Kamienica usytuowana przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach reprezentuje piękno architektury secesyjnej. To zabytkowe mieszkalno-handlowe budynki znajduje się w sercu Śródmieścia, co czyni ją istotnym punktem na mapie architektonicznej miasta.
Kamienica została zaprojektowana przez znakomitego architekta Ignatza Grünfelda, którego prace charakteryzują się dbałością o detale oraz harmonią form. Budynek został oddany do użytku w 1904 roku, a jego styl secesyjny firemuje nastroje okresu, w którym powstał.
Warto zwrócić uwagę na unikalne elementy architektoniczne i historyczne znaczenie tej kamienicy, gdyż jest to doskonały przykład dziedzictwa kulturowego regionu.
Historia
Kamienica przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach została oddana do użytku w 1904 roku. Jej projekt powstał w pracowni Ignatza Grünfelda i była wzniesiona na miejscu wcześniejszego neorenesansowego budynku. W kolejnych latach właścicielami tego obiektu byli między innymi S. Wiener, G. Lippmann, J. Unger oraz F. Cwienk.
W latach 1935–1936 kamienicą zarządzali Alexander Skiba i Jan Winicki, a w tym okresie mieściło się tam wiele różnych działalności, w tym m.in. skład pierza Maksa Neumanna, zakład fryzjerski Antoniego Rulczyńskiego i skład przyborów elektrycznych firm Kahle i Cless Nast. Dodatkowo, istniała również firma Dudzik E. i S-ka, która powstała już w 1896 roku, a także biuro adwokackie Mieczysława Kanarka oraz pracownia gorsetów „Eugenja”. Warto również wspomnieć o sklepie, w którym S. Menczel sprzedawał dywany i linoleum, oraz o firmie ubezpieczeniowej „Orzeł” działającej w tym obiekcie.
W dniu 31 października 1991 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków, co podkreśla jej historyczne znaczenie. W 2000 roku doszło do modernizacji budynku, podczas której działał m.in. sklep z butami włoskimi Baldinini. Również w 2005 roku, współwłaściciel kamienicy wszczął spór z właścicielami sąsiedniej kamienicy przy ulicy Stawowej 9. W trakcie tego postępowania twierdził, że prace remontowe w sąsiednim budynku doprowadziły do pęknięć ścian nośnych, zawalenia stropu oraz przekrzywienia sufitów.
Charakterystyka
Zabytkowa kamienica, która pełni również funkcję handlową, znajduje się przy ulicy 3 Maja 17, na terenie katowickiej dzielnicy Śródmieście.
Obiekt wybudowany w secesyjnym stylu ma kształt litery „U” i razem z bocznymi oraz tylnymi oficynami tworzy zintegrowany blok zabudowy. Powierzchnia zabudowy wynosi 550 m². Kamienica dysponuje czterema kondygnacjami nadziemnymi, podpiwniczeniem oraz poddaszem. W ciągu lat parter frontowej elewacji przeszedł liczne przebudowy, a drzwi wejściowe znajdują się na szóstej osi budynku.
Fasada, będąca nieco asymetryczną, oblicowana jest białą, glazurowaną cegłą. Ozdobiona została bogatymi dekoracjami w tynku, które mają secesyjną tematykę oraz są pomalowane na kolor różu malwy, szczególnie w szczytach, konsolach wspierających balkony oraz w sąsiedztwie okien. Elewacja ma dziewięć osi, a jej dwa ryzality są zwieńczone delikatnymi ornamentami, które przedstawiają liście kasztanowca i wizerunki głów postaci kobiecych. Między szczytami, nad dwuspadowym dachem, zlokalizowane są cztery lukarny.
Ryzality zostały podkreślone tynkowanymi, boniowanymi lizenkami. W zachodnim ryzalicie znajdują się potrójne okno na czwartej kondygnacji, które otoczone jest sztukatorskimi płycinami oraz półkolistym balkonem z tralkową balustradą. Z kolei w ryzalicie wschodnim, na czwartej kondygnacji, środkowe okno zdobi secesyjny naczółek o bogato uformowanym konturze, a także zlokalizowana jest tam inskrypcja informująca o dacie budowy kamienicy. Spośród balkonów, dwa z nich charakteryzują się dekoracyjnymi, kutymi balustradami.
Otwory okienne mają prostokątny kształt, otoczone są tynkowanymi paskami. Na drugiej kondygnacji, gzymsy wspierają się na oknach, za wyjątkiem tych mieszczących się w zachodnim ryzalicie. Na trzeciej kondygnacji okna zwieńczone są secesyjnymi naczółkami, natomiast na ostatniej kondygnacji umieszczone zostały w uszate opaski.
Kamienica jest objęta ochroną jako zabytek, wpisana do rejestru pod numerem A/1440/91 (aktualnie nr rej.: A/1012/22), co zabezpiecza cały budynek. Ponadto, została umieszczona w gminnej ewidencji zabytków Katowic.
Na początku roku 2022 w systemie REGON pod tym adresem zarejestrowanych było 14 aktywnych podmiotów gospodarczych. Wśród nich znajdowało się Biuro Regionu Śląskiego Platformy Obywatelskiej oraz biura poselskie, w tym m.in. Jerzego Buzka i Jana Olbrychta. Wówczas kamienica służyła także jako siedziba sklepu odzieżowego, salonu fryzjerskiego oraz salonu optycznego.
Przypisy
- a b Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 07.10.2022 r.) wkz.katowice.pl [dostęp 14.10.2022 r.]
- Wirtualne Muzeum Secesji: Katowice, 3 Maja 17. www.muzeumsecesji.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Polska Niezwykła: Kamienica przy ul. 3 Maja nr 17. www.polskaniezwykla.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 80.
- Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Jerzy Buzek: Kontakt. www.buzek.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Jan Olbrycht: Kontakt. janolbrycht.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Caterina: Salony. caterina.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- M KLUB: Kontakt. maniewski.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Fielmann: Fielmann – Twój optyk w Katowicach, ul. 3 Maja 17. www.fielmann.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Biuro Krajowe PO: Struktury Regionalne Platformy Obywatelskiej RP. bip.platforma.org. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Przemysław Jedlecki: Spór o budowę na ulicy Stawowej w Katowicach. katowice.wyborcza.pl, 21.06.2005 r. [dostęp 14.01.2022 r.]
- Krysiak, Komander i John 2001, s. 20.
- Abramski 2000, s. 32.
- Abramski 2000, s. 33.
- Abramski 2000, s. 36.
- a b c d e f g h i Klajmon 1997, s. 113.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy ulicy 3 Maja 23 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Chopina 11 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Dyrekcyjnej 3 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Gliwickiej 58 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 13 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 16 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 3 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 36 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 41 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Kościuszki 47 w Katowicach | Kamienica przy Rynku 7 w Katowicach | Kamienica przy placu Wolności 9 w Katowicach | Kamienica przy placu Wolności 7 w Katowicach | Kamienica przy placu Wolności 12 w Katowicach | Galeriowiec (Katowice) | Dom Żytomirskiego w Katowicach | Dom mieszkalny nauczyciela w Katowicach-Giszowcu | Dom Ferdmanna w Katowicach | Kamienica przy ulicy Wojewódzkiej 29 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Wodnej 8 w KatowicachOceń: Kamienica przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach