Biblioteka Śląska


Biblioteka Śląska, znajdująca się w Katowicach, stanowi wojewódzką instytucję kultury o statusie biblioteki naukowej, której początki sięgają 1922 roku. Jest to jednostka, która działa w ramach Samorządu Województwa Śląskiego i odgrywa kluczową rolę w gromadzeniu i udostępnianiu różnorodnych zbiorów. Jej zasoby szczególnie koncentrują się na publikacjach dotyczących regionu Śląska oraz Zagłębia Dąbrowskiego, a także na literaturze z zakresu nauk społecznych i humanistycznych.

Warto podkreślić, że Biblioteka Śląska jest jedną z zaledwie piętnastu instytucji w Polsce, które mają prawo do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych wszystkich publikacji wydawanych w kraju. Dzięki temu, jej zbiór jest na bieżąco wzbogacany o nowinki, co czyni ją istotnym punktem referencyjnym dla badań akademickich.

Dodatkowo, na mocy rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 19 lipca 2017 roku, Biblioteka Śląska została włączona do elitarnego grona bibliotek, które tworzą Narodowy Zasób Biblioteczny, co stanowi znaczące wyróżnienie. W ramach tego zasobu znajdują się dwie wyjątkowe i cenne kolekcje:

  • polonica i silesiaca XVI wieku: 721 druków z lat 1501–1600,
  • Biblioteka Teatru Lwowskiego: 3827 rękopisów z lat 1799–1939.

Poprzez te unikalne zasoby, Biblioteka Śląska przyczynia się do ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu oraz kraju.

Historia

Biblioteka Śląska jest najstarszą działającą książnicą w polskiej części Górnego Śląska. Powstała na przełomie 1922 i 1923 roku jako Biblioteka Sejmu Śląskiego, szybko zyskując status jednej z najdynamiczniejszych instytucji promujących kulturę w tym regionie. Lata trzydzieste XX wieku przyniosły jej przekształcenie w bibliotekę publiczną o profilu naukowym, co z sukcesem kontynuuje do dzisiaj.

Początkowo zbiory biblioteki ograniczały się do skromnego księgozbioru prawniczego, jednak z biegiem lat zasoby te znacznie się zwiększyły i zyskały różnorodny charakter. Obecnie, w Bibliotece Śląskiej możemy odnaleźć publikacje z każdej dziedziny wiedzy, aktualne periodyki, a także interesujące zbiory starodruków.

W 1934 roku Biblioteka Śląska przeniosła się do swojej wieloletniej siedziby przy ul. Francuskiej w Katowicach. Niestety, obiekt ten od początku nie spełniał wszystkich potrzeb tej dużej instytucji. W szczególności brakowało miejsca na bezpieczne przechowywanie cennych zbiorów oraz możliwości ich konserwacji, szczególnie wiekowych książek narażonych na zniszczenie. Magazyny przy ul. Francuskiej były przystosowane jedynie na 100 tysięcy woluminów, podczas gdy rzeczywiste potrzeby były pięciokrotnie większe.

Czytelnicy również doświadczali dyskomfortu, gdyż książki były rozproszone w czterech różnych miejscach, z jednym z magazynów ulokowanym w Bytomiu. W czerwcu 1989 roku ogłoszono konkurs na projekt nowego gmachu Biblioteki, a dwa lata później położono kamień węgielny pod nowy budynek. Został on zaprojektowany przez grupę ARAR, w której skład wchodzili Marek Gierlotka, Jurand Jarecki oraz Stanisław Kwaśniewicz.

W latach 1991-2018 dyrektorem biblioteki był Jan Malicki, który chwilowo zrezygnował z tej funkcji w 2013 roku. W 2018 roku na stanowisko dyrektora powołano Zbigniewa Kadłubka, który pełnił swoją rolę do 30 września 2023 roku. Z dniem 1 października 2023 roku nowym dyrektorem Biblioteki Śląskiej został dr Artur Madaliński.

