Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach

---

Historia

Kamienica zlokalizowana na rogu ulic w Katowicach ma niezwykle bogatą historię, sięgającą lat 1904–1905, kiedy to została wzniesiona na mocy planu mistrza budowlanego Paul Frantziocha, który był jej pierwszym właścicielem. Ten elegancki budynek posiada dwa adresy: ulica 3 Maja 40, znana wcześniej jako Grundmannstasse 40, oraz ulica J. Słowackiego 22, która wcześniej nosiła nazwę Schillerstrasse 16.

Kamienica wyrasta w miejscu, gdzie niegdyś stała synagoga, a jej pozostałości zachowały się na poziomie piwnic. Przed wybuchem II wojny światowej była domem dla wielu ważnych osób, takich jak wysokiej rangi urzędnicy, przemysłowcy, kupcy, lekarze oraz rabini z Katowic. Istniało tu również seminarium kobiet żydowskich oraz stowarzyszenie Chewra-Kadisza.

Na parterze budynku mieścił się sklep z instrumentami muzycznymi Emanuela Wietora, a także jeden z pierwszych zakładów fryzjerskich w centrum Katowic. W dwudziestoleciu międzywojennym kamienicę przejęło województwo śląskie, które uczyniło ją siedzibą Niemiecko-Polskiej Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska. W latach 1937–1939 przeprowadzono gruntowny remont budynku, obejmujący między innymi wymianę drewnianych stropów oraz odświeżenie ścian.

Po 1945 roku ceglane elewacje budynku zostały pokryte farbą olejną, co zatarło ich oryginalny charakter. Dnia 7 lipca 1983 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/1303/83.

Obecnie zarządzana jest przez wspólnotę mieszkaniową, a jej wnętrza kryją zarówno mieszkania, jak i lokale usługowe. W 2006 roku miasto Katowice zainwestowało w kapitalny remont dachu, który obejmował częściową wymianę elementów konstrukcyjnych. W ramach tej renowacji odtworzono kopułę oraz szczyty budynku. Remont przeprowadziła firma Konior.

W 2017 roku rozpoczęto kolejny etap remontu kamienicy, który przewidywał izolację fundamentów, wzmocnienie konstrukcji wykuszy oraz odtworzenie zabytkowej frontowej elewacji. Prace te były prowadzone pod czujnym okiem konserwatora zabytków przez firmę Renowacja Obiektów Zabytkowych Klaudiusz Kempa, a całkowity koszt remontu wyniósł około 500 tys. zł. W 2018 roku, aby wesprzeć dalsze działania, miasto Katowice przyznało 100 tys. zł dotacji na renowację tej historycznej kamienicy.

Architektura

Kamienica zlokalizowana przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach wyróżnia się eklektyczną architekturą, w której dostrzegalne są również elementy secesyjne. Budynek ten ma pięć kondygnacji, jest podpiwniczony i posiada poddasze. Nakryty jest dachem dwuspadowym, zdobionym narożną wieżyczką oraz szczytami, które uwydatniają osie wykuszy oraz ryzalitów.

Całość zabudowy, w połączeniu z oficynami, tworzy kwadrat wokół wewnętrznego dziedzińca. W kamienicy znajdują się dwie klatki schodowe. Reprezentacyjna klatka schodowa, usytuowana od strony ul. 3 Maja, kiedyś prowadziła do biur oraz gabinetów najemców. Natomiast boczna klatka, umieszczona w bramie przejazdowej od ul. Słowackiego, prowadzi do części mieszkalnej. Parter budynku użytku publicznego przeszedł znaczne przebudowy w ostatnich latach.

Elewacje kamienicy są niesymetrycznie skonstruowane. Od północy mamy do czynienia z jedenastoosiową elewacją, w której znajdują się dwa wykusze oraz loggie. Z kolei zachodnia elewacja, dziesięcioosiowa, zdobią balkony oraz brama przejazdowa, ozdobiona dekoracyjnym portalem. Fasada kamienicy jest pokryta białą cegłą glazurowaną, sprowadzaną z karkonoskich hut szkła.

Warto również zwrócić uwagę na bogatą dekorację sztukatorską, która zawiera motywy antropomorficzne, roślinne oraz geometryczne. Ich interpretacja czasem przybiera formę alegorii stworzenia świata według Księgi Rodzaju, co czyni tę kamienicę nie tylko interesującą architektonicznie, ale również kulturowo znaczącą.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach

---