Parafia św. Stanisława Kostki w Katowicach

---

Historia

Powstanie kościoła

Osada górnicza Giszowiec na początku swojej historii wchodziła w skład parafii mysłowickiej. Jednakże, po reorganizacji dekanalnej, od 1 sierpnia 1912 roku, stała się częścią parafii św. Anny w Janowie. Już od sierpnia 1945 roku podjęto działania na rzecz usamodzielnienia się od parafii w Janowie oraz budowy nowego kościoła na terenie Giszowca. Administrator ówczesnej parafii, ks. Alfons Tomaszewski, w dniu 14 sierpnia 1945 roku otrzymał pismo z Kurii Diecezjalnej w Katowicach, w którym z zamiarem powierzenia duszpasterstwa w Giszowcu polecono ks. Wiktora Mandrka.

Ks. Tomaszewski podjął także konkretne kroki w celu zorganizowania nowego kościoła. Dążył do współpracy z Katowickim Zjednoczeniem Przemysłu Węglowego, które miało pomóc w rozwiązaniu problemu budowy, przedstawiając trzy różne propozycje: utworzenie kaplicy w budynku dawnej szkoły ewangelickiej, przystosowanie dawnego domu kawalera lub wykupienie bądź dzierżawa działki na nowy obiekt sakralny. Pomimo początkowego sprzeciwu, osiągnięto porozumienie i 6 czerwca 1946 roku podpisano umowę z Katowickim Zjednoczeniem Przemysłu Węglowego w Wełnowcu, co umożliwiło otrzymanie terenu o wymiarach 100×100 m, na którym planowano budowę.

12 maja 1946 roku powołano Komitet Budowy Kościoła pod kierownictwem ks. Alfonsa Tomaszewskiego. W międzyczasie uzyskano również od dyrektora Sznapki z KZPW betonowy barak z Brzezinki, który miał być rozebrany i wykorzystany jako materiał budowlany dla nowego kościoła. Dodatkowo, korzystne umowy na zakup materiałów budowlanych zawarto z kopalnią Wieczorek.

4 października 1946 roku ks. Lucjan Pitlok, nowy administrator parafii św. Anny, wraz z wikariuszem ks. Wiktorem Mandrkiem, poświęcił miejsce, na którym rozpoczęto budowę świątyni. W czerwcu 1947 roku ks. Mandrek został mianowany przewodniczącym budowy, a 17 maja 1948 roku bp Juliusz Bieniek poświęcił nową świątynię. To wydarzenie uświetniła pierwsza msza święta odprawiona przez ks. dziekana Jana Wodarza, przy asyście ks. Józefa Bańki. Patronem kościoła, a następnie nowo erygowanej parafii, został św. Stanisław Kostka, dotychczasowy patron giszowieckiej szkoły zlokalizowanej przy Placu Pod Lipami.

Na prośbę parafian, postanowiono ustanowić dodatkowe wezwanie, aby główne uroczystości odpustowe miały miejsce w okresie letnim. Drugim wezwaniem stało się Niepokalane Serce Maryi, którego liturgia obchodzona jest 22 sierpnia. To właśnie wtedy, 22 sierpnia 1948 roku, odbył się pierwszy odpust, w czasie którego procesja z Janowa dotarła do Giszowca, prowadząc ją ks. proboszcz Lucjan Pitlok.

Kuracja

1 stycznia 1949 roku zainaugurowano działalność kuracji, z siedzibą w nowo wybudowanym kościele św. Stanisława Kostki, która została powołana 1 grudnia 1948 roku przez bpa Stanisława Adamskiego, a ks. Wiktor Mandrek objął stanowisko kuratusa. Kuracja obejmowała obszar Giszowca oraz trzy domy na Wesołej, a liczba wiernych wynosiła wówczas około 5 tysięcy.

Wkrótce przystąpiono do procedur mających na celu ustanowienie cmentarza w pobliżu kościoła. Złożono odpowiedni wniosek do Starostwa Powiatowego, które pomyślnie zaakceptowało prośbę, jednakże na warunkach dostarczenia dodatkowych dokumentów, w tym dowodu własności. Teren cmentarza należał częściowo do Lasów Państwowych, stąd informacja o cenach drzew, 26 października 1949 roku kuracja otrzymała ostatecznie tereny pod cmentarz. Dzień przed, miejsce to zostało poświęcone, a zezwolenie na pochówki uzyskano z Miejskiej Rady Narodowej dopiero 16 listopada 1950 roku.

Początkowo ks. Mandrek mieszkał na plebanii w Janowie, jednak planowano wynajem domu przy ul. Barbórki 3, co napotkało na opóźnienia ze strony kopalni Wieczorek. Zdecydowano w końcu o budowie nowej plebanii na terenie cmentarza. W zgłoszeniu o pozwolenie na budowę przewidziano zarówno kaplicę, jak i budynki gospodarcze. Prace przygotowawcze rozpoczęto jeszcze przed uzyskaniem oficjalnego zezwolenia, lecz już 3 listopada 1949 roku Wydział Powiatowy w Katowicach zdecydował o wstrzymaniu budowy na podstawie złożonego projektu. Dopiero 13 listopada 1959 roku pozwolenie na kontynuację zostało przekazane, a ks. Mandrek wprowadził się do nowej plebanii we wrześniu 1950 roku.

