Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach

---

Historia

Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa została zbudowana na najstarszej nekropolii w Katowicach, z którą związana jest historia sięgająca 1598 roku. Znalazła się w miejscu, gdzie niegdyś istniał bogucicki kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, znany z obrazu Matki Bożej Boguckiej. Sama kaplica została zrealizowana w roku 1910 na podstawie projektu Mansuetusa Fromma OFM. Architekt ten zaprojektował także, w podobnym stylu neoromańskim, panewnicki kompleks klasztorny oraz wielokrotnie podziwianą bazylikę, która powstała w tym samym okresie, co kaplica, co czyni je architektonicznie do siebie zbliżonymi. Budowę kaplicy nadzorował E. Naumann.

Jednakże, rok po oddaniu budynku do użytku, kaplica została uszkodzona w wyniku szkód górniczych. Dodatkowe zniszczenia miały miejsce w 1945 roku, kiedy to eksplozja wagonów na rampie kolejowej stacji Katowice Zawodzie przyczyniła się do znacznych strat. Odbudowa kaplicy odbyła się na koszt Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice” i została ponownie konsekrowana w 1956 roku.

Obiekt został ujęty w rejestrze zabytków nieruchomych 26 marca 1988 roku pod numerem A/1366/88, a później jego numer zmienił się na A/842/2021. W 1998 roku przeprowadzono kompleksową renowację, a w 2014 roku w kaplicy umieszczono drogę krzyżową, która wcześniej była w bazylice św. Szczepana.

Charakterystyka

Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa stanowi ważny element cmentarza, będącego częścią cmentarza parafialnego przy parafii św. Szczepana w Katowicach, w obrębie Bogucic. Kaplica ta znajduje się na ulicy W. Wróblewskiego, w północno-zachodniej części nekropolii, wzdłuż głównej alei.

Obiekt został zaprojektowany w sposób murowany, z zastosowaniem cegły, co nadaje mu solidny charakter. Jego plan ma kształt krzyża łacińskiego, z wyraźną absydą zlokalizowaną na wschodzie. Całość wieńczy dach dwuspadowy, a znaczna część kaplicy pokryta jest dachem kopułowym, wykończonym dachówką. Architektura samodzielnie wyodrębnia ramiona transeptu oraz znacznie wystającą wieżę, co wpływa na dynamiczny wygląd bryły budowli. Powierzchnia obiektu wynosi 228 m², co przekłada się na około 150 m² użytkowej przestrzeni oraz ok. 1,5 tys. m³ kubatury.

Kaplica została wzniesiona w stylu neoromańskim i odznacza się wieloma ciekawymi detalami architektonicznymi, takimi jak: podziały lizenowo-płycinowe, fryzy arkadkowe, czy bogato zdobione obramowania okien. Jej zachodnia elewacja, mająca jedne osie i dwie kondygnacje, wyróżnia się portalu, którego wejście ma kształt półkolisty. Nad nim umiejscowiono balustradę z wnęką w ścianie, a powyżej znajduje się figura Jezusa Chrystusa.

Od strony zachodniej, kaplica charakteryzuje się: trójosiowym korpusem nawowym, trójosiowymi ramionami transeptu z bocznym wejściem oraz jednoosiowym prezbiterium. Apsydę wieńczy profil półkolisty. Natomiast elewacja wschodnia prezentuje półkolistą apsydę z trzema oknami zamkniętymi łukiem pełnym oraz dwiema nieco węższymi blendami, zaś nad nią znajduje się trójkątne zwieńczenie prezbiterium.

Wnętrze obiektu jest jednonawowe z transeptem, gdzie sklepienie w nawie, prezbiterium i ramionach transeptu wykonano w formie kolebkowej. Dodatkowo, nad skrzyżowaniem nawy i transeptu wznosi się latarnia wieży, świadcząca o zadziwiającej architekturze. Posadzki kaplicy wykonane są z kamienia, a drewniane drzwi są dwuskrzydłowe. Okna, przeważnie trójkwaterowe, dopełniają całość. Pod powierzchnią kaplicy znajduje się krypta z miejscem dla 18 zmarłych, a wielu proboszczów bogucickiej parafii ma swoje epitafia właśnie w tym miejscu.

---

Oceń: Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach

---