Dom pracowniczy kopalni „Kleofas” w Katowicach

---

Historia

Dom pracowniczy kopalni „Kleofas” w Katowicach ma bogatą historię sięgającą początku XX wieku. Został zbudowany w 1907 roku jako obiekt przeznaczony dla pracowników kopalni węgla kamiennego „Cleophas”, który później przekształcił się w kopalnię „Kleofas”. Jego powstanie było realizowane przez inwestora, którym była spółka Georg von Giesches Erben. Niestety, do dziś nie zachował się projekt architektoniczny, więc nieznane pozostaje nazwisko jego twórcy. Istnieje jednak przypuszczenie, że projektanci mogli być związani z rodziną Zillmannów, czyli Emilem i Georgiem, a według informacji Gintera Pierończyka budowniczym gmachu był Johann Wutz.

Pierwotne przeznaczenie tego gmachu było ściśle związane z noclegiem dla pracowników przyjezdnych, ale obiekt ten odegrał również istotną rolę w społeczności miejscowej, stając się siedzibą różnorodnych towarzystw kulturalnych oraz sportowych. Zachowała się kartka pocztowa, na której widnieje wizerunek gmachu oraz boiska piłkarskiego znajdującego się w pobliżu.

W latach 1920-1924 obiekt przeszedł istotną rozbudowę, której efektem było dobudowanie drugiego skrzydła. Po zakończeniu II wojny światowej budynek przekształcono w hotel robotniczy, który był przeznaczony dla pracowników kopalni „Kleofas”. W latach 70. XX wieku, od strony ulicy Gliwickiej, dobudowano przybudówkę, w której ulokowano sklep „G” przeznaczony z myślą o górnikach. W gmachu dodatkowo działało przedszkole oraz placówka ORMO, co przyczyniło się do integracji różnych grup społecznych i podkreśliło znaczenie obiektu w życiu lokalnym.

Charakterystyka

„Dom pracowniczy kopalni „Kleofas” znajduje się w Katowicach, przy ulicy Gliwickiej 204, w obrębie dzielnicy Załęże. To murowany obiekt, wzniesiony z cegły, nakryty dachem o formach dwu- i czterospadowych w stylu mansardowym. Charakteryzuje się architekturą nawiązującą do historyzmu oraz secesji, a także posiada akcenty takie jak szczyty, ryzality, a także pionowe artykulacje, które wyróżniają lizenami.

Powierzchnia użytkowa tego budynku wynosi 3 157 m², w przypadku powierzchni zabudowy jest to 1 585 m². Obiekt ma trzy kondygnacje nadziemne oraz podpiwniczenie, co czyni go przestronnym i funkcjonalnym.

W chwili swojego powstania gmach był uważany za wyjątkowo nowoczesny, oferując pełne zaplecze kuchenne oraz obszerną salę widowiskową, w której znajdowała się scena. Dodatkowo, posiadał dostęp do centralnego ogrzewania zasilanego węglem, które było obsługiwane przez kotłownię funkcjonującą przy pobliskiej piekarni.

Obecnie budynek dawnego domu pracowniczego służy różnorodnym funkcjom handlowym, usługowym oraz gastronomicznym. W miejscu, które kiedyś pełniło rolę zaplecza kuchennego, znajduje się piwiarnia, a w głównym gmachu działa wiele przedsiębiorstw. Jak wynika z danych z połowy kwietnia 2022 roku, w systemie REGON zarejestrowane były 92 aktywne podmioty gospodarcze na ulicy Gliwickiej 204, w tym Śląsko-Dąbrowska Spółka Mieszkaniowa, ponad 60 wspólnot mieszkaniowych, instytucje finansowe, przedsiębiorstwa wielobranżowe, pracownie reklamy, a także gabinet stomatologiczny, szklarz, związki zawodowe i wiele innych.

Warto zaznaczyć, że gmach ten został wpisany do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, co potwierdza jego historyczną i architektoniczną wartość.

---

Oceń: Dom pracowniczy kopalni „Kleofas” w Katowicach

---