Osiągnięcia

Otwarcie nowego gmachu Biblioteki Śląskiej, które miało miejsce 24 października 1998 roku, stanowiło wielki krok w kierunku modernizacji instytucji. Ten nowoczesny budynek, uznawany wówczas za jeden z najnowocześniejszych w całej Europie, zyskał uznanie w branży budowlanej, zdobywając nagrodę III stopnia w prestiżowym konkursie Budowa Roku 1998, organizowanym przez Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa.

W siedzibie przy placu Rady Europy 1 wprowadzono wiele innowacyjnych technologii, takich jak automatyzacja dostarczania zamówionych woluminów oraz przejście z tradycyjnych, kartkowych katalogów książek na systemy cyfrowe. Docenienie tych nowoczesnych rozwiązań zaowocowało przyznaniem w 1998 roku prestiżowych nagród, takich jak Lider Informatyki oraz Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji.

Biblioteka Śląska aktywnie angażuje się w działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Prowadzi specjalistyczną agendę zajmującą się m.in. gromadzeniem książek mówionych oraz brajlowskich, a także organizacją zajęć integracyjnych i biblioterapeutycznych. W 2009 roku za te szlachetne inicjatywy książnica uzyskała wyróżnienie w konkursie Katowice bez Barier, a także otrzymała nagrodę Oskar PFRON-u, przyznawaną przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Biblioteka Śląska jest także ceniona za swoją rolę jako instytucja kultury o znaczeniu ponadregionalnym. Do szczególnie istotnych przedsięwzięć należy artystyczno-edukacyjne przedsięwzięcie “Czesław Miłosz for People!”, które zostało docenione przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako najlepszy projekt w programie Czesław Miłosz 2011 – Promesa.

W trakcie swojej działalności Biblioteka zdobyła wiele nagród i wyróżnień, w tym:

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1984),
  • Medal Bibliotheca Magna – Perennisque (1998) przyznawany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich,
  • Srebrny Medal Jana Masaryka (2007) nadany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej za współpracę z czeskimi instytucjami kulturowymi,
  • Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia (2007),
  • Honorowa Nagroda im. Wojciecha Korfantego (2008),
  • Srebrny Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2010) nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
  • Złotą Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego, przyznaną przez Sejmik Województwa Śląskiego (2010).

W 2013 roku biblioteka otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za skuteczne wykorzystanie funduszy unijnych w obrębie kultury w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007–2013. Natomiast w 2017 roku przyznano jej Nagrodę i Tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej Custos Monumentorum Rei Publicae, co było kolejnym dowodem na ważną rolę Biblioteki Śląskiej w kraju. Tytuł ten został nadany przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej w kategorii Nagroda Krajowa dla instytucji.

Siedziby

Biblioteka Śląska to instytucja, która funkcjonuje w trzech różnych budynkach, z których każdy odgrywa ważną rolę w jej działalności. Główny gmach Biblioteki Śląskiej znajduje się przy placu Rady Europy 1 w Katowicach. To w tym miejscu zlokalizowane są najważniejsze zbiory, różne działy oraz czytelnie, w tym m.in. Instytut Mediów Cyfrowych „Digitarium”, który współpracuje ze Społeczną Pracownią Digitalizacji, a także Instytut Kultury Intermedialnej oraz Wydawnictwo Biblioteki Śląskiej.

Kolejnym istotnym miejscem jest ul. Francuska 12 w Katowicach, gdzie znajduje się starszy budynek biblioteki. W tym miejscu działalność prowadzi m.in. Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej, Instytut Dokumentacji Architektury oraz Dział Starego Zasobu, który gromadzi cenne materiały archiwalne.

Ostatni z budynków, który należy do Biblioteki Śląskiej, zlokalizowany jest przy ul. Ligonia 7 w Katowicach. W tym obiekcie znajdują się wyspecjalizowane jednostki, w tym Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej oraz Dział Biblioterapeutyczny, który oferuje wyjątkowe programy wsparcia poprzez literaturę.

