Przystanek kolejowy Katowice Szopienice Południowe to istotny punkt komunikacyjny, który znajduje się w Katowicach, w obrębie województwa śląskiego. Ulokowany przy ulicy 11 listopada oraz Lwowskiej w dzielnicy Szopienice-Burowiec, stanowi on centralny element lokalnego ruchu kolejowego.
W skład jego infrastruktury wchodzą dwa dwukrawędziowe perony, które obsługują pociągi Kolei Śląskich oraz Polregio. Do października 2020 roku, przystanek ten był kluczowym punktem głównych relacji kolejowych, łączących Katowice Szopienice Południowe z innymi miastami, takimi jak Bytom, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, oraz Katowice. Pasażerowie mogli również podróżować do takich miejsc jak Kraków Główny, Lubliniec, Oświęcim, a także Wodzisław Śląski.
Został on oddany do użytku w 1870 roku przez Towarzystwo Kolei Górnośląskiej (niem. Oberschlesische Eisenbahn), co czyni go jednym z historycznych przystanków w regionie. Obecnie zarządzany jest przez Zakład Linii Kolejowych w Sosnowcu PKP Polskich Linii Kolejowych, zapewniając regularny dostęp do transportu kolejowego dla mieszkańców i podróżnych.
Historia
Początki rozwoju sieci kolejowej w regionie Roździenia oraz Szopienic są związane z założeniem Towarzystwa Kolei Górnośląskiej, które zostało powołane 5 kwietnia 1841 roku. Towarzystwo to z sukcesem uruchomiło linię kolejową z Wrocławia do Oławy, ciągle rozszerzając swój zasięg w stronę Górnego Śląska. Już 3 października 1846 roku zainaugurowano trajektorię przebiegającą przez tak istotne miejsca jak Świętochłowice, Katowice oraz Mysłowice.
W czerwcu 1858 roku wystartowały prace budowlane mające na celu utworzenie łącznika między liniami Kolei Górnośląskiej z Prus oraz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z Rosji. Budowa ta została zatwierdzona po rozmowach przedstawicieli obu przedsiębiorstw oraz dzięki zgodzie rządów obu państw. Uroczyste otwarcie linii z Ząbkowic do Katowic miało miejsce 24 sierpnia 1859 roku, a dzień później odbyło się publiczne przekazanie tej trasy. Wkrótce zyskała ona popularność jako główne połączenie w ruchu przygranicznym, stając się bardziej pożądanym szlakiem niż dotychczasowe połączenie przez Granicę, znane jako Maczki.
W reakcji na utworzenie nowego połączenia granicznego, w okolicach północnego dworca powstał budynek urzędu celnego, co przyczyniło się do wzrostu zatrudnienia w tej instytucji. Wybudowanie przystanku kolejowego na tej trasie nie miało jednak swojego odzwierciedlenia w początkowej fazie. Mieszkańcy Szopienic i Roździenia kilkukrotnie apelowali do dyrekcji Kolei Górnośląskiej o budowę przystanku, który z ich perspektywy oferowałby niezbędną komunikację, jednakże zarząd argumentował, że koszty związane z eksploatacją i utrzymaniem infrastruktury nie byłyby pokryte przychodami z biletów.
W 1868 roku, na nowo budowanej linii Kolei Prawego Brzegu Odry, powstał przystanek w pobliżu stacji Katowice Szopienice Północne. To właśnie ta sytuacja skłoniła dyrekcję Kolei Górnośląskiej do postawienia na swojej trasie przystanku. Dzięki temu udogodnieniu mieszkańcy Roździenia oraz Szopienic uzyskali dostęp do dwóch punktów obsługi podróżnych, między którymi dziecięcy spacer zaprowadził ich zaledwie na kilka minut.
Po zakończeniu II wojny światowej, Polskie Koleje Państwowe rozpoczęły proces elektryfikacji linii kolejowych na Górnym Śląsku. Pierwsza elektryfikowana linia kolejowa nr 1 została zrealizowana w ramach projektu, który miał na celu poprawę połączenia między Górnym Śląskiem a Warszawą. Odcinek Łazy – Szopienice Południowe – Gliwice został uruchomiony 1 czerwca 1957 roku, natomiast elektryczne pociągi w kierunku Szczakowej zaczęły kursować 14 maja 1959 roku.
27 listopada 2014 roku sfinalizowano umowę dotyczącą estetyzacji budynku dworcowego zlokalizowanego na peronie pierwszym. W ramach renowacji dokonano całkowitej modernizacji elewacji, dachu, wejścia na peron, a stare okna zostały zastąpione nowoczesnymi płytami poliwęglanowymi. Ukończenie prac miało miejsce w 2015 roku.
