Parafia św. Anny w Katowicach

---

Historia

Powstanie i budowa kościoła

Pierwotnie to mieszkańcy Janowa wchodzili w skład wspólnoty parafialnej Najświętszego Serca Pana Jezusa z Mysłowic, której kościół znajdował się w znacznej odległości, bo aż 4–5 km od Janowa. W 1902 roku mieszkańcy postanowili utworzyć Towarzystwo Katolickich Obywateli, które miało na celu budowę nowej świątyni na terenie ich osady.

22 października 1910 roku została powołana lokalia. W tym samym roku na koszt kopalni „Giesche”, zlokalizowanej przy szybie Wojciech, przerobiono budynek kotłowni na tymczasowy kościół, a poświęcenia dokonał ks. Ernest Bresler, proboszcz z Mysłowic. Tego samego dnia do Janowa przybył pierwszy duszpasterz – ks. Paweł Dudek. Lokalia liczyła wtedy 9548 parafian, w tym 5190 z Janowa, 4154 z Giszowca oraz 204 z kolonii Zuzanna. Wkrótce, 1 sierpnia 1912 roku, parafia została erygowana przez kardynała Georga Kopp z Wrocławia. Nowa wspólnota obejmowała Janów, obszar dworski Giszowiec (bez huty „Alexander”) oraz osiedle Nikiszowiec.

Budowa nowego kościoła rozpoczęła się 6 maja 1914 roku, na podstawie projektu autorstwa Emila i Georga Zillmannów z Charlottenburga. Akt poświęcenia kamienia węgielnego miał miejsce 5 lipca 1914 roku, jednakże prace zostały wstrzymane z powodu wybuchu I wojny światowej. Główne fundacje na budowę zapewniła kopalnia „Giesche” oraz wierni z janowskiej parafii. Mimo trudności finansowych, w 1925 roku ks. Dudek zdołał uzyskać pożyczkę w wysokości 80 tys. złotych od wojewody, co pomogło kontynuować budowę. Kościół został poświęcony 23 października 1927 roku przez bp katowickiego Arkadiusza Lisieckiego, który tym samym nadał ks. Dudkowi tytuł radcy duchownego, jako uznanie za jego wkład w powstanie świątyni.

Działalność duszpasterska do 1945 roku

Para kluczowych wydarzeń w tej wspólnocie miało miejsce już w 1915 roku, kiedy to odbyła się pierwsza msza prymicyjna, podczas której wyświęcono ks. Wiktora Siwka. W czerwcu 1918 roku, dzięki wsparciu ks. Pawła Dudka, założono ochronkę dla dzieci, którą prowadziły siostry jadwiżanki. W tym celu skierowano do Janowa cztery siostry zakonne do opieki nad najmłodszymi.

16 lutego 1923 roku powstał chór św. Cecylii, a w 1928 roku poświęcono stacje drogi krzyżowej w kościele parafialnym. Ksiądz bp Stanisław Adamski 4 grudnia 1932 roku poświęcił ołtarz św. Barbary. W czasie międzywojennym msze były odprawiane w języku polskim oraz niemieckim, przy czym w 1920 roku w niedziele i święta odprawiano trzy msze po polsku i jedną po niemiecku. Od 1934 roku zaczęto wydawać Wiadomości Parafialne w dwóch językach, zawierające ogłoszenia duszpasterskie. W drugiej połowie lat 30. XX wieku zainicjowano dyskusje wśród parafian na temat likwidacji niemieckojęzycznych mszy i nabożeństw, co sprawiało, że ks. Dudek próbował utrzymać neutralność w napiętej sytuacji narodowościowej.

W trakcie II wojny światowej, w grudniu 1939 roku, polskie nabożeństwa zostały zawieszone, wdrożono zaś łacińskie pieśni w miejsce polskich. Siostry jadwiżanki musiały na początku 1940 roku przenieść się z przedszkola do domu przy ul. Leśnego Potoku, gdzie kontynuowały pracę na rzecz kościoła. W 1943 roku Niemcy zarekwirowali trzy z czterech dzwonów, pozostawiając jedynie najmniejszy – św. Annę.

Lata powojenne

Nowe władze komunistyczne w dniu 23 maja 1945 roku, z powodów politycznych, przekazały ks. proboszczowi Pawłowi Dudkowi kartę wysiedlenia, uważając go za osobę zbyt przychylną Niemcom. Władze kościelne uchwały tej nie zaakceptowały, co sprawiło, że ks. Dudek formalnie piastował funkcję proboszcza aż do swojej śmierci w 1964 roku. Tymczasowym administratorem został ks. Alfons Tomaszewski, ale nie na długo, ponieważ już 1 września 1946 roku jego miejsce zajął ks. Lucjan Pitlok. Siostry jadwiżanki wróciły do swojej siedziby, gdzie zajmowały się chorymi i prowadziły przedszkole. W 1951 roku władze zmusiły je do opuszczenia placówki, a obiekt przekazano osobom świeckim. Siostry mieszkały tam do 1965 roku, a następnie przeprowadziły się na probostwo parafii św. Anny.

W 1950 roku rozpoczęto malowanie kościoła pod kierunkiem malarza Kazimierza Idczaka. W 1952 roku parafianie obchodzili 25-lecie konsekracji kościoła św. Anny, a w 1956 roku wzniesiono boczny ołtarz Matki Boskiej, który wykonał Egon Kwiatkowski w Katowicach. W 1975 roku przeprowadzono remont dachu kościoła, a dwa lata później, 27 października 1977 roku, poświęcono dwa nowe dzwony.

