Unikato to inwestycja mieszkalna zlokalizowana w Katowicach, przy ulicy Koszarowej 1, w obrębie dzielnicy Śródmieście. Budynek został wzniesiony w latach 2016–2018, a jego twórcą jest Robert Konieczny, który zaprojektował obiekt w swojej pracowni KWK Promes.
Jest to realizacja, która wyróżnia się unikalnym podejściem do architektury, z zastosowaniem niebanalnych form wizualnych. W jej wyglądzie można dostrzec charakterystyczną czarną elewację oraz białe okna, które w połączeniu z innowacyjnie ułożonymi balkonami stają się kluczowymi elementami kompozycji. Balkony te, zasłaniając dolną część drzwi balkonowych, nie tylko zapewniają intymność, ale także przyczyniają się do harmonijnego rytmu elewacji.
Pomimo ograniczonego budżetu, Unikato zdołało przyciągnąć uwagę znawców i miłośników architektury. W 2019 roku zdobyło prestiżową Nagrodę Roku SARP w kategorii budynek mieszkalny wielorodzinny, co świadczy o wysokiej jakości i innowacyjności projektu.
Lokalizacja
Unikato znajduje się w Katowicach, przy ulicy Koszarowej 1, ulokowany w południowo-zachodniej części Śródmieścia. Obiekt ten został zintegrowany z miejskim krajobrazem, wewnątrz istniejącej zabudowy.
Powstał na rogu działki otoczony budynkami mieszkalnymi, które powstały głównie w pierwszej połowie XX wieku oraz w latach sześćdziesiątych XX wieku. Ta część katowickiego Śródmieścia cechuje się luźniejszą zabudową, większym udziałem terenów zielonych, a także niższym natężeniem ruchu samochodowego.
Historia
Budynek Unikato powstał w odpowiedzi na ówczesne wyzwania, z jakimi zmagały się Katowice, takie jak malejąca liczba mieszkańców, braki w dostępnych lokalach oraz dominacja ruchu samochodowego.
Pierwotnie na działce, gdzie stanął Unikato, planowano budowę obiektu o nazwie MULTIVILLA. Miał to być apartamentowiec składający się z szeregu miejskich willi, rozmieszczonych jedna nad drugą. Projekt MULTIVILLI został stworzony w latach 2008–2009. Możliwości jego realizacji uległy zmianie po tym, jak deweloper nie otrzymał wystarczającego wsparcia finansowego ze strony banku, który uznał, że sprzedaż mieszkań w Katowicach za cenę powyżej 10 tys. zł/m² jest niemożliwa. W rezultacie architekci z pracowni KWK Promes przekształcili luksusowy projekt apartamentowca w budynek mieszkalny wymagający znacznie mniejszych nakładów finansowych.
Opracowanie projektu budynku miało miejsce w latach 2013–2014, natomiast prace budowlane rozpoczęły się w kwietniu 2016 roku. Ukończenie inwestycji miało miejsce w lutym 2018 roku.
Nazwa Unikato, która w języku polskim oznacza „unikatowy”, jest symboliczna w kontekście znaczenia tego budynku. Jego celem było nie tylko wypełnienie pustej przestrzeni między innymi budynkami, ale także stworzenie w Katowicach unikalnej przestrzeni.
W grudniu 2018 roku do Unikato przeniosła się pracownia projektanta tego obiektu, KWK Promes, z siedziby przy ulicy J. Rymera w Katowicach.
Architektura
Budynek Unikato stanowi przykład nowoczesnej architektury, zaprojektowanej w stylu neomodernistycznym przez Roberta Koniecznego, który jest jednym z czołowych architektów w Polsce. Jego zespół, w skład którego wchodzili Michał Lisiński, Marcin Harnaszek, Marcin Króliczek oraz Aneta Świeżak, współpracował nad tym unikalnym projektem. Konstrukcja budynku została opracowana przez Kornela Szyndlera, co dodało jej wyjątkowej, solidnej formy.
Konieczny znany jest z twórczości w tworzeniu innowacyjnych i nagradzanych willi oraz obiektów użyteczności publicznej. W trakcie projektowania Unikato inspirował się lokalnym modernizmem katowickim oraz efektem tzw. zaciemnienia elewacji, które występuje w miastach z powodu zanieczyszczenia powietrza. Warto dodać, że inwestorem tego projektu była spółka MULTIVILLA, a jego całkowity koszt osiągnął poziom 5,5 miliona złotych.
Unikato składa się z siedmiu kondygnacji, na których ulokowano 24 mieszkania o zróżnicowanej powierzchni, wynoszącej od 31 do 86 m². Co więcej, większość lokali mieszkalnych posiada przynajmniej jeden balkon, co znacznie podnosi komfort życia ich mieszkańców. Najwyższa kondygnacja wyróżnia się zaokrąglonym narożnikiem, który nawiązuje do gzymsu sąsiedniego budynku, harmonizując w ten sposób całą architekturę.
W przyziemiu znajdziemy garaż wewnętrzny dysponujący dziesięcioma miejscami parkingowymi, co z pewnością jest atutem w miejskim środowisku. Powierzchnia całkowita Unikato wynosi 2170 m², a powierzchnia użytkowa to 2072 m², w tym 1310 m² zajmovaných przez mieszkania. Dodatkowo, powierzchnia zabudowy osiąga 430 m², a kubatura budynku to 7657 m³. Budynek jest podpięty do sieci ciepłowniczej, elektrycznej i RTV, co zapewnia mieszkańcom nowoczesne udogodnienia.