W tym samym roku rozpoczął się również remont obu peronów, przy czym priorytetem były prace nad peronem pierwszym. W trakcie tego przedsięwzięcia dokonano rozbiórek asfaltowych nawierzchni peronów i zastąpiono je kostką brukową. Ponadto ułożono nowe płyty peronowe z namalowanym pasem bezpieczeństwa, a także wstawiono ławki, ustawiono nowe tablice informacyjne dotyczące nazwy stacji, numeracji torów oraz peronów, a także zamontowano nowe balustrady oraz przeprowadzono różnorodne inne prace remontowe.
Infrastruktura
Katowice Szopienice Południowe to przystanek kolejowy, który obsługuje dwie różne linie kolejowe. Przystanek ten jest zlokalizowany w strategicznym punkcie, przy liniach nr 1 (na kilometrze osi 312,910) oraz 138 (na kilometrze osi 27,505). Na terenie przystanku znajdują się dwa perony dwukrawędziowe, dostosowane do obsługi dwóch linii, każdy z peronów ma długość 200 metrów.
Wysokość peronu pierwszego sięga 760 mm, natomiast peronu drugiego wynosi 650 mm. Obydwa perony są częściowo zadaszone, co zwiększa komfort pasażerów. Wyposażenie przystanku obejmuje ławki oraz tablice informacyjne, co jest istotne dla podróżnych.
Powierzchnia peronów pokryta jest kostką brukową oraz prefabrykowanymi płytami betonowymi. Wejście na perony jest możliwe dzięki przejściu podziemnemu, które z obu stron prowadzi do peronów. Od północy, przejście to łączy przystanek z ul. 11 Listopada, a od strony południowej, dostęp zapewnia osiedle Helgoland, z wejściem od ul. Lwowskiej w rejonie ul. ks. mjr. Karola Woźniaka.
Na pierwszym peronie znajduje się własny dworzec kolejowy, który zapewnia dostęp do peronów. Budynek dworca przeszedł renowację w 2015 roku, co poprawiło jego wygląd oraz funkcjonalność. Warto jednak zauważyć, że w budynku nie znajduje się żadna kasa biletowa ani biletomat, co może stanowić niedogodność dla podróżnych. Ponadto, brak jest tam również innych punktów handlowo-usługowych, co ogranicza możliwości zakupowe dla korzystających z przystanku.
Połączenia
W okresie rozkładu jazdy na lata 2019/2020 z przystanku Katowice Szopienice Południowe wyruszały pociągi Kolei Śląskich oraz Polregio. Pociągi należące do Kolei Śląskich realizowały połączenia linii S1/S41, które obejmowały trasy do Katowic, jak również do Gliwic w kierunku zachodnim oraz do Częstochowy w kierunku wschodnim.
Kolej S8 łączyła Katowice Szopienice Południowe z Kluczborkiem, prowadząc przez Katowice, Chorzów Batory, Bytom, Tarnowskie Góry oraz Lubliniec, a także obsługiwała w drugą stronę stacje aż do Oświęcimia, z przystankami w Mysłowicach i Nowym Bieruniu.
Z kolei Koleje Śląskie uruchamiały również sporadyczne kursy do Bielska-Białej Głównej, Tychów Lodowiska oraz Zwardonia.
Pociągi Polregio w okresie 2019/2020 z Katowic Szopienic Południowych łączyły pasażerów z innymi stacjami, w tym Busko-Zdrój (przez Kielce; przypominamy, że jedna para połączeń do Buska-Zdroju została uruchomiona 27 czerwca 2020 roku), Katowice, Kielce, Kraków Główny, Rzeszów Główny, Sędziszów (przez Olkusz), a także Wodzisław Śląski. Dodatkowo, 1 maja 2020 roku, Polregio wprowadziło wakacyjne połączenie superREGIO z Katowic do Zatora, które umożliwiało łatwy dojazd do parku rozrywki Energylandia.
Średni czas przejazdu w październiku 2020 roku z Katowic Szopienic Południowych do wybranych stacji przedstawiał się następująco: Bytom – 36 minut, Częstochowa – 1 godzina i 32 minuty, Dąbrowa Górnicza – 14 minut, Gliwice – 36 minut, Katowice – 4 minuty, Kraków Główny – 1 godzina i 45 minut, Lubliniec – 1 godzina i 41 minut oraz Oświęcim – 43 minuty.