Życie parafialne zaczęło się dynamicznie rozwijać w nowej kuracji, powstały różnorodne grupy społeczne, takie jak: Bractwo Różańcowe, Krucjata Eucharystyczna oraz Sodalicja Mariańska, a także chór. W wrześniu 1954 roku zaproszono pierwszego wikariusza – ks. Stanisława Sierlę, który posługiwał przez rok. Z jego pomocą liczba odprawianych mszy świętych zwiększyła się – do dwóch w dni robocze, a w niedziele odbywały się również wieczorne msze.

Parafia

Na podstawie dekretu bpa Stanisława Adamskiego z 28 maja 1957 roku, kuracja została przemianowana na parafię pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. W latach 1972-1973, w związku z rosnącą liczbą wiernych, zrealizowano budowę dodatkowego chóru z tyłu kościoła. W 1979 roku ks. Mandrek przeszedł na emeryturę, a trzy lata później, 19 kwietnia 1982 roku, zmarł i został pochowany na cmentarzu giszowieckim. Jego miejsce zajmował ks. Rufin Sładek. W wrześniu 1981 roku uzyskano zgodę na budowę domu katechetycznego obok probostwa, który zakończono w 1984 roku. Poświęcenia dokonał bp Herbert Bednorz 1 września tego samego roku.

W latach 90. XX wieku, w związku z pięćdziesięcioleciem poświęcenia kościoła, dokonano remontu wnętrza, który zakończono w 1998 roku. W 2004 roku ks. Rufin Sładek przeszedł na emeryturę i zmarł w 2009 roku. Jego następcą został ks. Andrzej Marcak, a po jego przeniesieniu do parafii katedralnej Chrystusa Króla w Katowicach w 2013 roku, nowym proboszczem mianowano ks. Adama Markiewkę.

Proboszczowie

• ks. Wiktor Mandrek (administrator 1949–1957; proboszcz 1957–1979),
• ks. Rufin Sładek (1979–2004),
• ks. Andrzej Marcak (2004–2013),
• ks. Adam Markiewka (od 2013 roku).

Kościół parafialny

Parafialny kościół rzymskokatolicki, usytuowany przy ul. Górniczego Stanu, jest ważnym miejscem kultu w Katowicach. Jego budowę zakończono w latach 1946–1948, zgodnie z projektem architekta Jerzego Kruga. Ten niewielki obiekt wyróżnia się skromnym krzyżem umieszczonym nad frontonem oraz dzwonnicą, co nadaje mu unikalny charakter.

Budowniczym tej świątyni był ks. Wiktor Mandrek, wikary z parafii janowskiej. Uroczystość poświęcenia pierwszego kościoła w Giszowcu miała miejsce 17 maja 1948 roku, w drugi dzień Zielonych Świąt. Z kolei jego konsekracja odbyła się w tym samym roku, przeprowadzona przez bpa Juliusza Bieńka.

Nowoczesny wystrój wnętrza, którego się doczekał kościół, powstał w 1998 roku i został zaprojektowany przez Helenę Szuster z Bielska-Białej, co przyczynia się do jego aktualnej estetyki oraz funkcjonalności.

Dodatkowe informacje na temat obiektu można znaleźć w osobnym artykule: Kościół św. Stanisława Kostki w Katowicach.

Działalność duszpasterska

W parafii św. Stanisława Kostki w Katowicach, codziennie odprawiane są dwie msze święte, jedna z nich ma miejsce w godzinach porannych, natomiast druga w godzinach wieczornych. W każdą niedzielę oraz w dni świąteczne odbywa się aż pięć nabożeństw, z czego cztery mają miejsce przed południem, a jedno po południu.

Oprócz regularnych mszy, organizowane są różnorodne nabożeństwa, w tym:

• adoracje Najświętszego Sakramentu,
• koronki do Miłosierdzia Bożego,
• różaniec,
• nowenny do Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

Szczególną rolę w parafialnej społeczności odgrywa grupa Dzieci Maryi, która aktywnie uczestniczy w działalności duszpasterskiej.

Zasięg parafii

Parafia św. Stanisława Kostki w Katowicach obejmuje swoim zasięgiem południową część dzielnicy Giszowiec. Stan liczby wiernych w 2015 roku wynosił około 6,0 tys. osób. Do tej parafii przynależą następujące ulice:

• Adama,
• Antoni,
• Barbórki,
• Działkowa,
• Ewy,
• Górniczego Stanu,
• Kosmiczna 26-56,
• Kwiatowa 12-21,
• osiedle Pod Kasztanami,
• Pod Kasztanami 12, 13, 14, 38 i 39,
• Przyjazna 11-20,
• Przyjemna,
• Sosnowa,
• Wesołowska oraz
• Wojciecha 27-53.

---

Oceń: Parafia św. Stanisława Kostki w Katowicach

---