Dom Wędlikowskich, położony w zachwycającej scenerii Katowic, to obiekt o znaczeniu historycznym i architektonicznym. Ta modernistyczna kamienica, której historia sięga roku 1939, znajduje się w Śródmieściu, konkretne przy ulicy PCK 10.
Projekt budynku został stworzony przez uznanego architekta, Stanisława Gruszkę, który wprowadził w tej budowli nowoczesne rozwiązania, charakterystyczne dla epoki, w której powstał. Dom Wędlikowskich niczym nie ustępuje innym zabytkom architektury tego okresu, stanowiąc ważny element katowickiego krajobrazu miejskiego.
Historia
Dom Wędlikowskich, zaprojektowany przez architekta Stanisława Gruszkę, został wybudowany w latach 1937–1939 dla doktora Kazimierza Wędlikowskiego oraz jego żony, Henryki. Obiekt ten stanowił budynek wielorodzinny, oferujący mieszkania do wynajęcia. W czasie niemieckiej okupacji oraz po roku 1945, mieszkania w kamienicy przydzielano urzędnikom wysokiej rangi, pozostawiając zaledwie jeden lokal dla właścicieli. Po roku 1989 rodzina Wędlikowskich w pełni przejęła nieruchomość.
W roku 2005 kamienica została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/162/05.
Obecnie budynek pełni funkcje mieszkalno-biurowe i jest dostępny dla osób zatrudnionych w znajdujących się tam firmach w godzinach urzędowania. Dom znalazł się również w projekcie „Szlak Moderny” w Katowicach. Jest to symbol architektury modernistycznej Katowic, a jego obrysy można znaleźć na produktach marki Geszeft.
Architektura i wnętrza
Dom w stylu modernistycznym, który łączy elementy funkcjonalizmu, znajduje się na narożnej działce, gdzie zbiega się ulica PCK 10, niegdyś znana jako Kościelna, oraz Mari Skłodowskiej-Curie, dawniej Wanda.
Jest to pięciokondygnacyjny budynek z piwnicą, wykonany z cegły, którego plan architektoniczny przypomina literę „L”. Nakryty jest płaskim dachem, który pełni rolę tarasu. Cechą wyróżniającą ten obiekt jest zaokrąglony narożnik, określany jako „miękki”, w którym zamontowane są okna z cylindrycznego szkła.
Elewacje zewnętrzne budynku ukazują asymetryczną formę, a ich kompozycja jest zdominowana przez poziome linie. Wiodącą cechą są poziome pasy okien oraz pełne balkony, które zestawione są z pól międzyokiennych w kontrastowych kolorach – białym, czarnym i czerwonym, a także różnorodnymi fakturami tynków. Dlatego też dom często określany jest mianem „zebry”.
Główne wejście do obiektu mieści się w południowej elewacji, jest cofnięte w porównaniu do fasady, a nad wejściem znajduje się murowana belka nadprożowa, która oddziela drzwi zewnętrzne od prostokątnego nadświetla. Zachodnia elewacja budynku zawiera bramę garażową w części przyziemia oraz półokrągłe balkony, zakończona jest masztami flagowymi.
Wnętrze domu ma zasadniczo dwutraktowy układ, który pozostał w niemal niezmienionej formie od czasów jego budowy. Klatka schodowa zlokalizowana jest w centralnej części budynku, z pionem windy od zachodniej strony. Zachowała się w dobrym stanie, jej ściany pokryte są szarym i białym marmurem oraz trawertynem. Podłoga z trójkolorowego lastriko nadaje wnętrzu elegancji.
Wśród oryginalnych elementów wyposażenia warto zwrócić uwagę na skrzynki na listy, chromowane i drewniane balustrady, także zachowaną stolarkę drzwiową oraz okienną. Dopełnieniem są dzwonki do drzwi, numery niektórych mieszkań oraz winda marki Sowitsch, która została wzbogacona o kryształowe lustro.
Przypisy
- Częściowo dom miał służyć jako klinika dla kobiet. Zob. A. Czapla-Oslislo: 8 wybranych powodów, dla których warto zgubić się w modernistycznych Katowicach. „Magazyn {Slow}” 2016, nr 8: https://web.archive.org/web/20181107185247/http://shop.beslow.pl/wp-content/uploads/SLOW_PDF_MINI/SLOW_008_E_mini.pdf
- Dom Wędlikowskich. Szlak moderny. http://www.moderna.katowice.eu/content/dom-mieszkalny-ul-pck-10
- Kamiieńica, Katowice – Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 05.11.2018 r.] (pol.).
- Katowice – zabytkowa winda ul. PCK 10 – Strażnicy Czasu [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 07.11.2018 r.] (pol.).
- Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 09.11.2018 r].
- Torba czarna ' Kamienica Wędlikowskich' – geszeft [online], geszeft.co [dostęp 05.11.2018 r.]
- Rejestr zabytków woj. śląskiego. https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytków/zestawienia-zabytków-nieruchomych/stan%20na%2030.06.2018/SLS-rej.pdf
- W. Janota: Katowice między wojnami: miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź, Katowice: 2010, s. 76
- P. Sacha: Chicago nad Rawą. Gość Niedzielny Katowicki, 22.07.2007 r. nr 29/806 s. 406, https://www.gosc.pl/files/old/gosc.pl/zalaczniki/2007/07/23/1185176178/1185176193.pdf
- Anna A. Syska, Tomasz T. Kiełkowski, Styl gotycki wyklucza się: międzywojenna architektura w województwie śląskim, Katowice, s. 155, ISBN 978-83-85871-69-9, OCLC 950002049 [dostęp 05.11.2018 r.]
- Byli to m.in. pracownicy pobliskiego aresztu śledczego. Zob. http://nanans.blox.pl/2010/12/DOM-WEDLIKOWSKICH.html
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy placu Wolności 4 w Katowicach | Kamienica przy placu Wolności 8 w Katowicach | Kamienica przy Rynku 6 w Katowicach | Kamienica przy ulicy 3 Maja 10 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Batorego 8 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Chopina 2 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Jagiellońskiej 3 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kochanowskiego 12-12a w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 15 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 2 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Zacisze 1 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Warszawskiej 57 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 10-12 w Katowicach | Kamienica przy ulicy św. Jana 6 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Stawowej 4 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 26 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 12 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Matejki 2 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mariackiej 5 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mariackiej 2 w KatowicachOceń: Dom Wędlikowskich w Katowicach