W Katowicach, przy alei W. Korfantego 5 oraz ulicy Piastowskiej 2, znajduje się interesujący budynek zwany Delikatesami. Jest to kompleks mieszkalno-usługowy, który zbudowano w latach 1960–1962.
Budynek ten jest podzielony na dwie części: przylegający do ulicy parterowy pawilon handlowy oraz imponujący wysokościowiec mieszkalny. Takie zestawienie funkcji sprawia, że Delikatesy stają się nie tylko miejscem zakupów, ale również centrum życia lokalnego.
Autorem projektu tego obiektu jest Marian Skałkowski, który dostosował architekturę do otoczenia, tworząc harmonijną całość, która dobrze wpisuje się w charakter Śródmieścia Katowic.
Historia
Budowa gmachu, znanego jako „Delikatesy”, zrealizowana była w ramach kompleksowej przebudowy katowickiego Śródmieścia, która miała miejsce w latach 60. i 70. XX wieku. Prace miały miejsce w obszarze leżącym na północ od torów kolejowych, wzdłuż obecnej alei W. Korfantego, wcześniej znanej jako ulica Armii Czerwonej. Warto zaznaczyć, że budowa „Delikatesów” miała miejsce w miejscu, gdzie w okresie lat 40. i 50. XX wieku regularnie odbywały się objazdowe cyrki. Aby stworzyć ten nowoczesny obiekt, konieczne było także wyburzenie historycznych budynków folwarku w rejonie zamku Tiele-Wincklerów, aby zrobić miejsce dla „Delikatesów” oraz sąsiedniego hotelu Katowice.
Sam projekt budynku został stworzony pomiędzy 1959 a 1960 rokiem. Jego autorem był architekt Marian Skałkowski, natomiast nad konstruowaniem budynku czuwał zespół w składzie Franciszek Klimek oraz Jaromir Bohoniuk. Gmach powstał w latach 1960–1962, a już przy jego otwarciu przyciągał uwagę swoją nowoczesnością.
Pierwotnie obiekt nazywany był „Domem Artystów” lub „Domem Aktora”, gdyż zamieszkiwało w nim wielu aktorów z pobliskiego Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego. Na parterze znajdowała się samoobsługowa sala „Delikatesów”, która była pionierską instytucją tego rodzaju na obszarze województwa katowickiego. Cieszyła się ona dużym zainteresowaniem i oferowała nowoczesne wówczas rozwiązania, a wśród atrakcji były liczne stanowiska, takie jak: garmażeryjne, produkcja lodów, mielenie kawy oraz bar kawowy.
W roku 1962 zespół odpowiedzialny za projekt „Delikatesów” został uhonorowany nagrodą Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. W tym samym czasie, w kilkunastu mieszkaniach, zorganizowano wystawę nowoczesnego urządzania wnętrz oraz innowacyjnych mebli z kraju, która zyskała dużą popularność wśród mieszkańców.
W wrześniu 2012 roku „Delikatesy” przeszły generalny remont, który koncentrował się na termomodernizacji budynku oraz odnawianiu elewacji. Prace te zostały pomyślnie zakończone w listopadzie tegoż roku, co przyniosło nową jakość temu reprezentacyjnemu miejscu.
Charakterystyka
„Delikatesy” stanowią interesujący zespół architektoniczny, który łączy funkcje mieszkalne i usługowe. Znajduje się on w Katowicach, w obrębie alei W. Korfantego 5, co czyni go dostępnym i atrakcyjnym miejscem dla mieszkańców i odwiedzających. Budynek ten usytuowany jest blisko ulicy Piastowskiej 2, w granicach dzielnicy Śródmieście.
