Kamienica przy placu Wolności 7 w Katowicach


Kamienica zlokalizowana przy placu Wolności 7 w Katowicach to wyjątkowy przykład narożnej kamienicy mieszkalno-handlowej. Położona na rogu z ulicą Gliwicką, ta kamienica w pełni odzwierciedla charakter oraz architekturę dzielnicy Śródmieście.

Powstała prawdopodobnie w 1887 roku, łączy w sobie cechy historyzmu z delikatnymi akcentami późnego modernizmu. Architektura tego budynku jest interesującym świadectwem ewolucji stylów architektonicznych, jakie występowały w Katowicach na przestrzeni lat.

Historia

Kamienica, która znajduje się przy placu Wolności 7 w Katowicach, została zbudowana prawdopodobnie w roku 1887. Już w roku 1893, a być może także w 1894, dodano trzecie piętro, a projekt tego rozszerzenia wykonał architekt Ludwig Goldstein.

Warto podkreślić, że to właśnie w tej kamienicy przyszedł na świat znany kompozytor i pedagog muzyczny Kurt Schwaen, który zamieszkiwał ją aż do roku 1929. W celu upamiętnienia jego związku z tym miejscem, na fasadzie budynku w roku 2009 zamontowano tablicę pamiątkową.

Na przestrzeni lat kamienica miała wiele różnych funkcji. Powstała tutaj siedziba Związku Gospodarczego Przemysłu Przetwórczego. W okresie międzywojennym budynek przeszedł istotną przebudowę, zyskując nowe oblicze. W tym czasie siedzibę miała w niej firma „Urania” – Dom Handlowo-Kredytowy, który specjalizował się w handlu biżuterią, zegarkami, platerami oraz radioodbiornikami.

W 1935 roku właścicielem kamienicy była Jadwiga Kiełbasa. W tym czasie mieszkały tu osoby reprezentujące różnorodne profesje. Właśnie w tym okresie działały wewnątrz budynku dwie firmy: „Veritas” i „Inwesta”.

Na podstawie informacji z września 2016 roku, wiadomo, że kamienica była w zarządzie tymczasowym Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach. Natomiast w połowie lipca 2023 roku w systemie REGON zarejestrowana była jedna działalność gospodarcza, która miała swoją siedzibę przy placu Wolności 7 – producent reklam.

Charakterystyka

Narożna kamienica mieszkalno-handlowa usytuowana jest przy placu Wolności 7, na rogu z ulicą Gliwicką w Katowicach, w zachodniej części dzielnicy Śródmieście. Jest to konstrukcja murowana z cegły, której plan przypomina literę „L”, z dwiema bocznymi oficynami.

Powierzchnia użytkowa tej kamienicy wynosi 200,99 m², natomiast powierzchnia zabudowy wynosi 704 m². Budynek składa się z pięciu kondygnacji nadziemnych, a także jednej podziemnej. Jego styl nazwałbyśmy historyzmem z elementami późnego modernizmu.

Elewacja wschodnia, która wychodzi na plac Wolności, jest dziewięcioosiowa, z kolei południowa, od strony ulicy Gliwickiej, liczy osiem osi. Łączy je narożnik, który zbudowany jest w formie jednoosiowego wykusza sięgającego drugiej i trzeciej kondygnacji, na którym umiejscowiony jest balkon z pełną murowaną balustradą. Elewacje narożnika są zespolone w płytkim ryzalicie, podczas gdy północna oś została cofnięta w stosunku do lica muru.

Pierwsza kondygnacja elewacji jest pokryta tynkiem w formie boniowania pasowego. W jej obrębie znajdują się prostokątne wejścia, które charakteryzują się wysokimi nadprożami. Na wyższych piętrach otwory te mają już ceglane ramy, a ich wygląd wzbogacają szerokie poziome pasy tynku oraz pionowe podziały, które są realizowane za pomocą pilastrów rozdzielających osie w strefach drugiej i trzeciej kondygnacji.

W kamienicy można znaleźć liczne detale tynkowe, takie jak opaski okienne, kapitele pilastrów oraz płycinowe podziały jednej z narożnych ryzalitów. Otwarte okna między parterem a drugim piętrem są prostokątne, z kolei na czwartej kondygnacji występują z zamknięciami półkolistymi. Stolarka okienna składa się z okien cztero- i sześciokwaterowych, jak również dwu- i trójkwaterowych na ostatnim piętrze, które również posiadają ślemienie.

Wnętrze kamienicy zawiera dwie klatki schodowe. Ich wejścia prowadzą zarówno od strony placu Wolności, jak i ulicy Gliwickiej. Klatki schodowe charakteryzują się stropami Kleina, a na ścianach umieszczona jest stiukowa artykulacja architektoniczna, w tym pilastry i belkowania. W poszczególnych pomieszczeniach można również zobaczyć betonowe posadzki, a schody, murowane, są wykonane z dwubiegowym układem oraz drewnianymi stopniami i balustradami.

Brama przejazdowa umiejscowiona jest w północnej części kamienicy, od strony placu Wolności. Ze względu na swoje historyczne znaczenie, kamienica ta jest wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.

Przypisy

  1. a b c d e f g Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 14.07.2023 r.]
  2. Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 14.07.2023 r.]
  3. Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Wykaz budynków – powierzchnia dachu. Stan na 19.09.2016 r.. kzgm.katowice.pl, 19.09.2016 r. [dostęp 14.07.2023 r.]
  4. Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 277.
  5. a b JerzyJ. Abramski JerzyJ., Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, s. 42–43, ISBN 83-913341-0-4.
  6. Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 157.
  7. a b c d e H.H. Rojkowska H.H., I.I. Kęder I.I., Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, pl. Wolności 7 / Gliwicka, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1.

Oceń: Kamienica przy placu Wolności 7 w Katowicach

Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:19