Kamienica przy ulicy Kochanowskiego 12-12a w Katowicach

---

Historia

Historia budynku przy ulicy Kochanowskiego 12-12a w Katowicach jest niezwykle interesująca. Pierwsza zabudowa wzdłuż Sachsstrasse zaczęła się tworzyć na przełomie XIX i XX wieku. Współczesne numery 12 oraz 12a zaczęły powstawać w latach 1913–1915. Część oficyn została następnie dobudowana, co zajęło obrzeża przylegającej działki.

W 1935 roku, właścicielem części kamienicy pod numerem 12 oraz 12a był dr Paweł Chrobok. W tamtym okresie budynek był zamieszkiwany przez głównie rodziny urzędników oraz kupców, a także funkcjonowały w nim różne punkty usługowe. Pod numerem 12 można było znaleźć m.in.: skład kapeluszy, zakład gastronomiczny, drogerię Leona Raka oraz skład kolonialny Jadwigi Radowickiej. Numer 12a natomiast stał się siedzibą Centrali materiałów wybuchowych oraz Polskiej wytwórni przyrządów ratowniczych, a także posiadał zakład rzeźbiarski Włodzimierza Romańskiego i magiel.

W 1952 roku budynek przeszedł modernizację. Kolejny istotny moment w historii kamienicy miał miejsce 30 listopada 2015 roku, kiedy to obiekt ten, łącznie z oficynami, został wpisany do rejestru zabytków.

Pod koniec 2017 roku zakończono trwającą od 2015 roku modernizację kamienicy. W wyniku prac odtworzono zniszczone detale na fasadzie, w tym pilastry oraz reliefy, przywracając ich dawny blask. Dodatkowo wymieniono okna i drzwi, a balustrady zostały poddane renowacji. Modernizacja obejmowała również wnętrze budynku, aby przekształcić przestronne lokale mieszkalne w mniejsze mieszkania. W oficynie dobudowano windę, a wewnątrz stworzono korytarze łączące obie części kamienicy. Kamienica, po zakończeniu prac, stała się budynkiem mieszkalnym z biurami oraz lokalami użytkowymi na parterze.

W sierpniu 2022 roku w systemie REGON zarejestrowano 6 aktywnych podmiotów gospodarczych mieszczących się przy ulicy J. Kochanowskiego 12. Wśród nich znalazły się gabinet rehabilitacyjny, gabinet kosmetyczny oraz biuro podróży. Natomiast pod numerem 12a aktywnych były 14 podmiotów, w tym kilka kancelarii adwokackich.

Charakterystyka

Obiekt o wyjątkowej wartości historycznej, mieszczący się przyulicy J. Kochanowskiego 12-12a, zlokalizowany jest w katowickiej dzielnicy Śródmieście. Zabytkowa kamienica łączy funkcje mieszkalne oraz handlowe, wyróżniając się swoją architekturą oraz stylem.

Budynek wykonany jest z cegły pełnej i pokryty jest tynkiem na elewacji frontowej. Górna część kamienicy wieńczona jest dachówką, natomiast w oficynach zastosowano pokrycie z papa. Charakterystyka dachu jest złożona – jest to dach wielospadowy oraz pulpitowy. Kamienica składa się z sześciu kondygnacji oraz podpiwniczenia, natomiast jej plan architektoniczny jest nieregularny, co jest wynikiem dopasowania do kształtu działki. W centralnej części znajduje się dziedziniec, do którego prowadzą dwa przejścia ze bramnym wjazdem. Powierzchnia zabudowy wynosi 214 m², co czyni ją interesującym obiektem w pejzażu architektonicznym Katowic.

W aspekcie architektonicznym, kamienica nawiązuje swoją elewacją do modernizmu, a jednocześnie w detalach sztukatorskich można zauważyć wpływy secesji i art déco. Elewacja frontowa, zwana również zachodnią, jest tynkowana, zdobiona różnorodnymi dekoracjami, a jej symetria jest widoczna z wyjątkiem witryn oraz wejść na parterze. Na parterze kamienicy można znaleźć dziesięć osi, a na wyższych kondygnacjach – osiem. Przejazd bramowy ulokowany jest na piątej osi parteru, a jego zamknięcie ma formę eliptycznego łuku. W przestrzeni pomiędzy oknami trzeciej i czwartej kondygnacji umieszczono potrójne wypukłe panneau z reliefami zwierząt oraz geometrycznymi ornamentami roślinnymi po bokach, co dodaje szczególnego charakteru tej elewacji.

Wykusz kamienicy obejmuje od drugiej do czwartej kondygnacji w osiach trzeciej do szóstej i zamknięty jest na piątej kondygnacji tarasem z pełną balustradą, która jest artykułowana wąskimi pionowymi płycinami. W osi trzeciej i szóstej wykusza znajdują się trzykondygnacyjne loggie. Co więcej, na poziomie drugiej kondygnacji, pomiędzy osiami zewnętrznymi wykusza a osiami centralnymi, umieszczono alegoryczne postaci w formie płaskorzeźb, co wzbogaca estetykę wnętrza.

Podłogi wewnętrzne wykonane są w drewnie, natomiast na klatce schodowej zastosowano lastriko. Schody są drewniane i tworzą dwubiegową konstrukcję stalową. Budynki o numerze 12 i 12a są połączone wspólnymi korytarzami, które prowadzą do windy. Wnętrza mieszkań zróżnicowane są pod względem metrażu – ich powierzchnia wynosi od 30 do 60 m², a każde z nich jest wyposażone w piece gazowe i łazienki. Kamienica, łącznie z oficynami, została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/463/15. Dodatkowo, obiekt widnieje w gminnej ewidencji zabytków Katowic. Na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przyjętego 28 maja 2014 roku, wytyczono strefę ochrony konserwatorskiej, która obejmuje m.in. kamienicę przy ulicy J. Kochanowskiego 12-12a.

Warto także zaznaczyć, że w 2018 roku ta unikalna kamienica była własnością prywatną.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Kochanowskiego 12-12a w Katowicach

---