Zbiory

W zbiorach Biblioteki Śląskiej można znaleźć różnorodne dokumenty i materiały, które mają wartość nie tylko historyczną, ale także kulturową. Do najważniejszych kategorii zgromadzonych zasobów należą:

  • materiały drukowane, w tym książki, broszury, czasopisma oraz inne periodyki,
  • zbiory rękopiśmienne, obejmujące zarówno rękopisy, jak i maszynopisy,
  • materiały kartograficzne, w tym różnego rodzaju mapy, plany i atlasy,
  • zbiory ikonograficzne, zawierające grafikę, fotografie, pocztówki oraz ekslibrisy,
  • dokumenty audiowizualne, takie jak płyty analogowe, płyty kompaktowe oraz kasety magnetofonowe,
  • materiały dotyczące życia społecznego (DŻS-y),
  • elektroniczne nośniki informacji, w tym płyty kompaktowe.

Zbiory specjalne

Specjalne zasoby tej książnicy stanowią niezwykle istotną część jej kolekcji, w której wartość wynika nie tylko z unikalności wielu obiektów, ale także z ich regionalnego charakteru. Istotne elementy zbiorów zostały poddane digitalizacji w ramach projektu Śląskiej Internetowej Biblioteki Zbiorów Zabytkowych.

Do najcenniejszych przykładów rękopisów należy zachowany manuskrypt z XV wieku, zawierający wykłady znanych profesorów z Akademii Krakowskiej, w tym Jana z Głogowa (Miscellanea astrologia et alchymica). Szczególnie interesującymi pozycjami w zbiorze są pergaminowe dokumenty, takie jak testament Georga von Schönaich z 1610 roku oraz księgi cechowe różnych miast, w tym Woźników i Będzina.

Biblioteka dysponuje również unikalnym zbiorem, jakim jest Biblioteka Teatru Lwowskiego, obejmującym ponad 5000 egzemplarzy teatralnych, które przybyły do Katowic w 1945 roku w towarzystwie polskiego zespołu teatralnego.

Wśród starszych druków, których liczba sięga około 28 tysięcy, szczególną uwagę zwracają inkunabuły, w tym Opus restitutionum z 1475 roku, w której zawarto jeden z czterech najstarszych druków wydanych na ziemiach polskich. Zbiór zawiera także unikalne polonika z XVI wieku oraz rzadkie wydania, jak holenderskie wydanie Kubuś fatalista i jego pan Denisa Diderota z 1793 roku.

Biblioteka posiada także bogaty zbiór kartografii, przekraczający 22 tysiące planów, map i atlasów, w tym szesnastowieczne mapy Śląska autorstwa Martina Helwiga oraz Atlas Silesiae wydany przez Johanna Wolfganga Wielanda i Matthäusa Schubarta w 1752 roku.

W zbiorach ikonograficznych można znaleźć:

  • grafiki uznawanych artystów, takich jak Daniel Chodowiecki i Alexander Duncker,
  • zdjęcia historyczne, w tym Album von Kattowitz z około 1872 roku oraz fotografie dokumentujące wkroczenie wojsk polskich na Śląsk w 1922 roku,
  • pocztówki zarówno współczesne, jak i dawne, w większości z widokami regionu,
  • eksplibrisy, w tym materiały pochodzące z Międzynarodowego Przeglądu Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego im. Pawła Stellera oraz kolekcja Jana Sakwerdy.

Znaczny zbiór stanowią także druki ulotne, w dużej mierze poświęcone propagandzie z czasów powstań i plebiscytów na Śląsku oraz z okresu I wojny światowej. W kolekcji muzykaliów można znaleźć zarówno rękopisy, jak i druki muzyczne, w tym spuściznę Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr oraz różnorodne dokumenty dźwiękowe.

W 1999 roku Biblioteka Śląska wzbogaciła swoje zasoby o jedną z największych w Polsce kolekcji wydawnictw filmowych, zakupioną od spadkobierców Benicjusza Nycza, pasjonata kinematografii. Kolekcja ta obejmuje ponad 10 tysięcy publikacji, w tym katalogi festiwalowe oraz wiele afiszów filmowych, z dziełami twórców polskiej szkoły plakatu. W zbiorach znalazły się również materiały przekazane przez Janusza Kidawę, reżysera filmów dokumentalnych i fabularnych, związane z jego twórczością.

