Dział Etnologii Miasta stanowi ważny segment Muzeum Historii Katowic, mieszczącego się w Katowicach, w malowniczej dzielnicy Janów-Nikiszowiec. Adres tego interesującego oddziału to ulica Rymarska 4, w obrębie niezwykle cennych robotniczych zabudowań, które są częścią osiedla patronackiego Nikiszowiec. Budynki te, pochodzące z pierwszego dziesięciolecia XX wieku, są doskonałym przykładem architektury tego okresu.
W Muzeum Historii Katowic zgromadzono wiele cennych zbiorów, które ilustrują bogatą historię regionu oraz życie jego mieszkańców. Obecność Działu Etnologii Miasta wzbogaca ofertę muzealną i dostarcza odwiedzającym unikalnych informacji o kulturowym dziedzictwie Katowic.
Historia działu
W 1996 roku, dzięki zaangażowaniu Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Giszowca, Nikiszowca oraz Janowa, została zainaugurowana Galeria Magiel. Jej celem było zbieranie od mieszkańców różnorodnych pamiątek i przedmiotów związanych z istotnymi aspektami życia wschodnich dzielnic Katowic, a także z lokalnym przemysłem i kulturą. Galeria miała swoją siedzibę przy ul. Rymarskiej 4.
Jednakże w 2003 roku, z powodu trudności finansowych, obiekt został wydzierżawiony Muzeum Historii Katowic. W latach 2010–2011 przeprowadzono remont, a oficjalne ponowne otwarcie miało miejsce 8 kwietnia 2011 roku. W ceremonii otwarcia uczestniczyli znamienici goście, w tym prezydent miasta Piotr Uszok, przewodniczący Rady Miasta Katowice Arkadiusz Godlewski oraz Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska.
W ramach tego wydarzenia, do nowej lokalizacji przeniesiono Dział Etnologii Miasta MHK, który wcześniej działał w budynku głównym muzeum, mieszczącym się przy ul. ks. Józefa Szafranka 9 w centrum Katowic od roku 1999.
Dział Etnologii Miasta MHK jest miejscem, w którym prezentowane są nie tylko wystawy czasowe, ale także trzy stałe ekspozycje: „Woda i mydło najlepsze bielidło. W pralni i maglu na Nikiszowcu”, „Wokół mistrzów Grupy Janowskiej” oraz „U nos w doma na Nikiszu”.
W 2013 roku, za wystawę „U nos w doma na Nikiszu”, muzeum otrzymało nominację do prestiżowej nagrody Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla 2012” w kategorii wystaw etnograficznych. Dwa lata później, wystawa zatytułowana „Woda i mydło najlepsze bielidło. W pralni i maglu na Nikiszowcu” zdobyła nagrodę „Sybilla 2013”, co potwierdza wysoką jakość i znaczenie prezentowanych treści.
Wystawy
Wystawy stałe
W Dziale Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic, umiejscowionym na terenie Nikiszowca, znajdują się trzy unikalne wystawy stałe, które ukazują bogaty kontekst społeczno-kulturowy tego regionu.
- „Woda i mydło najlepsze bielidło. W pralni i maglu na Nikiszowcu” (kurator: Bożena Donnerstag) – wystawa ta ukazuje zarówno wyposażenie, jak i styl dawnej pralni oraz magla, które miały istotne znaczenie dla mieszkańców robotniczego osiedla Nikiszowiec. Otwarcie miało miejsce 25 lutego 2013,
- „Wokół mistrzów Grupy Janowskiej” (kurator: Justyna Jarosz) – ekspozycja ta jest dedykowana dziełom twórców nieprofesjonalnych, którzy przynależą do znanej Grupy Janowskiej,
- „U nos w doma na Nikiszu” (kurator: Bożena Donnerstag) – wystawa ta przedstawia autentyczne wnętrze mieszkania robotniczego, które zostało urządzone w trzech salach, odzwierciedlających kuchnię oraz dwa pokoje mieszkalne.
Wystawy czasowe
Oprócz wystaw stałych, muzeum ma również w swojej ofercie bogaty zbiór wystaw czasowych, które zmieniają się na przestrzeni lat.