Ruch pasażerski
W przedstawionej analizie ruch pasażerski w lokalizacji Katowic, szczególnie w obszarze Szopienic Południowych, skupiamy się na liczbie pasażerów w różnych latach.
Rok | Liczba pasażerów na dobę |
---|---|
2017 | 300–499 |
2022 | 700–999 |
Powiązania komunikacyjne
W bezpośrednim sąsiedztwie przystanku nie znajduje się żaden punkt transportu miejskiego. Najbliższy z nich ulokowany jest na północ, około 500 metrów dalej, w centralnej części Szopienic-Burowca. To tam znajduje się przystanek Szopienice Kościół, z którego według stanu na październik 2020 roku, odjeżdżają autobusy i tramwaje na zlecenie ZTM. Z przystanku tego kursuje dziewięć linii autobusowych (w tym jedna nocna) oraz trzy linie tramwajowe.
Autobusy oferują połączenia z większością dzielnic Katowic, jak również z pobliskimi miastami: Mysłowicami, Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi i Mikołowem. Tramwaje natomiast łączą Szopienice z Mysłowicami, Sosnowcem oraz Chorzowem poprzez takie dzielnice Katowic jak: Zawodzie, Śródmieście oraz Załęże.
Na terenie rejonu tego przystanku, przy placu Powstańców Śląskich, znajdują się również miejskie rowery. Mieści się tam trzynastostanowiskowa stacja Metrorower nr 27024, co ułatwia mieszkańcom i turystom korzystanie z alternatywnych środków transportu.
W okolicy stacji znajduje się także parking średniej wielkości, co zapewnia dodatkowe udogodnienia. Należy jednak zaznaczyć, że w pobliżu brakuje postojów dla taksówek, co może być utrudnieniem dla niektórych użytkowników.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Mapa - Rower Metropolitalny [online], metrorower.transportgzm.pl [dostęp 03.03.2024 r.]
- Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 17.09.2023 r.]
- Michał Szymajda: Wracają pociągi Kielce – Busko-Zdrój z dodatkowym postojem w Brzezinach. www.rynek-kolejowy.pl, 23.06.2020 r. [dostęp 15.10.2020 r.]
- POLREGIO: superREGIO – nowa kategoria pociągów POLREGIO. polregio.pl. [dostęp 15.10.2020 r.]
- ROZKŁAD JAZDY KOLEI ŚLĄSKICH. Rozkład jazdy obowiązujący od 30.08.2020 r. do 07.11.2020 r.. www.kolejeslaskie.com. [dostęp 15.10.2020 r.]
- a b Rozpoczął się remont szopienickiego dworca. szopienice.org, 19.12.2014 r. [dostęp 14.10.2020 r.]
- Silesia Info Transport: Szopienicki dworzec w coraz lepszym stanie. silesiainfotransport.pl, 02.12.2015 r. [dostęp 14.10.2020 r.]
- MarekM. Mróz MarekM., Baza funkcjonalna dworców kolejowych w konurbacji katowickiej, „Acta Geographica Silesiana”, 18, Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 2015, s. 33.
- PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Odjazdy. Katowice Szopienice Południowe. Rozkład jazdy ważny w dniach 30.08 – 07.11.2020. Aktualizacja wg stanu na 18.09.2020 r.
- PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych [online], Załącznik nr 2.6 do Regulaminu sieci 2019/2020. Aktualizacja, 06.10.2020 r.
- PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Wykaz peronów przy liniach kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], Załącznik nr 2.6 do Regulaminu sieci 2019/2020. Aktualizacja, 06.10.2020 r.
- Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji: Katowice Szopienice Południowe. www.atlaskolejowy.net. [dostęp 14.10.2020 r.]
- Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji: Spis Kolei • Seznam Společností. www.atlaskolejowy.net. [dostęp 14.10.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Stacje i przystanki":
Centrum przesiadkowe Katowice Ligota | Centrum przesiadkowe Katowice Sądowa | Katowice (stacja kolejowa) | Katowice Brynów | Katowice Ligota | Katowice Szopienice Północne | Zawodzie (zajezdnia tramwajowa) | Katowice Kostuchna | Katowice Załęże | Stary dworzec kolejowy w Katowicach | Katowice Zawodzie | Katowice Podlesie | Katowice Janów | Katowice Piotrowice | Katowice Muchowiec | Centrum przesiadkowe Katowice Zawodzie | Centrum przesiadkowe Katowice Brynów | Katowice Podlesie DąbrowaOceń: Katowice Szopienice Południowe