W skład „Delikatesów” wchodzi wieżowiec mieszkalny oraz część handlowa, które oddzielone są dylatacją. Pomysł odstąpienia części mieszkalnej od ulicy wynikał z potrzeby zredukowania hałasu oraz zapewnienia prywatności mieszkańcom. Dodatkowo, takie rozwiązanie umożliwiło zmniejszenie liczby widocznych słupów, co z kolei przyczyniło się do lepszego układu przestrzennego w obszarze handlowym. Wysokościowiec wyróżnia się konstrukcją szkieletową i posiada 11 kondygnacji nadziemnych oraz jedną kondygnację podziemną.
Warto zwrócić uwagę na kolorystyczną tonację budynku, która pierwotnie przybierała paskowo-niebieskie odcienie. Kremowe akcenty podkreślają balkony, górną część fasady oraz boczne ściany. Zastosowanie eksperymentalnych farb emulsyjnych wpłynęło na nowoczesny wygląd zewnętrzny. Interesującym rozwiązaniem architektonicznym są także portfenetry balkonów, które zostały połączone z oknami, a dodatkowe oświetlenie zapewniają wąskie otwory w elewacji budynku.
Wnętrze „Delikatesów” zostało zaprojektowane z myślą o komforcie mieszkańców, w tym powstało aż 87 dwu- i trzypokojowych mieszkań, skierowanych głównie do osób samotnych oraz bezdzietnych par. Oprócz mieszkań, budynek mieści również piętro techniczne, gdzie znajdują się zbiorcze kanały wentylacyjne i gazowe. Na parterze mieści się hala o powierzchni około 740 m², dedykowana dla 200 klientów.
Charakterystycznym elementem tego miejsca jest wyjątkowa forma zadaszenia nad wejściem do sali samoobsługowej. Konstrukcja, podtrzymywana przez zaledwie osiem słupów, cztery z nich zostały ukryte w ścianach, co podkreśla minimalistyczną estetykę obiektu. Wejścia do środka zaprojektowano w formie przeszklonych, eleganckich portali.
Na chwilę obecną, według stanu z września 2022 roku, w pawilonie przy ulicy W. Korfantego 5 można znaleźć wiele popularnych lokali, w tym sklep „Społem” Katowice, restaurację Sphinx i oddział Santander Bank Polska.
Przypisy
- Justyna Przybytek: Katowice: Delikatesy z 1962 roku przy Korfantego pokryła sieć rusztowań. dziennikzachodni.pl, 14.09.2012 r. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Urbanity: Delikatesy. www.urbanity.pl. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Urząd Miasta Katowice. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Społem Katowice: NASZE SKLEPY. spolemkatowice.pl. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Sphinx: KATOWICE ul. Korfantego 5. www.menu.sphinx.pl. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Santander Bank Polska: Wyszukiwarka placówek i bankomatów. 2 Oddział w Katowicach. www.santander.pl. [dostęp 14.09.2022 r.]
- Borowik 2019, s. 102.
- Borowik 2019, s. 104.
- Borowik 2019, s. 111.
- Borowik 2019, s. 107.
- Borowik 2019, s. 105.
- Borowik 2019, s. 106.
- Borowik 2019, s. 108.
- Borowik 2019, s. 109.
- Borowik 2014, s. 163.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki handlowo-usługowe":
Gmach poczty w Katowicach | Konsum w Katowicach-Giszowcu | Konsum w Katowicach-Murckach | Silesia City Center | Dom pracowniczy kopalni „Kleofas” w Katowicach | Dom Squedera w Katowicach | Spółdzielczy Dom Handlowy „Zenit” | Budynek Łaźni Miejskiej w Katowicach | Libero Katowice | Kantyna w Katowicach-Giszowcu | 3 Stawy | Księgarnia św. Jacka | Supersam w Katowicach | Spółdzielczy Dom Handlowy „Skarbek” | Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach | Gmach przy alei Korfantego 3 w Katowicach | Galeria Katowicka | Dom Towarowy „Pedant” | Dom Służewca | Dom Powstańca Śląskiego w KatowicachOceń: Delikatesy (Katowice)