- W żeńskości kryje się moc Boga. Malarstwo Erwina Sówki (30 marca 2021 – 23 maja 2021),
- PIERNIKI. Podróż do… (6 grudnia 2019 – 2 lutego 2020),
- NIEOCZYWISTOŚĆ. Ewald Gawlik (25 października 2019 – 1 grudnia 2019),
- Królestwo niebieskie. Katowickie podwórka (8 czerwca 2019 – 1 września 2019),
- Jest w orkiestrach dętych jakaś siła… (7 lutego 2019 – 26 maja 2019),
- 110 lat Nikiszowca. Rodzinne albumy (2018),
- Szkoła cierpliwości. O hafcie w śląskim domu (2 lutego 2018 – 10 czerwca 2018),
- Policja jakiej nie znacie. Naszywki i odznaczenia policyjne z całego świata – wystawa kolekcjonerska (7 listopada 2017 – 3 grudnia 2017),
- Chińskie hafty. Rzemiosło artystyczne i sztuka zdobnicza (8 września 2017 – 29 października 2017),
- Podziemia Nikiszowca – naszo gruba! Fotografia Marka Lochera (25 maja 2017 – 27 sierpnia 2017),
- Rozmowy oniryczne. Witold Skrzypek. Rysunek (28 lutego 2017 – 30 kwietnia 2017),
- Obrazki z balonikiem. Grzegorz Chudy (3 grudnia 2016 – 19 lutego 2017),
- Wiejskie korzenie, miejski szyk. O tym, jak Francek z Podlesia górnikiem na Nikiszu został (2015),
- Kobieta odświętna czyli Ślązaczka w stroju ludowym (2013),
- Pod patronatem Spółki Giesche. Gmina Janów na Górnym Śląsku (6 kwietnia 2013 – 29 września 2013).
Przypisy
- W ŻEŃSKOŚCI KRYJE SIĘ MOC BOGA. MALARSTWO ERWINA SÓWKI mhk.katowice.pl [dostęp 06.03.2021 r.]
- Królestwo niebieskie mhk.katowice.pl [dostęp 26.05.2019 r.]
- Jest w orkiestrach dętych jakaś siła facebook.com [dostęp 22.01.2019 r.]
- 110 lat Nikiszowca. Rodzinne albumy silesiakultura.pl [dostęp 19.10.2018 r.]
- Szkoła cierpliwości. O hafcie w śląskim domu facebook.com [dostęp 16.01.2018 r.]
- Policja jakiej nie znacie mhk.katowice.pl [dostęp 24.10.2017 r.]
- Chińskie hafty mhk.katowice.pl [dostęp 14.09.2017 r.]
- Naszo gruba! mhk.katowice.pl [dostęp 11.05.2017 r.]
- Rozmowy oniryczne mhk.katowice.pl [dostęp 18.04.2017 r.]
- Obrazki z balonikiem mhk.katowice.pl [dostęp 18.04.2017 r.]
- Dział Etnologii Miasta mhk.katowice.pl [dostęp 10.04.2017 r.]
- Woda i mydło najlepsze bielidło mhk.katowice.pl [dostęp 12.04.2017 r.]
- U nos w doma na Nikiszu mhk.katowice.pl [dostęp 12.04.2017 r.]
- Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2013 muzeumslaskie.pl [dostęp 10.04.2017 r.]
- Muzeum w Nikiszowcu www.katowice.eu [dostęp 20.06.2011 r.]
- Otwarcie muzeum w Maglu na katowickim Nikiszowcu www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 20.06.2011 r.]
- Uroczyste otwarcie Filii Muzeum Historii Katowic w Nikiszowcu www.katowice.eu [dostęp 20.06.2011 r.]
- Filia Muzeum Historii Katowic w Nikiszowcu www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 20.06.2011 r.]
- Nikiszowiec: W byłym maglu prace idą pełną parą www.katowice.gazeta.pl [dostęp 20.06.2011 r.]
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007 r.
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018 r.
- Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Galeria Sztuki Atelier 2 | Galeria Szyb Wilson | Izba Tradycji Hutniczych Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice” w Katowicach | Izba Muzealna Polskiego Radia w Katowicach | Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach | Muzeum Historii Komputerów i Informatyki | Muzeum Śląskie w Katowicach | Galeria Sektor I | Galeria Koszarowa | Galeria Engram | Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków | Art Nova 2 | Centrum Scenografii Polskiej w Katowicach | Galeria Architektury SARP | Galeria Katowice | Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku | Muzeum Historii Gitary w Katowicach | Muzeum Historii Katowic | Katowicki Skład Neonów | Izba ŚląskaOceń: Dział Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic