Górnik I

---

Historia

Wieżowiec “Górnik I” zbudowano w okresie intensywnego rozwoju Koszutki, który stanowił kluczowy element urbanistyczny tzw. Bloku D. Jego lokalizacja zaplanowana została w punkcie skrzyżowania dawnych ulic: Armii Czerwonej oraz Róży Luksemburg (obecnie aleja W. Korfantego i ulica Katowicka).

Głównym architektem koncepcji tego wieżowca był Mieczysław Król, który przedstawił projekt w 1959 roku. Z kolei technologia wykonania obiektu powstała dzięki zespołowi fachowców z Biura Projektów Przemysłu Węglowego w Krakowie, w składzie którego znaleźli się eksperci tacy jak Józef Miksa, odpowiedzialny za konstrukcję ślizgu oraz Stanisław Makomaski i Juliusz Szczurkowski, którzy zajmowali się projektowaniem montażu oraz konstrukcji stropów. W zespole znaleźli się także Zbyszko Niziołek, który wykonał urządzenia hydrauliczne, oraz Stanisław Suski, odpowiedzialny za zabezpieczenie wysokościowca przed potencjalnymi szkodami górniczymi.

Koncepcja architektoniczna budynku powstawała od grudnia 1963 roku do maja 1964 roku. Stan surowy został osiągnięty pod koniec października 1964 roku, co miało miejsce zaledwie po 38 dniach od rozpoczęcia prac. Przy jego budowie zatrudniono 70 pracowników, którzy wykonywali swoje zadania na dwie zmiany. Budowano aneks do budynku i montowano elementy konstrukcyjne w cyklach jednodniowych, wznosząc jedną kondygnację, a następnie przeznaczając kolejny dzień na prace montażowe. Zwieńczeniem budowy było oddanie wieżowca do użytku w 1965 roku, kiedy to na jego fasadzie umieszczono sześciometrowy neon z nazwą budynku.

Konstrukcja “Górnik I” została wybudowana z myślą o pracownikach Kopalni Węgla Kamiennego „Staszic” oraz ich rodzinach. Genezą powstania wieżowca była inicjatywa ówczesnego ministra górnictwa i energetyki Jana Mitręgi, który, zapoznając się z metodami budowy wieży wyciągowej w kopalni „Jaworzno”, zlecił wykorzystanie podobnych technologii w projekcie budynku mieszkalnego.

Na moment ukończenia, wieżowiec “Górnik I” był najwyższym tego typu obiektem w województwie katowickim. W późniejszych latach planowano budowę kolejnych wysokościowców tego rodzaju w różnych lokalizacjach województwa, w tym “Górnik II” w Sosnowcu oraz trzy budynki w Rybniku, jednak zrealizowano jedynie pierwszy projekt.

Charakterystyka

Wieżowiec „Górnik I” znajduje się w Katowicach, przy ulicy Katowickiej 65, w dzielnicy Koszutka. Budynek wznosi się na 268 m n.p.m., co czyni go wyraźnym punktem orientacyjnym w tej części miasta.

Powierzchnia użytkowa tego wieżowca wynosi 6536,28 m², natomiast powierzchnia zabudowy osiąga 542 m². Obiekt posiada łącznie 19 kondygnacji, z czego 18 to kondygnacje nadziemne, a 2 to kondygnacje podziemne. Wysokość całkowita budynku waha się pomiędzy 51 a 62 m, w zależności od przyjętej metody pomiaru.

„Górnik I” jest prekursorskim przykładem zastosowania metody budowy ślizgowej na terenie ówczesnego województwa katowickiego. Projekt wypracowany przez Biuro Projektów Przemysłu Węglowego w Krakowie umożliwiał jednoczesne wznoszenie ścian, montaż prefabrykowanych stropów oraz sprawny transport materiałów budowlanych. Pod względem architektonicznym, wieżowiec jest adaptacją prototypowego modelu ślizgowca, stworzonego dla osiedla Kępa Potocka przez warszawskie Biuro Projektów Typowych i Studiów Budownictwa Miejskiego.

Początkowo elewacja wieżowca była pokryta tynkiem szlachetnym. Ciekawym elementem architektonicznym są loggie, które w sposób przerywany porozkładały się na powierzchni budynku, przełamując regularny układ ścian

Budynek został zaprojektowany na prostokątnym rzucie, z centralnie umiejscowionym węzłem komunikacyjnym, gdzie znajdują się trzy windy oraz klatka schodowa. W obiekcie usytuowane są 173 mieszkania, które zostały rozplanowane na każdej kondygnacji w proporcjach: osiem mieszkań trzypokojowych i dwa czteropokojowe. Kuchnie w mieszkaniach trzypokojowych są pośrednio doświetlone i oddzielone wyłącznie meblościanką, która zawiera wmontowany stół jadalny, natomiast pokój dzienny oraz sypialnie są oddzielone ciężką kotarą. Mieszkania były wyposażone w typowe meble w czasie ich pierwotnego użytkowania.

Obecnie wieżowiec „Górnik I” jest częścią osiedla Centrum-I, które jest zarządzane przez Katowicką Spółdzielnię Mieszkaniową. Według danych z początku lutego 2022 roku, w systemie REGON w rejonie ulicy Katowickiej 65 działało 25 aktywnych przedsiębiorstw.

---

Oceń: Górnik I

---