Kaplica Matki Bożej znajdująca się w Piotrowicach to jeden z mniej znanych, ale niezwykle interesujących punktów w Katowicach. Popularnie nazywana Kapliczką Szwedzką, ta rzymskokatolicka świątynia usytuowana jest przy ulicy A. Grottgera 3, na terenie urokliwej dzielnicy Piotrowice-Ochojec.
Budynek ten charakteryzuje się brakiem wyraźnego stylu architektonicznego, jest wzniesiony z cegły i posiada przylegającą sygnaturkę. Historia kaplicy sięga połowy XVII wieku, kiedy to w czasie wojny trzydziestoletniej w Piotrowicach stacjonowały wojska szwedzkie, co miało znaczący wpływ na powstanie tego miejsca. Kaplica była wielokrotnie odnawiana, a jej aktualny kształt zawdzięcza odbudowie przeprowadzonej w 1922 roku.
Historia
Początek istnienia kaplicy Matki Bożej w Piotrowicach datuje się na czas, gdy w regionie stacjonowały wojska szwedzkie. Kaplica ta została wzniesiona, aby upamiętnić bitwę, która miała miejsce w 1644 roku, w kontekście konfliktów związanych z wojną trzydziestoletnią. Z pierwotnej konstrukcji kaplicy zachowała się kamienna apsyda, do której dobudowano nawę. Co istotne, budowla powstała na mogiłach żołnierzy, którzy polegli w tej bitwie.
W okresie, gdy mieszkańcy Piotrowic należeli do mikołowskiej parafii rzymskokatolickiej, przy kaplicy przez długi czas odbywały się nabożeństwa, a także modlitwy w formie pozdrowienia anielskiego. Z biegiem lat, kaplica przeszła znaczące zmiany.
W 1922 roku nastąpiła odbudowa kaplicy, mająca na celu uświetnienie przyłączenia części Górnego Śląska do Polski oraz oddanie hołdu mieszkańcom, którzy stracili życie w czasie II i III powstania śląskiego. W ramach tych prac poprawiono pierwotną apsydę oraz dobudowano nawę.
W latach 50. XX wieku, podczas procesji Bożego Ciała, przy kaplicy stawiano trzeci ołtarz. Wydarzeniem, które miało miejsce 15 października 1983 roku, był apel poległych, podczas którego mszę świętą odprawił ks. bp Janusz Zimniak. To wydarzenie było wyrazem pamięci i szacunku dla poległych.
Ostatni remont kaplicy odbył się w roku 2000. W ramach prac dokonano wymiany dachu, rynien oraz wykonano odwodnienie wokół budynku, co przyczyniło się do poprawy stanu technicznego obiektu.
Charakterystyka
Kaplica Matki Bożej, znana również jako Kapliczka Szwedzka, mieści się na prywatnej posesji przynależącej do budynku przy ulicy A. Grottgera 3 w Katowicach. Znajduje się ona na terenie dzielnicy Piotrowice-Ochojec oraz należy do rzymskokatolickiej parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko.
Obiekt ten jest nie tylko zabytkiem, ale również przykładem małej, jednokondygnacyjnej budowli. Został zbudowany z cegły i nie jest tynkowany z zewnątrz, co podkreśla jego surowy charakter. Dodatkowo, kaplica wieńczona jest dachem dwuspadowym, który pokryty jest blachą, a jej całkowita powierzchnia zabudowy wynosi jedynie 10 m².
Forma kaplicy oparta jest na rzucie kwadratu, z dołączoną od strony północnej sygnaturką, która ma kształt koła i ozdobiona jest stożkowym dachem z metalowym krzyżem na szczycie. Mimo iż budowla ta nie przyjmuje wyraźnych cech stylowych, warto zwrócić uwagę na detal, który nadaje jej unikalny charakter. Na południowej elewacji umiejscowiono portal, nad którym znajduje się półkolista wnęka oraz proste, wąskie okna, które są zamknięte łukiem pełnym.
W drzwiach do kaplicy umieszczono jednoskrzydłowe, prawe o konstrukcji spągowej, wykonane z pionowych desek. Elewacje okienne oraz naroża budynku są podkreślone cechami takimi jak ceglaste lizeny, co nadaje dodatkowy akcent architektoniczny.
Wnętrze kaplicy jest jednoprzestrzenne, o sklepieniu kolebkowym, a jego ściany pokryte są tynkiem. Podłoga została wyłożona wykładziną PVC, co tworzy cieplejszą atmosferę. W centralnym punkcie ołtarza umieszczono figurę Matki Boskiej Różańcowej, a powyżej niej znajduje się postać Jezusa Chrystusa. Po lewej stronie od absydy można dostrzec krzyż, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz tablicę pamiątkową poświęconą powstańcom śląskim, natomiast po prawej stronie znajduje się obraz Jezusa Miłosiernego oraz tablica z nazwiskami poległych mieszkańców w czasie tych powstań.
Przypisy
- Jacek Kuczowic: KAPLICZKA MATKI BOŻEJ KATOWICE (PIOTROWICE) UL. GROTTGERA. przydrozne.eu. [dostęp 03.07.2023 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 03.07.2023 r.]
- Grzegorek i Tabaczyński 2014, s. 150.
- Krzyżowska 2012, s. 2.
- Krzyżowska 2012, s. 1.
- Hiżycka i Sławiński 1996, s. 106.
- Hiżycka i Sławiński 1996, s. 105.
- Gierlotka 2002, s. 67.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kaplice":
Kalwaria Panewnicka | Kaplica Dobrego Łotra w Katowicach | Kaplica Matki Bożej w Katowicach-Dębie | Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach | Kaplica św. Huberta w Katowicach | Kaplica św. Barbary przy Silesia City Center w Katowicach | Dom św. Anny w Katowicach (siostry służebniczki) | Dom prowincjalny sióstr służebniczek w Katowicach | Klasztor Sióstr Świętej JadwigiOceń: Kaplica Matki Bożej w Katowicach-Piotrowicach