Karol Sabath, wybitny polski biolog, przyszedł na świat 24 sierpnia 1963 roku w Katowicach.
Jego życie zakończyło się tragicznie 10 października 2007 roku w Warszawie. W trakcie swojej kariery zawodowej, Sabath zasłynął jako paleontolog oraz popularyzator wiedzy, koncentrując się przede wszystkim na dziedzinach związanych z biologią ewolucyjną i paleontologią.
Był także jednym z najbardziej aktywnych krytyków kreacjonizmu oraz hipotezy inteligentnego projektu w Polsce. Jego prace przyczyniły się do szerzenia rzetelnych informacji naukowych, a także podniesienia świadomości społecznej na temat teorii ewolucji.
W dodatku, Karol Sabath był również utalentowanym paleoartystą, który poświęcił wiele wysiłku na badanie dinozaurów oraz ich jaj, co znacząco wzbogaciło polską paleontologię.
Życiorys
Karol Sabath uzyskał dyplom z biologii w 1986 roku naUniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od tego samego roku jego kariera naukowa związana była z Instytutem Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego PAN, a także Muzeum Ewolucji w Warszawie. W 2001 roku rozpoczął pracę w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
W trakcie swojej kariery Karol Sabath był aktywnym członkiem Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej przy PAN oraz Society of Vertebrate Paleontology. Jego wkład w rozwój nauki przejawiał się nie tylko poprzez działalność naukową, lecz także jako autor i współautor licznych publikacji, redaktor oraz konsultant wielu książek z zakresu paleontologii. Był także stałym współpracownikiem redakcji „Wiedzy i Życia”, a jego działalność obejmowała tworzenie takich serwisów internetowych jak www.ewolucja.org, www.paleontologia.pl, www.dinozaury.com. Dodatkowo, był jednym z redaktorów „Acta Palaeontologica Polonica”.
Wśród jego najważniejszych osiągnięć naukowych wyróżniają się prace skoncentrowane na identyfikacji jaj dinozaurów na podstawie ultrastruktury ich skorupy. Ponadto, jego badania wykazały, że tarbozaur oraz tyranozaur nie były blisko spokrewnione i że tarbozaur nie należy do rodzaju Tyrannosaurus.
Niestety, Karol Sabath zmarł w wyniku niezidentyfikowanej choroby i został pochowany na cmentarzu w Katowicach-Bogucicach, przy ulicy Wróblewskiego.
W jego honorze powstało Muzeum Ziemi z siedzibą w JuraParku w Solcu Kujawskim. Pierwszy numer „Rocznika Muzeum Ewolucji” (nr 1/2009, ISSN 1689-8540) został poświęcony jego pamięci, a w 2008 roku w Muzeum Ewolucji zorganizowano wystawę zatytułowaną „Karol Sabath: W pierwszą rocznicę śmierci”. Dla upamiętnienia jego osiągnięć, Polskie Stowarzyszenie Dziennikarzy Naukowych przyznało również nagrodę im. Karola Sabatha za najciekawszy polskojęzyczny artykuł prasowy o tematyce popularnonaukowej. Dodatkowo, jego imieniem nazwano eoceńskiego chrząszcza Euroleptochromus sabathi oraz ootakson Styloolithus sabathi, które przedstawiają skamieniałe jaja, prawdopodobnie ptasie, wydobyte z osadów mongolskich formacji Dżadochta oraz Barun Goyot.
Ważniejsze publikacje
Oto kilka znaczących prac naukowych oraz publikacji związanych z Karolem Sabatem, które miały istotny wpływ na badania paleontologiczne.
Naukowe: w 1991 roku K.K. Sabath opublikował artykuł dotyczący jaj amniotycznych z górnej kredy, zatytułowany „Upper Cretaceous amniotic eggs from the Gobi Desert” w czasopiśmie „Acta Palaeontologica Polonica”, obejmujący strony 151–192 w tomie 36 (2). Kolejna istotna publikacja autorstwa Mikhailova, Sabatha i Kurzanova, „Eggs and nests from the Cretaceous of Mongolia”, znajduje się w książce redagowanej przez K. Carpentera, K.F. Hirsch i J.R. Hornera, „Dinosaur Eggs and Babies”, wydanej w 1994 roku przez Cambridge University Press, na stronach 88–115, z numerem ISBN 978-0-521-56723-7.
