Antoni Jozafat Nowak OFM, urodzony 8 marca 1935 roku w Katowicach, a zmarły 23 marca 2013 roku w tym samym mieście, był znaczącą osobistością wśród polskich duchownych katolickich.
Znany jako franciszkanin, Nowak zdobył uznanie jako profesor zwyczajny doktor habilitowany, który w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju naukowego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Jako antropolog i psycholog, pełnił rolę kierownika Katedry Psychologii Życia Wewnętrznego w Instytucie Teologii Duchowości KUL, gdzie prowadził badania i wykłady, kształcąc przyszłych specjalistów w dziedzinie psychologii duchowości.
Oprócz tego, Nowak był również kuratorem Katedry Duchowości Akcji Katolickiej, gdzie jego prace miały istotny wpływ na życie duchowe i intelektualne tej organizacji.
Życiorys
W trudnych czasach wojny, ojciec Jozafat, będąc kilkuletnim łącznikiem, wspomagał działalność tajnej organizacji Armii Krajowej w jego rodzinnym Panewnikach. W 1952 roku złożył śluby w franciszkańskiej Prowincji Wniebowzięcia NMP w Katowicach, a w 1957 roku przyjął śluby wieczyste. Jego kapłańskie święcenia miały miejsce w 1961 roku, kiedy to ordynację udzielił mu biskup Herbert Bednorz. W latach 1961–1964 studiował psychologię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a następnie w latach 1963-1964 psychiatrię w Akademii Medycznej w Lublinie.
W roku 1968 obronił doktorat z psychologii, a po studiach, które odbył w Salzburgu pod kierunkiem G. Griesla oraz A. I. Caruso, uzyskał habilitację w 1979 roku na KUL-u. Jako wykładowca, ojciec Nowak zajmował się antropologią, psychologią, teologią duchowości oraz medycyną pastoralną, prowadząc zajęcia nie tylko na uczelni, ale również w seminarium duchownym swojej macierzystej prowincji zakonnej w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Franciszkanów w Katowicach-Panewnikach.
Był zaangażowany w recenzowanie oraz promowanie licznych prac oraz rozpraw doktorskich i habilitacyjnych, a także oceniał dorobek naukowy wielu polskich duchownych w kontekście ubiegania się o tytuł profesora. Jego aktywność obejmowała zarówno krajowe, jak i zagraniczne konferencje naukowe.
Tematy, które były przedmiotem jego badań, obejmowały m.in.: psychologię życia wewnętrznego ze szczególnym uwzględnieniem jej religijnego wymiaru (znana jako dyspozycja religijna), identyfikację postaw (w tym norma psychiczna, kryteria normy oraz problematyka postaw neurotycznych i psychotycznych), a także pseudomistykę dotyczącą objawień, stygmatów, opętań czy egzorcyzmów. Interesował się również parapsychologią i formacją świadomości moralnej, a także specyfiką psychologii eklezjalnej, w tym tzw. procesem progresywnej chrystoformizacji oraz personalizacji, a także zagadnieniem osobowości sakramentalnej.
Od momentu założenia kwartalnika katolickiego Zwycięstwo Niepokalanej pełnił funkcję redaktora naczelnego, aż do swojej śmierci. Zmarł w dniu 23 marca 2013 roku w klasztorze franciszkanów w Katowicach-Panewnikach, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w kwaterze zakonnej na cmentarzu przy ul. Panewnickiej w Katowicach-Ligocie Ligocie.
Wybrana bibliografia naukowa
Obszerną bibliografię naukową profesora stworzył Piotr Królikowski. Publikacja miała miejsce za pośrednictwem Instytutu Teologii Duchowości KUL. W zestawieniu prac prof. Nowaka znajdują się różnorodne opracowania naukowe, artykuły, a także hasła encyklopedyczne i leksykograficzne. Nie brakuje również tłumaczeń. Poniżej przedstawiamy pełną listę jego publikacji:
- 1986 nerwica jako problem wychowawczy w domach zakonnych,
- 1988 człowiek wiary, nadziei, miłości, Katowice,
- 1990 dojrzałość chrześcijańska w życiu kapłańskim, Lublin ISBN 83-228-0199-8,
- 1992 wolność, manipulacja, kierownictwo, Wrocław,
- 1993 „Bo źle się modlicie!”, Wrocław ISBN 83-85880-15-1,
- 1993 kobieta – kapłanem?, Lublin ISBN 83-85131-34-5,
- 1994 doświadczyć Boga w ciele, Wrocław ISBN 83-85880-06-2,
- 1995 satanizm, Wrocław ISBN 83-85880-19-4,
- 1996 będą przepędzać demony (Por. Mk 16,17), „Roczniki Teologiczne” 43:1996 z. 2 s. 279-307, Lublin,
- 1999 vita consecrata. adhortacja. tekst i komentarze (red. A.J. Nowak), Lublin ISBN 83-228-0618-3,
- 2000 symbol, znak, sygnał, Lublin ISBN 83-228-0655-8,
- 2000 identyfikacja postaw, Lublin ISBN 83-228-0743-0,
- 2000 kapłaństwo kobiety – tak i nie, Lublin ISBN 83-228-0720-1,
- 2002 homo consecratus, Lublin ISBN 83-7363-086-4,
- 2003 homo religiosus: studium porównawczo-krytyczne, Lublin ISBN 83-7363-113-5,
- 2004 osoba – unikat w kosmosie, Lublin ISBN 83-7363-192-5,
- 2006 osoba konsekrowana, Lublin ISBN 978-83-7363-423-7,
- 2006 parapsychologia, Lublin ISBN 978-83-7363-456-5,
- 2009 osoba fakt i tajemnica, Rzeszów (wznowienie 2010) ISBN 978-83-60507-06-3,
- 2011 psychologia XX-XY, Rzeszów ISBN 978-83-60507-09-4.
Przypisy
- Zmarł o. prof. Antoni Jozafat Nowak OFM. panewniki.franciszkanie.pl, 23.03.2013 r. [dostęp 23.03.2013 r.]
- Piotr Królikowski: Prof. dr hab. Antoni Jozafat Nowak OFM. kul.pl. [dostęp 18.03.2011 r.]
- Antoni Jozafat Nowak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 10.10.2011 r.]
- Wykładowcy zakonni. panewniki.pl. [dostęp 01.10.2009 r.]
- Schematismus Ordinis Fratrum Minorum. Roma: Curia Generalis, 2009 r., s. 455.
- Bonawentura Krzemień OFM, Norbert Kubica OFM: Katalog Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. Katowice: Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanów) w Katowicach Panewnikach, 2006 r., s. 98. ISBN 83-901128-9-2.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Stanisław Szymecki | Marek Łuczak (duchowny) | Bolesław Kałuża | Erich Przywara | Henryk Grzondziel | Alfons Wolny | Roman Buchta (duchowny) | Edward Puślecki | Krzysztof Bąk (duchowny) | Karol Kałuża | Szczepan Wesoły | Wenanty Zubert | Damian Szojda | Chaskel Besser | Grzegorz Giemza | Jerzy Pawlik | Euzebiusz Huchracki | Piotr Libera | Rudolf SchnackenburgOceń: Antoni Jozafat Nowak