Dom nadleśniczego w Katowicach-Giszowcu

---

Historia

„Dom, którego historia sięga lat 1907-1910, został wzniesiony w ramach osiedla patronackiego Giszowiec, na zlecenie ówczesnego dyrektora generalnego spółki Georg von Giesches Erben – Antona Uthemanna. Jego projekt stworzyli Georg i Emil Zillmannowie, architekci z Charlottenburga, pobliskiej miejscowości Berlina.

Początkowo budynek ten był domem dla nadleśniczego, który równocześnie zarządzał terenem dworskim Giszowca. Szczególną rangę tego miejsca miała podkreślać wieża z zegarem usytuowana na dachu, co czyniło go największym wówczas obiektem urzędniczym w regionie. Pierwszym naczelnikiem obszaru dworskiego został Otto Lehnhoff, który objął stanowisko w styczniu 1908 roku, a jego zastępca, nadsztygar kopalni „Giesche” (obecnie „Wieczorek”) – Fritz Meusel.

W roku 1926 budynek nadleśnictwa zyskał nowego lokatora, gdy dyrektor kopalni „Giesche” przybył tam po przejęciu spółki przez Silesian-American Corporation. Przemiana tego wyjątkowego miejsca nastąpiła w 1960 roku, kiedy z dawnego domu nadleśniczego utworzono przedszkole, przeniesione z willi dyrektora kopalni „Giesche”, które obecnie funkcjonuje jako Miejskie Przedszkole nr 61.

Pod koniec lat 60. XX wieku, w związku z inauguracją kopalni „Staszic” (kopalni „Staszic”), zapadła decyzja o zburzeniu unikalnego osiedla Giszowca, by zbudować nowoczesny kompleks mieszkalny w jego miejsce. Proces wyburzania osiedla rozpoczął się na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, co doprowadziło do protestów lokalnej społeczności, gdyż zagrożone było całe osiedle. W odpowiedzi na te działania, 18 sierpnia 1978 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków, co miało na celu jego ochronę.

W 2011 roku przeprowadzono gruntowny remont elewacji przedszkola, co jest świadectwem dalszej dbałości o to unikalne miejsce. Z kolei na koniec sierpnia 2018 roku w Miejskim Przedszkolu nr 64 znajdowało się 71 dzieci, które uczęszczały do trzech oddziałów.

Architektura i otoczenie

Dawny dom nadleśniczego z dumą usytuowany jest w samym sercu osiedla patronackiego Giszowiec, przy placu Pod Lipami 2. Bracia Georg i Emil Zillmannowie z Charlottenburga byli architektami, którzy zrealizowali ten projekt, stając się twórcami jednego z najbardziej znaczących budynków urzędniczych, który powstał równocześnie z osiedlem.

Ze względu na pełnioną rolę, dom nadleśniczego był w pełni przystosowany do funkcji związanych z administracją. W jego przyziemiu znalazły się trzy pomieszczenia służbowe, do których wchodziło się odrębnymi drzwiami poprzez przedsionek. W centralnej części elewacji umieszczono drugie oddzielne drzwi, prowadzące przez przedsionek do przestronnych pomieszczeń mieszkalnych oraz gościnnych. Ważnym elementem układu był również podział kuchni, która była odseparowana od jadalni, co zwiększało funkcjonalność wnętrza.

Wyróżniającym się aspektem budynku jest obszerny dach mansardowy, który umożliwił zaaranżowanie dodatkowego pokoju na górnym poziomie oraz nadanie bryle budynku wyjątkowego charakteru dzięki wysuniętemu szczytowi. Wśród elementów architektonicznych, na kalenicy zainstalowano wieżę z zegarem, który nie tylko wybijał godziny w ciągu dnia, lecz również był efektownie podświetlany nocą.

Pierwotnie budynek nadleśnictwa otaczał ogrodzenie wykonane z drewnianych sztachet, które osadzono na solidnych, otynkowanych filarach. Całość projektu uzupełniał schodkowo ułożony płot na mocnej podmurówce, a wejścia do budynku były zadaszone stylowymi łukami. Otaczający dawny dom leśniczego park, w którym znajduje się plac zabaw, stwarza idealne warunki dla wypoczynku i rekreacji mieszkańców oraz turystów.

---

Oceń: Dom nadleśniczego w Katowicach-Giszowcu

---