W Katowicach, w sercu śródmieścia, znajduje się historyczny zespół aresztu śledczego, który został zbudowany na przełomie XIX i XX wieku.
Te zabytkowe budowle nie tylko służą jako miejsce izolacji, ale są także świadkiem bogatej historii regionu.
Historia kompleksu
Historia kompleksu więzienia przy ul. Mikołowskiej w Katowicach jest bogata i pełna znaczących wydarzeń. Po ustanowieniu sądu grodzkiego w Katowicach w 1878 roku, przystąpiono do budowy pierwszego aresztu, którego najstarszą część stanowi obecny pawilon mieszkalny „D”. Projektantem tego budynku był znany berliński architekt Karl Friedrich Endell.
Obok istniejącego budynku kozy miejskiej rozpoczęto w 1891 roku budowę kolejnych obiektów wchodzących w skład Królewskiego Pruskiego Więzienia. Główny budynek tego kompleksu powstał przed 1897 rokiem, a następne przebudowy miały miejsce w latach 1909 oraz 1912.
Po tym, jak więzienie przejęły władze II Rzeczypospolitej w 1922 roku, zakwalifikowano je do kategorii więzień I klasy, co oznaczało, że mogło pomieścić ponad 450 osadzonych. W trakcie II wojny światowej miejsce to stało się tragicznym punktem na mapie Katowic, gdyż Niemcy zgilotynowali tam 552 osoby.
W okresie stalinowskim, w areszcie na Mikołowskiej przetrzymywano żołnierzy Armii Krajowej oraz członków innych organizacji dążących do niepodległości. W drugiej połowie XX wieku obiekty te funkcjonowały jako Centralne Więzienie w Katowicach oraz Wojewódzki i Rejonowy Areszt Śledczy.
Dziś, w obrębie tych historycznych zabudowań, swoją siedzibę ma Areszt Śledczy Katowice, który dysponuje pojemnością wynoszącą 438 miejsc.
Struktura obiektu
W skład zespołu budowli objętego opieką konserwatorską wchodzi sześć kluczowych elementów, które przyciągają uwagę nie tylko ze względu na ich funkcję, ale również na architekturę. Mamy tutaj do czynienia z dwoma budynkami penitencjarnymi, dwoma budynkami gospodarczymi oraz dwoma domami mieszkalnymi, które obecnie pełnią rolę biur.
Najważniejsza z tych struktur to wielokondygnacyjna budowla o układzie przypominającym literę Y. Składa się ona z trzech odrębnych skrzydeł, które noszą nazwy pawilonów „A”, „B” oraz „C”.
Cały kompleks został otoczony solidnym murem, który podnosi poziom bezpieczeństwa, a także wyposażony jest w wieże strażnicze. Jest to istotny element architektoniczny, który tworzy charakterystyczny klimat tego miejsca.
Warto również zwrócić uwagę, że poza murem, w kierunku ul. Mikołowskiej, znajduje się dawna willa naczelnika oraz dom przeznaczony dla służby więziennej, co dodaje kolejnych warstw historycznych i architektonicznych do tego unikatowego zespołu budowli.
Osadzeni
W kontekście więzienia przy ul. Mikołowskiej w Katowicach należy zwrócić uwagę na kategorię dotyczącą osadzonych w czasie II wojny światowej. Wśród osób, które doznały tragicznych losów, widnieją znane postaci, które wpisały się w historię tego okresu.
- ks. Franciszek Blachnicki (1941–1942),
- ks. Jan Macha (1942, zgilotynowany),
- Konrad Mańka (1942, zgilotynowany),
- Józef Pukowiec (1942, zgilotynowany),
- Janina Klatt (1942),
- Wincenty Wajda (1944, zgilotynowany).
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 12.07.2024 r.]
- Ewa Waryś: Zespół aresztu śledczego. zabytek.pl, 14.09.2018 r. [dostęp 12.07.2024 r.]
- a b Artur Piszczek: Opis jednostki. sw.gov.pl. [dostęp 12.07.2024 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki wojskowe":
Wojewódzki Sztab Wojskowy w Katowicach | Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche w Katowicach | Areszt Śledczy Katowice | Ochotnicza Straż Pożarna Dąbrówka MałaOceń: Więzienie przy ul. Mikołowskiej w Katowicach