Zbiory śląskie

Od momentu powstania Biblioteki Śląskiej, jej kluczowym celem stało się gromadzenie, katalogowanie i udostępnianie materiałów odnoszących się do historii i współczesności regionu. Dzięki systematycznej pracy, biblioteka stworzyła bogaty zbiór regionaliów, który obejmuje publikacje związane z Śląskiem, wydane od 1800 roku do dzisiaj, zarówno polskie, jak i obce (starsze druki uznawane są za zbiory specjalne).

Warto wspomnieć, że początki zbiorów śląskich sięgają 1928 roku, kiedy to zakupiono kolekcję od Konstantego Prusa. Zasoby regionalne były następnie systematycznie poszerzane zarówno przez zakupy i wymiany, jak i darowizny od instytucji czy osób prywatnych. Duże znaczenie miało przyznanie Bibliotece Sejmu Śląskiego w 1934 roku prawa do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych publikacji wydanych w regionie. Materiały regionalne są regularnie uzupełniane o nową literaturę oraz wydania historyczne, czyniąc tę kolekcję jedną z najważniejszych na Śląsku, która stanowi bazę dla badań nad historią i kulturą regionu, prowadzone przez różnorodne ośrodki w Polsce oraz za granicą.

W zbiorach biblioteki znajdują się także mikrofilmy dokumentów dotyczących powstań śląskich i plebiscytu, które liczą w sumie 839 jednostek archiwalnych, co odpowiada 11,95 metra dokumentów z lat 1919–1921. Dokumenty te zostały wywiezione ze Śląska przed II wojną światową przez Florentynę Pojdową, natomiast oryginały przechowywane są w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, w zespole archiwalnym nr 008.

Przechowywanie zbiorów

Materialy zgromadzone w bibliotece wymagają szczególnej ochrony oraz zapewnienia optymalnych warunków przechowywania. Dlatego wiele cennych pozycji dostępnych jest na zasadach prezencyjnych, co oznacza, że można je przeglądać w czytelni. Część zbiorów została zdigitalizowana (zwłaszcza czasopisma i niektóre starodruki), co ułatwia ich udostępnianie. Wydajny system magazynowania zapewnia bezpieczeństwo oraz optymalne warunki przechowywania, które zostały wdrożone w Bibliotece Śląskiej.

W odpowiedzi na potrzebę efektywnej obsługi użytkowników, biblioteka zainwestowała w zautomatyzowane magazyny wysokiego składowania, które zajmują dwie górne kondygnacje głównego budynku. System ten podzielono na pięć sekcji, a w pomiędzy półkami poruszają się roboty, zwane Mustangami, które są odpowiedzialne za transport pojemników. Dodatkowo, nowoczesny i elektronicznie sterowany system transportu wewnętrznego, Telelift-UniCar, pozwala na bezpośrednie przekazywanie woluminów do wypożyczalni lub czytelni.

Śląska Biblioteka Cyfrowa

W 2006 roku, pod auspicjami Biblioteki Śląskiej, zainaugurowano projekt, który zyskał miano największej regionalnej biblioteki cyfrowej w Polsce – Śląska Biblioteka Cyfrowa. Projekt ten zyskał na znaczeniu dzięki zawarciu umowy o współpracy z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach, co otworzyło drogę do tworzenia wartościowych zasobów kulturowych dostępnych w formie cyfrowej.

Warto podkreślić, że współtworzenie ŚBC ma charakter otwarty, co oznacza, że różne instytucje i organizacje zainteresowane promocją i digitalizacją kulturowego dziedzictwa regionu mogą dołączyć do projektu. Biblioteka ta jest częścią Federacji Bibliotek Cyfrowych, która stanowi sieć ogólnopolskich bibliotek i repozytoriów internetowych. Opisy zbiorów są indeksowane przez międzynarodowe wyszukiwarki, co umożliwia szerszy dostęp do nich.

