Kamienica przy placu Wolności 2 w Katowicach

---

Historia

Kamienica przy placu Wolności 2 w Katowicach powstała w 1894 roku, kiedy to została oddana do użytku. Jej projektantem był Louis Dame, który również stał się jej pierwszym właścicielem. W wyniku przekształceń, do jakich doszło w 1909 roku, budynek przeszedł częściową przebudowę. Kolejne zmiany miały miejsce w 1927 roku, kiedy to strych kamienicy został zaadaptowany na lokale mieszkalne.

Jednym z elementów tego procesu było powiększenie lukarn od strony placu Wolności, co wiązało się z powiększeniem otworów okiennych oraz uproszczeniem zwieńczenia. Od strony ulicy Sokolskiej dokonano całkowitej przebudowy lukarn, co pozwoliło na ujednolicenie ich wyglądu na całej elewacji budynku. Prace obejmowały również uproszczenie detali ryzalitu oraz przebudowę kopuły.

W okresie międzywojennym kamienica przekształciła się w biurowiec, stając się siedzibą londyńskiego towarzystwa ubezpieczeniowego Alliance Assurance. Cały budynek został wykupiony przez Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, który odkupił kamienicę od Louisa Damego. W 1935 roku Powszechny Zakład Ubezpieczeń stał się jej właścicielem, a w obiekcie znajdowały się biura spółki oraz lokale mieszkalne. Działalność w kamienicy prowadziła także firma P.G. Muller, zajmująca się handlem węglem.

W tym samym czasie kamienica była miejscem zamieszkania m.in. Stanisława Beszczyńskiego, właściciela kawiarni „Otto” oraz honorowego konsula Węgier. W dniu 30 grudnia 1991 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Powszechny Zakład Ubezpieczeń prowadził swoją działalność w tym historycznym obiekcie aż do 2014 roku, kiedy to postanowił go sprzedać, głównie ze względu na zły stan techniczny budynku.

Nowym właścicielem kamienicy została spółka Śląskie Kamienice, która zainicjowała proces renowacji zabytku. W ramach tych prac odnowiona została elewacja zewnętrzna oraz dokonano termomodernizacji obiektu. Odnowiona kamienica została wystawiona na sprzedaż na początku maja 2020 roku. Dnia 4 czerwca 2020 roku na balkonie kamienicy zainaugurowano akcję odtwarzania piosenki „Czerwone słoneczko”, a recital w tym wydarzeniu poprowadził akordeonista Marcin Wyrostek. Utwór ten wykonywany był każdego dnia przed zachodem słońca.

Na koniec stycznia 2022 roku w systemie REGON nie figurowały żadne aktywne podmioty gospodarcze w budynku, zarówno z perspektywy placu Wolności 2, jak i ulicy Sokolskiej 1.

Charakterystyka

Kamienica, która ma charakter zabytkowy, znajduje się w rogu placu Wolności 2 oraz ulicy Sokolskiej 1, w obszarze Śródmieścia Katowic. Została zaprojektowana w stylu eklektycznym, mającym w sobie elementy neoklasycyzmu. Budowla charakteryzuje się planem w kształcie deltoidu, czterema kondygnacjami nadziemnymi, poddaszem oraz piwnicą.

Powierzchnia użytkowa tej kamienicy wynosi 4127,76 m², a jej powierzchnia zabudowy to 747 m². Budynek dominuje nad okolicą dachem mansardowym, na który nałożona jest blacha, zaś w stronę dziedzińca dach pokryty jest papą bitumiczną. W narożniku budynku znajduje się również kopuła wieżowa o konstrukcji drewnianej, również pokryta blachą.

Elewacja zewnętrzna zbudowana jest z cegły klinkierowej i opiera się na boniowanym cokole. Od strony placu Wolności ma siedem osi, podczas gdy od strony ulicy Sokolskiej liczy dziewięć osi. Całość zwieńczona jest niepełnym belkowaniem, które wspiera się na konsolach. W elewacji od strony placu Wolności, na drugiej, trzeciej i czwartej kondygnacji umieszczono balkony podparte konsolami, a ich walory estetyczne podkreśla ozdobna balustrada.

W skrajnych osiach i w narożach budynku zauważamy dwukondygnacyjne trójboczne wykusze, które mają boniowane naroża opięte doryckimi pilastrami na wysokości drugiej kondygnacji. Te eleganckie wykusze kończą się balkonami z metalową balustradą. Okna na pierwszej kondygnacji są prostokątne i mają cztery mniejsze podziały, podczas gdy w osiach skrajnych występują okna sześciodzielne, umiejscowione w prostokątnych obramowaniach i opierające się na gzymsie.

Pod oknami pierwszej kondygnacji oraz oknami drugiej kondygnacji widać płyciny, które dodają charakteru budowli. Okna drugiej kondygnacji zwieńczone są trójkątnymi naczółkami, które spoczywają na konsolach, podczas gdy okna trzeciej kondygnacji są umiejscowione na gzymsie i zakończone płycinami oraz naczółkiem w formie łuku pełnego. Okna czwartej kondygnacji zdobione są wolutami. W bocznych wykuszach okna mają dwa lub sześć podziałów, a ich trójkątne naczółki w drugiej kondygnacji oraz filarki na czwartej kondygnacji harmonijnie powielają estetykę całego budynku.

Wejście główne znajdziemy po stronie placu Wolności, gdzie widoczne jest prostokątne wejście, natomiast brama wjazdowa umiejscowiona od strony ulicy Sokolskiej jest zwieńczona łukiem pełnym. Wnętrze wersji kamienicy historycznie zawierało po trzy mieszkania na każdej kondygnacji. Mieszkańcy mieli do dyspozycji dwie klatki schodowe; z placu Wolności prowadziły one do dwóch mieszkań na kondygnację, zaś z ulicy Sokolskiej do jednego mieszkania na kondygnację. Dodatkowo w oficynie zlokalizowano trzy klatki schodowe przeznaczone dla służby.

Kamienica została wpisana do rejestru zabytków pod współczesnym numerem A/584/2019 (pierwotny numer: A/1454/91), a granice ochrony obejmują cały obiekt. Ponadto budynek widnieje w gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.

---

Oceń: Kamienica przy placu Wolności 2 w Katowicach

---