Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu

Szkoły

Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu to historyczny obiekt, który znajduje się w katowickiej dzielnicy Giszowiec. Jest on usytuowany przy ulicy Działkowej 32 i został wzniesiony w czasie, gdy budowano osiedle patronackie Giszowiec.

Projekt budynku stworzyli znani architekci, Georg i Emil Zillmannowie. W początkowych planach architektonicznych przewidziano, że na parterze umieszczone zostaną trzy sale lekcyjne, które miały służyć dzieciom wyznania ewangelickiego. Dodatkowo, w tym samym poziomie zaadaptowano kaplicę, w której odbywały się nabożeństwa.

Na poddaszu budynku zaaranżowano dwa mieszkania dla nauczycieli, co czyniło z tego miejsca nie tylko szkołę, ale również szerszą przestrzeń życia edukacyjnego. Interesującym elementem była toaleta, która nie była częścią budynku edukacyjnego, lecz znajdowała się w oddzielnym obiekcie.

Historia

„Budynek, który pełnił funkcję szkoły ewangelickiej, zbudowano równocześnie z całym osiedlem patronackim Giszowiec, na mocy inicjatywy ówczesnego dyrektora generalnego spółki Georg von Giesches Erben, Antona Uthemanna. Projekt architektoniczny opracowali Georg i Emil Zillmannowie pochodzący z Charlottenburga, niedaleko Berlina. Obiekt oddano do użytku w 1907 roku. Dnia 1 kwietnia 1917 roku, w budynku, który specjalnie na ten cel został przeznaczony przy ówczesnej ulicy Bergtalstraße (dzisiejszej ulicy Działkowej), rozpoczęła działalność szkoła ewangelicka. Na początku uczęszczało do niej zaledwie 11 dzieci.

Ten obiekt był jednym z trzech miejsc na terenie dworskim Giszowiec, gdzie odbył się plebiscyt, który miał miejsce 20 marca 1921 roku. W latach dwudziestych XX wieku szkoła ewangelicka nadal funkcjonowała w budynku, a dzieci mogły korzystać z nauki w dwóch oddziałach – polskim i niemieckim – pod opieką osobnych nauczycieli. W 1937 roku placówkę tę zlikwidowano. Natomiast w dniu 4 lutego 1926 roku w tym samym obiekcie rozpoczęła działalność ochronka, która w początkowym okresie zgromadziła 80 najmłodszych uczniów. W późniejszych latach przedszkole zostało przeniesione do szkoły powszechnej nr 6.

W budynku szkoły ewangelickiej odbywały się również spotkania stowarzyszeń ewangelickich. 25 lutego 1934 roku miało miejsce założycielskie zebranie Towarzystwa Polaków Ewangelików, które wówczas liczyło 70 członków. 6 września 1934 roku w sali zborowej odprawiono pierwsze nabożeństwo ewangelickie w języku polskim. W czasie II wojny światowej, w latach 1940-1942, zamieszkiwał w budynku Robert Pormann, działacz NSDAP oraz dyrektor szkoły w Giszowcu.

Po zakończeniu II wojny światowej, w odpowiedzi na potrzeby utworzenia nowej parafii rzymskokatolickiej w Giszowcu, ksiądz Alfons Tomaszewski skierował pismo do Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w dniu 24 września 1945 roku, proponując utworzenie kaplicy w budynku byłej szkoły ewangelickiej. Po wojnie w obiekcie funkcjonowało przedszkole, które w latach pięćdziesiątych XX wieku przeniesiono do dawnej willi dyrektora kopalni „Giesche”.

W międzyczasie, piętro budynku zostało zajęte przez nauczycieli, a w związku z problemami z pomieszczeniami w budynku dawnej szkoły katolickiej, na parterze zorganizowano sale lekcyjne, w tym pracownię biologiczną. Po przeniesieniu Szkoły Podstawowej nr 54 do obiektu przy ul. Wojciecha we wrześniu 1978 roku, klasy przekształcono w mieszkania. Budynek obecnie wciąż pełni funkcję mieszkalną.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 29.06.2024 r.]
  2. Paweł Grzywocz: Dawna szkoła ewangelicka. giszowiec.info. [dostęp 09.11.2020 r.]
  3. Tofilska 2016, s. 88.
  4. Tofilska 2016, s. 87.
  5. Tofilska 2016, s. 97.
  6. Tofilska 2016, s. 64.
  7. Tofilska 2016, s. 63.
  8. Tofilska 2016, s. 30.
  9. Tofilska 2016, s. 45.
  10. Tofilska 2016, s. 28.
  11. Tofilska 2016, s. 153.
  12. Tofilska 2016, s. 151.
  13. Tofilska 2016, s. 164.

Oceń: Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu

★★★★★
Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:15