Od grudnia 2009 roku, zasoby nakładane przez ŚBC można odnaleźć również poprzez portal Europeana, który skupia cyfrowe zbiory europejskich bibliotek, archiwów oraz muzeów. W październiku 2007 roku rozpoczęła działalność Społeczna Pracownia Digitalizacji, infrastruktura tej placówki została sfinansowana z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2007.

Do kluczowych zadań Pracowni należy publikowanie zbiorów Biblioteki Śląskiej i współpracujących instytucji w formie cyfrowej, organizowanie szkoleń oraz zwiększanie kompetencji związanych z digitalizacją i mediami elektronicznymi. Co ciekawe, zespół skanerski składa się głównie z wolontariuszy, w tym seniorów, którzy są uczestnikami Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Warto zauważyć, że tę innowacyjną organizację prac digitalizacyjnych prowadzi Biblioteka Śląska.

Jednym z najnowszych projektów, który zyskał dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, jest „Śląskie Digitarium. Digitalizacja i udostępnianie zasobów instytucji kultury województwa śląskiego”. Biblioteka Śląska pełni rolę lidera tego przedsięwzięcia. Partnerami tego projektu są: Instytucja Filmowa „Silesia Film” w Katowicach, Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach oraz Opera Śląska w Bytomiu.

Działalność naukowa

Biblioteka Śląska organizuje różnorodne wydarzenia naukowe, które odbywają się zarówno w jej własnym zakresie, jak i w kooperacji z różnymi ośrodkami badawczymi. Te inicjatywy mają zasięg lokalny, wojewódzki oraz ogólnopolski, a niekiedy nawet międzynarodowy. Tematyka spotkań naukowych obejmuje aktualne wyzwania bibliotekarstwa, a także szersze zagadnienia dotyczące wiedzy o książce, edytorstwa, redakcji tekstu i inne inicjatywy w obrębie dyscyplin humanistycznych. Ciekawą grupą wydarzeń są sympozja, które koncentrują się na działalności instytucji kultury.

Biblioteka Śląska ma na koncie organizację wielu istotnych konferencji, w tym Kongresu Kultury Województwa Śląskiego. Partnerując szerszym inicjatywom, bierze również udział w projektach mających na celu promocję poprawnego języka polskiego. Wśród takich działań można wymienić Ogólnopolskie Dyktando z 2009 roku, Dyktando Mistrzów z 2010 roku, oraz Ambasadora Polszczyzny z lat 2008 i 2011. Wyróżniającym się wydarzeniem był również Kongres Języka Polskiego, który odbył się w Katowicach od 4 do 6 maja 2011 roku, stanowiący pierwsze spotkanie w międzynarodowym cyklu „Języki narodowe w zjednoczonej Europie”. Biblioteka nie tylko współpracuje, ale i aktywnie uczestniczy w Targach Książki w Katowicach oraz w Śląskim Festiwalu Nauki.

Spotkania edukacyjne

Śląska książnica odgrywa również ważną rolę w organizacji i realizacji wielu edukacyjnych wydarzeń, które kierowane są do szerokiego kręgu odbiorców. Wśród takich imprez można wyróżnić Ogólnopolski Festiwal Ekspresji, zainicjowany w 2003 roku przez Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego, mający na celu rozwijanie aktywności artystycznych, zwłaszcza wśród dzieci. Dodatkowo Biblioteka była zaangażowana w organizację koncertu finałowego Wojewódzkiego Festiwalu Muzycznego „Młody Amadeusz”, który ma na celu promocję młodych muzyków, a także w Colloquium „Przyszłość śląskich miast”, wspierającego transdyscyplinarne myślenie o nowych generacjach miast, organizowanego przez Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach od 2017 roku.

Wydawnictwa Biblioteki Śląskiej

W zakresie wydawnictw, Biblioteka Śląska skupia się na publikowaniu poezji, regionaliów oraz przekładów uznanych dzieł literackich z całego świata. Typ publikacji jest ściśle związany ze statutowymi zadaniami biblioteki, która pełni rolę zarówno instytucji naukowej, jak i regionalnej. Wśród najważniejszych projektów znalazły się bibliografie dokumentujące materiały dotyczące Śląska, a także katalogi i inwentarze, które przedstawiają bogate oraz różnorodne zbiory biblioteki. W ramach planu wydawniczego dużą rolę odgrywają publikacje naukowe. Seria „Folia Scientica Bibliothecae Silesianae” gromadzi opracowania poświęcone mniej znanym zagadnieniom, które nie są powszechnie znane czytelnikom.