Warto zaznaczyć, że budżet, którym dysponował inwestor, był ograniczony. Dlatego też zastosowano tanie materiały wykończeniowe, takie jak styropian, tynk, plastikowe okna oraz balkony. Wybór czarnego tynku jako głównego materiału elewacyjnego ma swoje uzasadnienie, ponieważ jest on odporny na zabrudzenia. Z kolei srebrny cokół z blachy cynkowanej charakteryzuje się łatwością w utrzymaniu czystości oraz pięknie starzeje się, nabierając patyny.
Unikato wzniesiono w konstrukcji żelbetowej z murowanymi ścianami z pustaków ceramicznych, a jego dach pokryty został roślinnością. Charakterystyczny ciemny kolor elewacji w połączeniu z jasnym kolorem okien oraz srebrnym cokołem tworzy estetyczny kontrast. Również balkony, wysunięte znacznie poza lico ściany, są interesującym elementem architektury. Ich strategiczne umiejscowienie sprzyja efektywnemu łapaniu światła słonecznego, co podnosi komfort korzystania z przestrzeni na świeżym powietrzu.
Balkony są pełne balustrady, które nie tylko zwiększają prywatność mieszkańców, ale również maskują przedmioty, które mogą znajdować się na balkonach z powodu ograniczonej przestrzeni wewnętrznej mieszkań. Kontrasty światło-cieni, jakie tworzy Unikato, nadają mu plastyczności, przez co budynek z daleka wtapia się w sąsiednią zabudowę, a z bliska przyciąga uwagę swoją detaliczną architekturą.
Wewnątrz budynku znajduje się surowa klatka schodowa oraz winda osobowa. Klatka schodowa wykonana jest z żelbetu i charakteryzuje się ciemnymi, gładkimi schodami oraz prostymi metalowymi pochwytami. Dodatkowo, podłużne lampy umieszczone wzdłuż schodów podkreślają ich kształt. Wnętrza budynku cechują się minimalistycznym stylem oraz nowoczesną identyfikacją wizualną, co sprawia, że Unikato jest przykładem doskonałej współczesnej architektury mieszkaniowej.
Nagrody i wyróżnienia
Projekt zdobył szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, które potwierdzają jego wysoką jakość oraz innowacyjność. Oto najważniejsze z nich:
- nominacja do Nagrody Architektonicznej Polityki 2018,
- nagroda Roku SARP 2019 w kategorii budynek mieszkalny wielorodzinny,
- nominacja do nagrody im. Miesa van der Rohego 2019,
- German Design Award 2020.
Przypisy
- a b c d e f g h Justyna Swoszowska; Zbigniew Maćków: Unikato Roberta Koniecznego. architektura.muratorplus.pl, 06.09.2020 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b c d e f g h i j k l Unikato – lekarstwo dla miasta od Roberta Koniecznego. sztuka-architektury.pl, 18.06.2019 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- German Design Award, Unikato - Winner - Architecture [online], www.german-design-award.com [dostęp 28.05.2023 r.]
- Fundació Mies van der Rohe: Unikato. www.miesarch.com. [dostęp 28.05.2023 r.]
- 18 polskich realizacji nominowanych do nagrody Miesa van der Rohe 2019. urbnews.pl. [dostęp 28.05.2023 r.]
- SARP: KONKURS NAGRODA ROKU SARP, edycja 2019. www.sarp.pl, 24.05.2019 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b Unikato, czyli czarno-biały jeż z Katowic. architectu.pl, 08.04.2019 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- Dorota Niećko: Architekt Robert Konieczny z Katowic ma nową pracownię w Unikato. To czarny jak smog budynek, który sam zaprojektował. Gdzie jest KWK Promes. dziennikzachodni.pl, 29.12.2018 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b Zamiast apartamentowca dla zamożnych unikatowy blok w kolorze smogu. www.bryla.pl, 15.01.2018 r. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b KWK Promes: Unikato. www.kwkpromes.pl. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b c Unikato. www.urbanity.pl. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b c d e f g h i j k l unikato. unikato.com.pl. [dostęp 28.05.2023 r.]
- a b GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., MichałM. Bulsa MichałM., BeataB. Witaszczyk BeataB., Domy i gmachy Katowic. Tom II, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2016 r., s. 278-279, ISBN 978-83-63780-16-6.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Zespół kamienic przy ulicy Moniuszki 2-4 i Piastowskiej 1-3 w Katowicach | Dom „Maria” w Katowicach | Chata Mrowców w Katowicach | Dom urzędników Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach | Dom Felixów w Katowicach | Kamienica Oswalda Findeisena w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mariackiej 35 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mariackiej 7 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Matejki 4 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 14 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Warszawskiej 6 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Warszawskiej 35 w Katowicach | Kamienica przy ulicy św. Jana 7 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Stawowej 13 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Staromiejskiej 2 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Słowackiego 39 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Słowackiego 17 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 6 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 18 w Katowicach | Kamienica przy ulicy Mickiewicza 10 w KatowicachOceń: Unikato