Gmach Sądu Apelacyjnego przy alei Korfantego w Katowicach

---

Opis

Gmach sądu charakteryzuje się neoklasycystycznym stylem, wzbogaconym o elementy wczesnego modernizmu. Jego autorem jest Hermann Dernburg, architekt z Berlina. Budowla ma pięć kondygnacji, w tym trzy użytkowe, podpiwniczenie oraz poddasze, a także formę trójskrzydłową, wzbogaconą o dwa ryzalitowe elementy frontowe oraz jeden tylny. Całość utrzymana jest w planie zbliżonym do litery „E”, co dodaje jej wyjątkowego charakteru.

Wzniesiona z pełnej cegły, budowla została otynkowana. Z biegiem lat obramienia drzwi wejściowych, balustrady balkonów oraz bazy i głowice kolumn zostały starannie wyrzeźbione z piaskowca, co nadaje gmachowi elegancji. Frontowa elewacja szczyci się dwoma ryzalitami z głównymi wejściami, otoczonymi przez cztery lizeny imitujące kolumny i attykę z wzorami w kształcie pucharów. Nad wejściem, na poziomie pierwszego piętra, umieszczono balkony z kamiennymi balustradami, do których prowadzą schody.

Dach gmachu zbudowany jest z drewna, pokryty ceramiką dachową. Na froncie budowli dwu- spadowa konstrukcja dachowa łączy się ze skrzydłami bocznymi, które mają formę dachów namiotowych.

Wnętrza są bogato zdobione dekoracjami sztukatorskimi, w tym klatek schodowych, kutymi balustradami oraz mozaikami, które pokrywają posadzki. Niektóre pomieszczenia posiadają zabytkowe meble, co dodaje im historycznego klimatu. W gmachu znajdują się także dwie trójbiegowe klatki schodowe, którym towarzyszy kamienna balustrada. Układ wnętrz pozostał nienaruszony przez lata, co pozwala cieszyć się autentycznością tej wspaniałej architektury.

Historia

Gmach Sądu Apelacyjnego w Katowicach to budynek o bogatej historii, który został ukończony prawdopodobnie w 1905 roku. Warto zauważyć, że istnieje również inna data mówiąca o roku 1909 jako dacie jego powstania. Został on zbudowany jako siedziba Zarządu Spółki Akcyjnej Hohenlohe Werke, znanej jako Zakłady Hohenlohego, na miejscu wcześniejszych dwóch, dwukondygnacyjnych budynków administracyjnych, które istniały od połowy XIX wieku. Ich wizerunek uwieczniono na litografii Ernesta Knippla z około 1840 roku. Istnieją dostępne dane wskazujące, że budowę obiektu rozpoczęto w 1906 roku, a konkretniej 23 stycznia 1906 roku zaplanowano budowę nowego budynku administracyjno-biurowego przez koncern Hohenlohe Werke. Ukończenie budowy miało miejsce zapewne w latach 1907 lub 1908.

Wkrótce po zakończeniu budowy, 22 marca 1910 roku, do urzędu gminy w Wełnowcu wpłynęło pismo z prośbą o zezwolenie na rozbudowę gmachu, co obejmowało dobudowanie dodatkowych pomieszczeń od strony obecnej ulicy Cisowej. W okresie międzywojennym budynek był zlokalizowany przy ówczesnej ulicy Tadeusza Kościuszki, a w jego wnętrzach miała siedzibę, pod zmienioną nazwą, spółka Zakłady Hohenlohego. W 1930 roku w centralnej części obiektu zamurowano pięć okien i powstały trzy nowe, a w 1932 roku do południowej części dodano również ubikacje.

Po zakończeniu II wojny światowej gmach przeszedł znacjonalizowanie, a w jego wnętrzach znalazły swoje siedziby instytucje związane z górnictwem, w tym Węglokoks, Katowickie Zjednoczenie Przedsiębiorstwa Węglowego oraz Gwarectwo Węglowe. Lata 60. XX wieku przyniosły uszkodzenia budynku spowodowane szkodami górniczymi związanymi z działalnością kopalni Siemianowice. W ramach remontu, który trwał w latach 1971-1972, postanowiono wybudować nowy budynek pomocniczy przy alei W. Korfantego 117a, a także wykonać przewiązkę pomiędzy nim a zabytkowym gmachem.

Na mocy decyzji Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach z 8 maja 1990 roku gmach został przekazany Sądowi Apelacyjnemu, który rozpoczął tu swoją działalność 1 października 1990 roku. 15 grudnia 1997 roku gmach został wpisany do rejestru zabytków województwa katowickiego (numer rejestru: A/1664/97), a w dniu 23 października 2019 roku przeniesiono go do rejestru zabytków województwa śląskiego (numer rejestru: A/562/2019). Ochroną objęty jest cały budynek oraz jego schody. W 2013 roku dokonano wymiany zadaszenia z materiału blaszanego na ceramiczne, a także przeprowadzono renowację elementów piaskowca w rejonie głównych wejść.

---

Oceń: Gmach Sądu Apelacyjnego przy alei Korfantego w Katowicach

---