Oprócz tego, w ofercie biblioteki znajdują się reprinty i edycje tekstów historycznych, biografie, wspomnienia, publikacje naukowe, wydania albumowe oraz tomy poetyckie, takie jak „Ut Pictura Bibliotheca” oraz „Bibliotheca Translata”. Biblioteka pełni także rolę redakcji czasopisma „Książnica Śląska”, które ukazuje się nieregularnie od 1983 roku oraz „Zaranie Śląskiego” (seria druga), które wydawane jest od 1908 roku. Od 2010 roku Biblioteka jest również współwydawcą miesięcznika poświęconego zagadnieniom społeczno-kulturalnym „Śląsk”.

Ośrodek kultury

Biblioteka Śląska pełni szereg istotnych ról w polskim krajobrazie kulturalnym. Jednym z najważniejszych pomysłów tej instytucji jest międzynarodowy konkurs Śląska Fotografia Prasowa, w którym udział biorą utalentowani fotoreporterzy z województw: śląskiego, dolnośląskiego, opolskiego oraz z regionu morawsko-śląskiego Republiki Czeskiej. Konkurs ten ma na celu wyłonienie najbardziej artystycznych i warsztatowych fotografii oraz integrację środowiska twórczego, a także prezentację otaczającego nas świata. W gronie laureatów znajdują się wybitni fotoreporterzy związani ze Śląskiem oraz ci, którzy współpracują z prasą regionalną i ogólnopolską, tacy jak: Józef Wolny, Marta Błażejowska, Tomasz Jodłowski, Arkadiusz Gola, Radosław Kaźmierczak, Jacenty Dędek, Roman Koszowski, Ireneusz Dorożański, Marcin Urbanowicz, Grzegorz Celejewski, Maciej Jarzębiński, Artur Pławski, Krzysztof Gołuch, Daniel Dmitriew oraz Dominik Gajda.

Kolejnym znaczącym działaniem jest plebiscyt Śląski Wawrzyn Literacki, który był organizowany w latach 1999-2017. Wyróżnienie to trafiło do takich pisarzy jak: Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Ewa Lipska, Walery Pisarek, Maciej Maleńczuk, Janusz Głowacki, Jan Paweł II, Ryszard Kapuściński, Henryk Waniek, Jacek Dehnel, Olga Tokarczuk, Aleksander Nawarecki, Zbigniew Białas, Szczepan Twardoch, Marek Krajewski, Magdalena Grzebałkowska, Filip Springer, Ryszard Koziołek oraz Ignacy Karpowicz. W 2009 roku w głosowaniu internetowym przyznano wyróżnienia Beacie Nowackiej i Zygmuntowi Ziątkowi, a w 2017 roku, z okazji 18-lecia nagrody, wyróżniono Olgę Tokarczuk jako Wawrzyn Wawrzynów.

Biblioteka Śląska przyznaje także nagrodę Amicus Librorum, którą odebrała m.in. senator Krystyna Bochenek.

Ważnym wydarzeniem jest Międzynarodowy Przegląd Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego im. Pawła Stellera, organizowany od 1992 roku, a także wspomniana już wcześniej Śląska Fotografia Prasowa, która rozpoczęła swoją działalność w 2003 roku. Organizacją dwóch pierwszych edycji Przeglądu Ekslibrisu zajmowała się Wojewódzka Biblioteka Publiczna, a od 2001 roku pracę tę kontynuuje Biblioteka Śląska.