W 1967 roku we wnętrzu kościoła odsłonięto tablicę upamiętniającą pierwszego proboszcza – ks. Pawła Dudka. W 1986 roku rozpoczęto budowę nowego domu katechetycznego według projektu Zbigniewa Webera, a ukończono ją w 1992 roku. 5 listopada ks. abp Damian Zimoń dokonał poświęcenia nowej placówki, z częścią przekazaną siostrom jadwiżankom, które przeniosły się do nowego budynku. W późniejszych latach zaszły liczne remonty i прace konserwacyjne w kościele, obejmujące dach, obrazy oraz dzwonnicę. Po 1989 roku powstało wiele nowych grup parafialnych, a w 1999 roku utworzono Podwórkowe Kółko Różańcowe Dzieci. Z kolei 25 października 2005 roku zainicjowano Grupę Modlitwy św. ojca Pio.

Proboszczowie

• ks. Paweł Dudek – lokalista (1910–1912), proboszcz (1912–1945),
• ks. Alfons Tomaszewski – substytut (1945–1946),
• ks. Lucjan Pitlok – administrator (1946–1966), proboszcz (1966–1974),
• ks. Jan Klemens (1974–2003),
• ks. Zygmunt Klim (2003–2020),
• ks. Tomasz Seweryn – administrator (2020–2021),
• ks. Jacek Staniec (od 2021).

Kościół parafialny

Kościół parafialny św. Anny w Katowicach usytuowany jest przy placu Wyzwolenia, w malowniczej dzielnicy Nikiszowiec. Ta majestatyczna budowla została zaprojektowana w kształcie krzyża i wyróżnia się trzema nawami, a także imponującą kopułą, która wznosi się nad miejscem, gdzie krzyżują się transept i nawa główna. Elementy stalowe tej kopuły zostały odlane w Hucie Laura.

Wokół prezbiterium znajduje się obieg, co nadaje wnętrzu dodatkowego charakteru. Całość wystroju została wykonana w stylu neobarokowym, co zauważalne jest w detalach dekoracyjnych. W centrum uwagę przyciąga ołtarz główny ze św. Anną, który jest dziełem Niemca Georga Schreinera, artysty z Monachium. Dodatkowo, w bocznych nawach ulokowane są ołtarze poświęcone Matce Bożej oraz Świętej Barbarze.

Wnętrze kościoła obfituje w ciekawe elementy, takie jak chrzcielnica typu kielichowego, specjalnie nadwieszana ambona oraz droga krzyżowa, której malowidła inspirowane są wzorem Fugla. Można również podziwiać 56 witraży, które zostały stworzone przez znaną ratyzbońską pracownię Schneidera. Warto wspomnieć o 75 głosowych organach, o romantycznej barwie, które powstały w 1927 roku dzięki firmie braci Rieger z Karniowa w Czechach.

Działalność duszpasterska

W parafii św. Anny w Katowicach w każdą niedzielę oraz podczas świąt nakazanych odbywa się pięć mszy świętych, w tym jedna popołudniowa oraz jedna wieczorna, natomiast w ciągu tygodnia odprawiane są dwie msze: poranna oraz wieczorna.

W życiu duchowym wspólnoty mają również miejsce różnorodne nabożeństwa. Wśród nich znajdują się modlitwy skierowane do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, nabożeństwo i msza święta ku czci świętej Anny, a także koronka do Miłosierdzia Bożego oraz nabożeństwo fatimskie. Odpust parafialny ma miejsce w okresie wspomnienia św. Anny i Joachima, co przypada na niedzielę po 25 lipca.

W życiu parafialnym uczestniczy wiele grup, które zjednoczone są w działalności wspólnotowej. Wśród nich wyróżniają się:

• Ministranci,
• Domowy Kościół,
• Zespół Charytatywny Caritas,
• Legion Maryi,
• Grupa Modlitwy świętego ojca Pio,
• Żywy Różaniec,
• Bractwo świętej Anny,
• Kółko Misyjne,
• Podwórkowe Kółko Różańcowe,
• Krąg Biblijny,
• Klub Inteligencji Katolickiej,
• chór,
• Klub Ślonzoka.

Wspólne działania i modlitwy w tych grupach wzmacniają poczucie jedności oraz więzi społeczności parafialnej.

Zasięg parafii

Parafia św. Anny w Katowicach skupia swoją uwagę na wiernych z dzielnicy Janów-Nikiszowiec. W 2014 roku liczba jej wiernych wynosiła około 10 800 osób, które przynależą do Kościoła rzymskokatolickiego.

W skład parafialnej wspólnoty wchodzą mieszkańcy Katowic, którzy zamieszkują ulice oraz place takie jak: Boliny, Braci Woźniaków, Bzów, Cmentarna, Czechowa, Garbarska, Giszowiecka, Górniczego Dorobku, Grodowa, Hodowców, Janowska, Krawczyka, Ficka, Kulika, Leśnego Potoku, Lwowska (od numery 42 do 62 tylko parzyste), Nad Stawem, Nałkowskiej, Ociepki, Odrowążów, Oswobodzenia, plac Wyzwolenia, Ruczajowa, Rymarska, Spacerowa, Strumienna, Szopienicka, św. Anny, Wiklinowa oraz Zamkowa.

---

Oceń: Parafia św. Anny w Katowicach

---