Park Załęski w Katowicach to znakomity przykład przestrzeni zielonej w sercu miasta. Usytuowany przy ulicy Gliwickiej 212, w obrębie przedmieść dzielnicy Załęże, park ten odegrał ważną rolę w życiu lokalnej społeczności.
Ustanowiony w 2010 roku, Park Załęski powstał na miejscu dawnego ogrodu jordanowskiego, którego historia sięga końca lat 30. XX wieku. Dzięki temu park nie tylko zachowuje historię regionu, ale także zapewnia mieszkańcom i turystom doskonałe miejsce do relaksu i rekreacji.
Historia
Park Załęski ma bogatą historię, sięgającą czasów przedwojennych. Został stworzony na obszarze dawnego ogrodu jordanowskiego, którego otwarcie miało miejsce w 1938 roku w katowickim Załężu. Inicjatywa powstania ogrodu była realizacją projektu architekta Kazimierza Wędrowskiego. Uroczystość poświęcenia miała miejsce 24 czerwca 1939 roku, w której uczestniczyli ważni przedstawiciele lokalnych władz, w tym wiceprezydent Katowic, Stanisław Szkudlarz, a ceremonii przewodniczył proboszcz parafii św. Józefa, ks. prałat Józef Kubis.
W trakcie inauguracji odbyły się występy dzieci, w tym przedstawienie nawiązujące do historycznego wydarzenia, jakim była Bitwa pod Grunwaldem. O oprawę muzyczną zadbała orkiestra kopalni „Kleofas”. Warto również podkreślić, że inscenizacja bitwy odbyła się 15 sierpnia tego samego roku, kiedy to ogród miał zaszczyt otworzyć wojewoda śląski Michał Grażyński w towarzystwie swojej małżonki, Heleny Gepner-Śliwowskiej, która była współautorką projektu. Instrumentalną rękę do całości koncepcji przyłożył także Kazimierz Wędrowski, sygnując plany architektoniczne ogrodu usytuowanego przy ulicy Barbary w Katowicach.
Ogród jordanowski został utworzony w odpowiedzi na kryzys bezrobocia w drugiej połowie lat 30. XX wieku, podczas szeregu działań interwencyjnych przez władze. Zajmując obszar dwóch hektarów, powstał w sąsiedztwie ulicy S. Wojciechowskiego, w rejonie dawnych budynków noclegowych kopalni „Kleofas”. Nowoczesny ogród charakteryzował się dwiema basenami i uchodził za największy tego rodzaju obiekt w województwie śląskim. Obok niego wzniesiono również budynek harcówki, który później stał się siedzibą Miejskiego Przedszkola nr 39 im. Tajemniczego Ogrodu w Katowicach. Obiekt, zrealizowany w stylu funkcjonalistycznym, został poświęcony 1 września 1937 roku.
Do późnych lat 70. XX wieku ogród był miejscem aktywności dla dzieci oraz młodzieży, jednak z czasem zaczął stopniowo podupadać. Współczesny stan ogrodu do tego okresu cechował się posiadaniem obszernych terenów zielonych oraz dobrze zorganizowanych basenów. W 1972 roku wprowadzono zmiany w budynku szatni, w wyniku których w 1974 roku powstał Młodzieżowy Dom Kultury, a obok wybudowano przedszkole.
Nazwa Park Załęski została oficjalnie przyjęta na mocy uchwały Rady Miasta Katowice nr LXII/1270/10 z dnia 26 lipca 2010 roku, a jej wprowadzenie weszło w życie 10 października tego samego roku. Rada miasta rozważała nadanie jego skwerowi imienia Franciszka Wincklera, jednak pomysł nie znalazł poparcia. W latach 2008–2010 w ramach modernizacji parku zrealizowano szereg prac, które miały na celu poprawę infrastruktury. W tym okresie wzniesiono również dwa boiska, a w 2011 roku obok parku otwarto boisko sportowe w ramach rządowego programu Orlik 2012. W 2018 roku powstał wodny plac zabaw, dodający nowe funkcje rekreacyjne do parku.
W ramach IX etapu katowickiego budżetu obywatelskiego w 2022 roku zgłoszono projekt przekształcenia placu zabaw znajdującego się na terenie parku Załęskiego, jednak nie został on wybrany do realizacji.
Charakterystyka
Park Załęski to urokliwy park miejski, który znajduje się w katowickiej dzielnicy Załęże. Jego położenie przy ulicy Gliwickiej 212 sprawia, że jest łatwo dostępny zarówno dla mieszkańców, jak i odwiedzających.
Otoczenie parku jest bardzo zróżnicowane. Od północnej strony graniczy z ruchem ulicznym, natomiast wschodnią granicę stanowią budynki usługowe, w tym dawne domy pracownicze z kopalni „Kleofas”. Południe parku sąsiaduje z garażami oraz linią kolejową nr 137, z kolei od zachodu znajduje się kompleks Ośrodka Sportowego Gliwicka.