W 2002 roku K.K. Sabath wspólnie z G.G. Gierlińskim opublikował artykuł o prawdopodobnym śladzie stegozaura z późnej jury, który ukazał się w „Acta Palaeontologica Polonica” w tomie 47 (3), na stronach 561–564. W 2003 roku Hurum i Sabath porównali czaszki dinozaurów theropodów z Azji i Ameryki Północnej w publikacji zatytułowanej „Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of 'Tarbosaurus bataar’ and 'Tyrannosaurus rex’ compared”, która ukazała się w „Acta Palaeontologica Polonica” w tomie 48 (2), na stronach 161–190.
Kolejna publikacja z 2003 roku, „Skull structure and evolution in tyrannosaurid phylogeny”, autorstwa Currie, Huruma oraz Sabatha, również została opublikowana w „Acta Palaeontologica Polonica”, tom 48 (2), na stronach 227–234.
Podręczniki i publikacje popularnonaukowe: Karol Sabath w 1995 roku napisał rozdział „Ad ovum” w książce „Śladami polskich dinozaurów” pod redakcją Gierlińskiego, który zawiera omówienie jaj dinozaurów na stronach 69–79. W 2004 roku wspólnie z Jackiem Balerstetem opublikowali książkę „Podstawy ewolucjonizmu”, wydaną przez Operon. Ponadto, znacząca część rozdziałów, opracowań oraz ilustracji w książce Adam Urbanek z 2007 roku zatytułowanej „Jedno istnieje tylko zwierzę…” została stworzona przez Sabatha, a publikacja ta ukazała się nakładem Muzeum i Instytutu Zoologii PAN, posiadającego numer ISBN 978-83-88147-08-1.
Przypisy
- David J.D.J. Varricchio, Daniel E.D.E. Barta, Revisiting Sabath's „Larger Avian Eggs” from the Gobi Cretaceous, „Acta Palaeontologica Polonica”, 60 (1), 2015, s. 11–25, DOI: 10.4202/app.00085.2014. (ang.).
- Karol Sabath – pożegnanie. polskieradio.pl. [dostęp 28.03.2015 r.] (pol.).
- Karol Sabath. ewolucja.org. [dostęp 28.11.2017 r.]
- Paweł Jałoszyński, Description of Euroleptochromus gen.n. (Coleoptera, Staphylinidae, Scydmaeninae) from Baltic amber, with discussion of biogeography and mouthpart evolution within Clidicini, „Systematic Entomology”, 37 (2), s. 346–359, 2012.
- a b Zofia Kielan-Jaworowska, In memoriam, „Acta Palaeontologica Polonica”, 52 (4), 2007, s. 828–829 (ang.).
- „Rocznik Muzeum Ewolucji” nr 1/2009, ISSN 1689-8540, s. 51–59.
- Strona konkursu. [dostęp 31.07.2013 r.]
- a b Katarzyna A. Kaszycka: Karol Sabath (1963 – 2007). www.anthro.amu.edu.pl. [dostęp 02.06.2013 r.].
- Sabath, Karol (1963–2007). Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 11.01.2014 r.]
- Jørn H.H. Hurum, Karol Sabath, Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of 'Tarbosaurus bataar' and 'Tyrannosaurus rex' compared, „Acta Palaeontologica Polonica”, 48 (2), 2003, s. 161–190 (ang.).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Barbara Chyrowicz | Paweł Jędrzejko | Michał Bulsa | Tadeusz Pytlik | Karl Borinski | Grzegorz Bębnik | Lech Miodyński | Henryk Słota | Andrzej Rozkosz | Beata Gaj | Mirosław Żak | Adam Gadomski | Marian Urbańczyk | Mirosława Błaszczak-Wacławik | Janusz Kukulski | Halina Mortimer-Szymczak | Andrzej Pyrchla | Stefan Kozarski | Marius Emmerling | Janusz MeuszyńskiOceń: Karol Sabath