Kamienica przy ulicy 3 Maja 23 w Katowicach

---

Historia

Kamienica wzniesiona około 1890 roku zyskuje z czasem na znaczeniu, a jej historia jest nie tylko fascynująca, ale również bogata w wydarzenia. W 1923 roku dokonano przebudowy budynku, która obejmowała podniesienie jego wysokości poprzez dodanie trzeciego piętra oraz przekształcenie poddasza. Dwa lata później, w 1925 roku, powstała oficyna, a projekt tych prac opracowało Towarzystwo Inżynieryjno-Budowlane.

W 1935 roku nowym właścicielem kamienicy stała się Włoska Spółka Akcyjna. To właśnie wtedy budynek stał się siedzibą wielu różnorodnych przedsiębiorstw oraz instytucji. Wśród nich znajdowały się m.in.: Polska Agencja Telegraficzna, wytwórnia soków „Emko”, dom sanitarny „Eskulap”, Śląska Centrala Sportowa „Centrosport”, a także spółka Singer Sewing Machine Company. Swoje miejsca miała tu także spółka akcyjna przemysłu drzewnego „Silarbor”, skład konsygnacyjny E. Wedel i Syn, hurtownia szkła J. Edelista, a także Towarzystwo Ubezpieczeniowe Assicurazioni Generali Trieste, którego symbolika zachowała się w formie płaskorzeźb herbowych w bramie budynku.

Co więcej, kamienica stała się również miejscem działalności dwóch konsulatów: francuskiego i włoskiego. Konsulat francuski istniał w latach 1929–1939 na pierwszym piętrze budynku, natomiast konsulat włoski zlokalizowany był tutaj od grudnia 1936 roku.

W kontekście II wojny światowej, wspomniane wydarzenia nabierają tragicznego znaczenia. W dniu 2 września 1939 roku, pracownicy konsulatu francuskiego ewakuowali się z Katowic, współdzieląc to doświadczenie z przebywającymi tam Brytyjczykami. Dwa dni później z balkonu kamienicy wykonano zdjęcie polskich obrońców, co stało się jednym z symboli „krwawego poniedziałku”. Po zajęciu Katowic przez niemieckie wojska, konsulat włoski kontynuował swoją działalność, a Gino Busi, ówczesny konsul, udzielał schronienia polskim żołnierzom, co było ogromnie ryzykowne w tamtym czasie.

W późniejszych latach, kamienica przeszła remont elewacji w 2006 roku, a projekt renowacji opracowała Agnieszka Kruczek. W 2020 roku w oficynie powstał mural przedstawiający panoramę Górnego Śląska, wzbogacony o złote serce – symbol węgla kamiennego, autorstwa Łukasza Zasadnego.

Na koniec lipca 2023 roku, w systemie REGON, zarejestrowano 32 aktywne podmioty gospodarcze, które mają swoje siedziby przy ulicy 3 Maja 23. Należą do nich m.in.: dom maklerski, studio tańca, kancelaria radcy prawnego oraz wiele innych usług, w tym sklep sportowy, salon fryzjerski, pub i restauracja.

Charakterystyka

Kamienica mieszkalno-handlowa znajduje się przy ulicy 3 Maja 23 w Katowicach, w sercu dzielnicy Śródmieście, charakteryzującej się zwartą zabudową uliczną. Jest to solidny budynek murowany z cegły, z tynkowaną elewacją, wzniesiony na planie prostokąta, wzbogacony o boczną lewą oficynę. Na dachu znajduje się mansardowa konstrukcja z facjatą na osi, do której przylegają stylowe lukarny. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 1 720 m², a powierzchnia zabudowy osiąga 533 m², co czyni go obiektem o sporych rozmiarach. Kamienica dysponuje czterema kondygnacjami nadziemnymi oraz jedną podziemną.

Z perspektywy architektonicznej kamienica prezentuje styl modernistyczny, wzbogacony o elementy historyzmu. Fasada na parterze jest pięcioosiowa i przeszła wtórną przebudowę, natomiast powyżej znajduje się jedenastoosiowa, symetryczna sekcja. Drugą i trzecią kondygnację zdobią pilastry jońskie w wielkim porządku, a czwarta kondygnacja posiada pilastry nawiązujące do stylu toskańskiego. Facjata budynku wyróżnia się lizenami, a całość jest zakończona naczółkiem o łuku odcinkowym.

Okna w kamienicy są prostokątne, otoczone w tynkowanych opaskach. Pomiędzy drugą a trzecią kondygnacją występują eleganckie płycinowe dekoracje, a na bocznych osiach trzeciej kondygnacji umieszczono balkony z oryginalnymi balustradami. Stolarka okienna jest czterokwaterowa, dodatkowo wyposażona w ślemienie. Oryginalne schody znajdujące się w klatce schodowej mają dwa biegi, a ich balustrady są metalowe i dekoracyjne, na podestach z lastryku z mozaikowymi detalami.

Brama przejazdowa kończy się efektownym pięcioprzęsłowym sufitem o stiukowej dekoracji w stylu pseudokasetonowym. W centralnym przęśle, po lewej stronie, umieszczono płycinę z płaskorzeźbionym wyobrażeniem uskrzydlonego lwa trzymającego otwartą księgę, symbolizującego św. Marka Ewangelistę, a po prawej stronie widnieje herb Katowic z datą 1865 i herbem przedstawiającym lilijkę. Pomimo upływu lat, kamienica ta zyskała status zabytku i została wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.

Płyciny wewnątrz bramy wjazdowej do kamienicy

---

Oceń: Kamienica przy ulicy 3 Maja 23 w Katowicach

---