W parku znajdują się różnorodne obiekty sportowe, w tym dwa boiska – jedno do koszykówki, a drugie do piłki nożnej. Malownicze otoczenie parku uzupełnia niewielkie boisko do siatkówki oraz wodny plac zabaw. Dla relaksu odwiedzających w sezonie letnim dostępny jest czynny odkryty basen.
W północnej części parku znajduje się budynek Miejskiego Przedszkola im. Tajemniczego Ogrodu nr 39 w Katowicach, a także obszary zadrzewione na północno-wschodniej stronie. Centralne miejsce parku wyznacza klomb, który jest otoczony ścieżką w kształcie koła, oferując korzystne miejsca do wypoczynku na ławkach. Z kolei na południe od klombu znajduje się plac zabaw, który cieszy się dużym zainteresowaniem wśród dzieci.
Park Załęski stanowi popularną lokalizację dla różnorodnych wydarzeń społecznych i kulturalnych. Organizowane są tu różnorodne pikniki, festyny oraz spektakle teatralne. Na pobliskim boisku Orlik 2012 odbywa się także wiele wydarzeń sportowych, w tym te związane z obchodami Dni Załęża.
Park jest zarządzany przez Zakład Zieleni Miejskiej w Katowicach, który dba o jego odpowiednią kondycję oraz atrakcyjność dla odwiedzających.
Przypisy
- Mateusz Terech: Modernizacja placu zabaw w Parku Załęskim? Mieszkańcy zbierają podpisy pod petycją. www.wkatowicach.eu, 18.01.2024 r. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Marek Perepeczo: In memoriam. Arch. Kazimierz Jakub Wędrowski. www.archimemory.pl. [dostęp 07.11.2024 r.]
- Artur Maciaszczyk: Urząd Miasta Katowice ogłosił przetarg na dwa Wodne Place Zabaw. Wiemy kiedy mają być gotowe. www.infokatowice.pl, 06.02.2018 r. [dostęp 06.11.2024 r.]
- IX Budżet Obywatelski w Katowicach. Jakie projekty dla Załęża?. katowice-zaleze.pl, 16.08.2022 r. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice: Przebudowa placu zabaw w Parku Załęskim. archiwumbo.katowice.eu. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Śląskie Miasta: Park Załęski. slaskiemiasta.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Młodzieżowy Dom Kultury w Katowicach: O nas. mdkkatowice.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Oferta edukacyjna: Przedszkole nr 39 im. Tajemniczego Ogrodu w Katowicach. katowice.e-nabor.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Zakład Zieleni Miejskiej w Katowicach: O Zakładzie Zieleni Miejskiej. zzm.katowice.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Park Załęski. www.katowice.eu. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Wniosek o nadanie parkowi położonemu przy ul. Gliwickiej 212-214 nazwy "Park Załęski". www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Uchwała nr LXII/1270/10 Rady Miasta Katowice z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie nadania nazwy placowi położonemu na terenie miasta Katowice „Park Załęski”., bip.katowice.eu, Katowice, 26.07.2010 r. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży „Dom Aniołów Stróżów”: Kierunek: stacja gier i rozrywki. anioly24.pl, 21.07.2019 r. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Miejski Dom Kultury Koszutka: Festyn V Dni Załęża. www.mdkkoszutka.pl. [dostęp 06.11.2024 r.]
- Kozina 2023 r., s. 154.
- Bulsa 2018 r., s. 86.
- Bulsa 2018 r., s. 87.
- Pierończyk 2019 r., s. 121.
- Pierończyk 2019 r., s. 122.
- Pierończyk, Różycka i Gąsior 2016 r., s. 41.
- Kasprzyk 1994 r., s. 163.
- Borowik 2017 r., s. 143.
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Skwer Rotmistrza Witolda Pileckiego w Katowicach | Skwer Walentego Fojkisa w Katowicach | Dolina Trzech Stawów | Bulwar nad Rawą | Park Antona Uthemanna w Katowicach | Park Zadole | Park Murckowski w Katowicach | Aleja brzozowa w Murckach | Aleja kasztanowców w Katowicach | Park Wełnowiecki w Katowicach | Park Powstańców Śląskich w Katowicach | Park im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach | Katowicki Park Leśny | Skwer Hilarego Krzysztofiaka w Katowicach | Skwer Emila i Georga Zillmannów w Katowicach | Skwer Ewalda Gawlika w Katowicach | Park Olimpijczyków w Katowicach | Park Giszowiecki w Katowicach | Park Bogucki w Katowicach | Park Alojzego Budnioka w KatowicachOceń: Park Załęski w Katowicach