Obiekty Biblioteki Śląskiej stają się regularnie miejscami różnorodnych ekspozycji, które charakteryzują się bogatą i zróżnicowaną tematyką. W ofercie wystawowej dominują projekty bazujące na zbiorach samej biblioteki. Często przygotowywane są wystawy okolicznościowe, które związane są z istotnymi wydarzeniami kulturalnymi i rocznicami. Wystawy te dają okazję do podziwiania wybranych kolekcji książkowych. Szczególną uwagę poświęca się zbiorom, które mają zarówno walory poznawcze, jak i estetyczne, takie jak plakaty filmowe, grafika czy zabytkowe widokówki.

W Bibliotece często organizowane są pokazy cennych cymeliów. Tematyka wystaw najczęściej dotyczy historii książki, typografii i sztuki edytorskiej. Szczególną uwagę przywiązuje się do popularyzacji projektów książek dla dzieci. Współpraca z innymi ośrodkami kultury, stowarzyszeniami i placówkami badawczymi umożliwia organizację interdyscyplinarnych wystaw, które cechują się różnorodnością tematyczną oraz wysokim poziomem merytorycznym.

Zasłużeni pracownicy

Wśród osób szczególnie zasłużonych dla Biblioteki Śląskiej znajdują się wybitne osobistości, które znacząco przyczyniły się do jej rozwoju i sukcesów. Warto wymienić te zasłużone postacie:

  • Ludwik Brożek,
  • Roman Lutman,
  • Wojciech Janota,
  • Paweł Rybicki,
  • Andrzej Szefer,
  • Alojzy Targ.

Odznaczenia

W ciągu swojej działalności, Biblioteka Śląska zdobyła szereg prestiżowych wyróżnień, które potwierdzają jej znaczenie w obszarze kultury i nauki w Polsce. Oto najważniejsze z nich:

  • krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1984 roku,
  • srebrny medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, przyznany w 2010 roku,
  • złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, który otrzymano w 2023 roku.

Przypisy

  1. MichałM. Wroński, Koniec ery Zbigniewa Kadłubka w Bibliotece Śląskiej. Jest nowy dyrektor, widać nowe wpływy PO [online], Ślązag.pl, 29.09.2023 r. [dostęp 02.11.2023 r.]
  2. PrzemysławP. Jedlecki, Prof. Malicki nie będzie już dyrektorem Biblioteki Śląskiej. Następca zostanie wybrany w drodze konkursu [online], katowice.wyborcza.pl, 20.07.2018 r. [dostęp 09.10.2023 r.]
  3. Dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek nowym dyrektorem Biblioteki Śląskiej, [online], Uniwersytet Śląski w Katowicach, 04.10.2018 r. [dostęp 09.10.2023 r.]
  4. AnnaA. Zielonka, Biblioteka Śląska bez dyrektora. Kto po prof. Malickim?, [online], dziennikzachodni.pl, 25.03.2013 r. [dostęp 09.10.2023 r.]
  5. Prof. Jan Malicki zrezygnował z kierowania Biblioteką Śląską [online], www.money.pl, 25.03.2013 r. [dostęp 09.10.2023 r.]
  6. Statut, [w:] Biblioteka Śląska w Katowicach [online].
  7. Kolekcja ekslibrisów Jana Sakwerdy w zbiorach Biblioteki Śląskiej.
  8. I wojna światowa. Druki ulotne z lat 1914–1918.
  9. Testament i ustanowienie majoratu Georga von Schonaich.
  10. Księga cechowa miasta Woźnik z lat 1632–1740.
  11. Księga miasta Będzina.
  12. Towarzystwo Górnośląskie we Wrocławiu.
  13. Biblioteka Teatru Lwowskiego – unikatowa kolekcja Biblioteki Śląskiej.
  14. Opus restitutionum, usurarum et excommunicationum.
  15. Jakob en zyn Heer, uit de nagelaten ongedrukte schriften van Diderot. naar het Hoogduitch met Plaaten.
  16. Album von Kattowitz.
  17. Do Ciebie, Polsko, wracamy...
  18. Maria WeronikaM.W. Kmoch, Florentyno Pojdowa, gdzie jesteś?, „Miesięcznik Ślask”, 26 (11 (314)), 26–27, 2021 r.
  19. a b Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 12.11.2023 r.]

Oceń: Biblioteka Śląska

Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:5