Kamienica przy placu Kaczyńskich 1 w Katowicach


W artykule tym przyjrzymy się kamienicy znajdującej się przy placu Marii i Lecha Kaczyńskich 1 w Katowicach, która stanowi cenny przykład architektury z przełomu XIX i XX wieku. Ta zabytkowa, narożna kamienica mieszkalno-handlowa jest ulokowana w obrębie dawnego placu W. Szewczyka, obecnie znanego jako M. i L. Kaczyńskich 1 oraz ulicy 3 Maja 28, w centralnej części miasta.

Kamienica została zaprojektowana w stylu neobarokowym, co nadaje jej unikalny charakter w kontekście katowickiej architektury. Projekt tej imponującej budowli powstał w pracowni Ignatza Grünfelda, architekta, którego dzieła są znane z dbałości o detal oraz estetykę. Budynek został oddany do użytku w 1900 roku i do dzisiaj stanowi ważny element historyczny tej okolicy.

Kamienica ta znajduje się w malowniczym terenie dzielnicy Śródmieście Katowic, gdzie można podziwiać wiele innych interesujących przykładów architektury i historii tego dynamicznie rozwijającego się miasta.

Historia

Kamienica w Katowicach przy placu Kaczyńskich 1 posiada bogatą historię, sięgającą końca XIX wieku. Budowę obiektu rozpoczęto w latach 1891–1900, a jego projekt został stworzony przez znanego architekta Ignatza Grünfelda. Nowa budowla wzniesiona została w miejsce starszego budynku, który datowany był na rok 1867.

Na przestrzeni lat, obiekt przeszedł przez ręce różnych właścicieli, w tym G. Breslauera oraz K. Gottschalka. W dniu 11 grudnia 2000 roku, kamienica zyskała status zabytku, co podkreśla jej znaczenie kulturowe i architektoniczne w regionie.

W roku 2018, kamienica była miejscem, gdzie funkcjonowały zarówno lokale mieszkalne, jak i różnorodne placówki handlowo-usługowe. Wśród nich znajdowała się również restauracja. Na początku 2022 roku pod tym adresem w systemie REGON zarejestrowano 11 aktywnych podmiotów gospodarczych, co świadczy o dynamicznym charakterze tego miejsca.

Charakterystyka

Kamienica, która znajduje się w narożniku d. placu W. Szewczyka (dziś M. i L. Kaczyńskich) 1 oraz ulicy 3 Maja 28, usytuowana jest w katowickiej dzielnicy Śródmieście. W przeszłości obiekt ten był zarejestrowany pod adresem ulica Stawowa 12.

Różnorodność stylów architektonicznych jest widoczna w budynku, który został wzniesiony w neobarokowym stylu. Powierzchnia zabudowy tej kamienicy wynosi 252 m², a użytkowa osiąga 832 m². Plan budynku przypomina literę „U”. Bryła kamienicy jest trójskrzydłowa, zakończona ściętym narożnikiem, na którym umieszczono baniasty hełm, z dachem dwuspadowym. Ta imponująca struktura składa się z czterech kondygnacji nadziemnych, poddasza oraz podpiwniczenia.

Elewacja charakteryzuje się tynkowanym i boniowanym wykończeniem. Od strony ulicy 3 Maja, budowla prezentuje się jako niesymetryczna, czteroosiowa powyżej parteru, natomiast od strony d. pl. W. Szewczyka ma symetrię z pięcioosiową strukturą powyżej parteru. Osie narożne oraz skrajne elewacje wprowadzają subtelne ryzality, które są flanowane lizenami.

Na rogu budynku umieszczono dwa kartusze, z których jeden posiada inskrypcję „1900” oraz płaskorzeźbę przedstawiającą głowę, a powyżej znajduje się monogram „GB”. Dodatkowo, w narożu umiejscowiony jest balkon, którego dolna płyta jest usytuowana na wysokości trzeciej kondygnacji. Oparcie górnej płyty balkonowej stanowią cztery okrągłe kolumny z głowicami w formie esownic, natomiast dolna płyta wspierana jest przez zdobione wsporniki.

Na elewacji od strony ulicy 3 Maja dostępne są balkony ozdobione dekoracyjnymi metalowymi balustradami. W przypadku balkonu na drugiej kondygnacji, oparcie stanowią atlanty, gdzie lewy przedstawia postać kobiecą, a prawy mężczyznę. Okna na pierwszej do trzeciej kondygnacji mają prostokątny kształt, zaś na czwartej kondygnacji zamykają się łukowo. Powyżej okien trzeciej kondygnacji umieszczono płyciny wypełnione roślinnymi dekoracjami, które tworzą naczółki, a nad oknami ostatniego poziomu znajdują się naczółki o barokowych motywach kartuszy.

Otwory okienne w poddaszu również zwieńczone są dekoracyjnymi naczółkami. Co więcej, w niektórych mieszkaniach udało się zachować oryginalne fasety i rozety sufitowe, a także XIX-wieczne piece. Warto podkreślić, że kamienica ta jest wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/41/00, co oznacza, że całe jej dobranie objęte jest ochroną. Ponadto, obiekt ten widnieje także w gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.

Przypisy

  1. a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 1.01.1999 r. do 05.02.2021 r. wkz.katowice.pl [dostęp 03.09.2022 r.]
  2. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 08.01.2022 r.]
  3. Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 08.01.2022 r.]
  4. Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 08.01.2022 r.]
  5. Polska Niezwykła: Kamienica przy pl. Wilhelma Szewczyka 1. www.polskaniezwykla.pl. [dostęp 08.01.2022 r.]
  6. Urząd Miasta Katowice: GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW. Wyszukiwanie Zabytku Nieruchomego. bip.katowice.eu. [dostęp 08.01.2022 r.]
  7. Bulsa 2018, s. 217.
  8. Klajmon 1997, s. 102.

Oceń: Kamienica przy placu Kaczyńskich 1 w Katowicach

Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:9