Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej jest instytucją o charakterze badawczo-naukowym, której siedziba znajduje się w Katowicach, przy ulicy Ligonia 7. Biblioteka Śląska stanowi integralną część tej instytucji, powołanej na mocy decyzji Sejmiku Śląskiego w 2011 roku. Powstanie Instytutu było ważnym krokiem w przywróceniu w Katowicach organizacji, która podejmuje tematykę interdyscyplinarnych badań regionalnych.
W marcu 2012 roku kierownictwo Instytutu objął profesor Ryszard Kaczmarek, który jest uznawanym ekspertem w dziedzinie archiwistyki oraz historii Śląska, a także kierownikiem Zakładu Archiwistyki i Historii Śląska na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego.
Instytut Badań Regionalnych ma na celu kontynuację działań historycznych:
- Instytutu Śląskiego, który był pierwszym ośrodkiem badań regionalnych w Katowicach, powołanym w 1934 roku przez Romana Lutmana,
- Śląskiego Instytutu Naukowego im. Jacka Koraszewskiego, który zaprzestał działalności w 1992 roku.
Po zamknięciu Śląskiego Instytutu Naukowego, Biblioteka Śląska podjęła istotne kroki w celu przejęcia i zabezpieczenia jego księgozbioru. Po odpowiednim opracowaniu, materiały te będą służyć jako solidne zaplecze naukowe dla Instytutu Badań Regionalnych. Warto również zaznaczyć, iż materiały archiwalne związane z działalnością zarówno przedwojennego Instytutu Śląskiego, jak i Śląskiego Instytutu Naukowego, są obecnie przechowywane przez Archiwum Państwowe w Katowicach.
Rada Naukowa IBR
W grudniu 2011 roku miało miejsce historyczne pierwsze posiedzenie Rady Naukowej. Do jej podstawowych zadań należy nie tylko wytyczanie kierunków rozwoju, ale również opiniowanie planów merytorycznych Instytutu oraz przygotowywanie sprawozdań dotyczących ich realizacji.
Na czele Rady Naukowej Instytutu Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej stoi:
- Prof. dr hab. Dariusz Rott – profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Śląskiego,
W skład Rady Naukowej wchodzą również uznani eksperci:
- Prof. dr hab. Ewa Chojecka – profesor historii sztuki, a także członek Komitetu Nauk o Sztuce Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk,
- Prof. zw. dr hab. Julian Gembalski – profesor Akademii Muzycznej w Katowicach, który pełni funkcję kierownika Katedry Organów i Klawesynu,
- Prof. UŚ. dr hab. Zbigniew Kadłubek – profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Śląskiego, kierujący Katedrą Literatury Porównawczej na Wydziale Filologicznym,
- Prof. dr hab. Krystyna Kossakowska-Jarosz – profesor Uniwersytetu Opolskiego, specjalizująca się w literaturze romantyzmu,
- Doc. dr hab. Jana Raclavská – profesor Uniwersytetu Ostrawskiego, zajmująca się Katedrą Slawistyki i Studiów Języka Polskiego,
- Prof. zw. dr hab. Grażyna Barbara Szewczyk – profesor Uniwersytetu Śląskiego, dyrektor Instytutu Filologii Germańskiej,
- Prof. zw. dr hab. Wojciech Świątkiewicz – profesor Uniwersytetu Śląskiego oraz dyrektor Instytutu Socjologii,
- Prof. dr hab. Inż. Marek Gzik – profesor Politechniki Śląskiej, pełniący rolę dziekana Wydziału Inżynierii Biomedycznej.
Cele działania
Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej ma na celu realizowanie działań interdyscyplinarnych, które mają charakter naukowo-badawczy oraz edukacyjny w obrębie regionu. W ramach swojej działalności, instytut organizuje oraz współorganizuje wiele konferencji i spotkań, co sprzyja budowaniu sieci współpracy wśród badaczy z Polski oraz z różnych stron świata.
Ponadto, IBR angażuje się w organizację uroczystości rocznicowych, które pozwalają na świętowanie ważnych momentów w historii regionu. Kolejnym istotnym elementem działalności instytutu jest wydawanie publikacji, które służą jako forma upowszechniania wiedzy oraz rezultatów prowadzonych badań.
Instytut współpracuje z różnymi instytucjami promującymi edukację w zakresie tematów regionalnych, co przyczynia się do wzbogacenia zasobów wiedzy oraz rozwijania świadomości lokalnych społeczności.
Projekty
Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej realizuje różnorodne projekty, które wzbogacają wiedzę o regionie i promują lokalną kulturę. Oto kilka z nich:
- Encyklopedia Województwa Śląskiego – jest to interdyscyplinarny zbiór haseł, który charakteryzuje się recenzją naukową. Zawiera także słownik geograficzno-historyczny, co sprawia, że stanowi cenne źródło wiedzy.
- Projekt Edukacji Regionalnej (EDUŚ) dla Uczniów – stanowi wynik pracy dwóch zespołów, naukowego i nauczycielskiego. Projekt ten składa się z dwóch kluczowych elementów: części wspólnej, której celem jest dotarcie do wszystkich uczniów województwa śląskiego, oraz osobnych modułów dedykowanych każdemu subregionowi historycznemu w obrębie województwa.
- Debaty: „Ile było dróg do niepodległości…?” – projekt ma na celu porównanie kluczowych wydarzeń związanych z odrodzeniem państwa polskiego w 1918 roku z perspektywy różnych regionów obecnego województwa śląskiego.
- Olimpiada Wiedzy o Górnym Śląsku – to ogólnopolski, interdyscyplinarny konkurs wiedzy, który obejmuje cztery dziedziny: historię, geografię, literaturę, a także dialekt śląski oraz kulturę. Organizatorami Olimpiady są Związek Górnośląski oraz Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej.
- Śląski Słownik Geograficzno-Historyczny GEOHIST – projekt ten obejmuje digitalizację dokumentów znajdujących się w zbiorach specjalnych Biblioteki Śląskiej oraz w zespole kartograficznym Archiwum Państwowego w Katowicach. Działanie to ma na celu zabezpieczenie i upowszechnienie cennych materiałów regionalnych.
Każdy z wymienionych projektów przyczynia się do pogłębiania wiedzy o Śląsku oraz zachowania jego bogatej historii i kultury.
Przypisy
- GEOHIST – Instytut Badań Regionalnych [online] [dostęp 06.02.2020 r.]
- Ile było dróg do niepodległości… ? – debaty.ibrbs.pl [online] [dostęp 06.02.2020 r.]
- Olimpiada Wiedzy o Górnym Śląsku – Geografia – Historia – Literatura i dialekt śląski – Sztuka i dziedzictwo kulturowe [online] [dostęp 06.02.2020 r.]
- Projekty – Instytut Badań Regionalnych [online] [dostęp 06.02.2020 r.]
- Strona startowa – IBR wiki [online], ibrbs.pl [dostęp 06.02.2020 r.]
- IBR BŚ: cele. [dostęp 24.05.2013 r.]
- Instytut Badań Regionalnych – Biblioteki Śląskiej w Katowicach [online] [dostęp 06.02.2020 r.]
- Zarząd Województwa Śląskiego: Uchwała nr 2065/68/IV/2011 z dnia 04.08.2011 r.. [dostęp 24.05.2013 r.]
- Biblioteka Śląska: Statut Biblioteki Śląskiej w Katowicach z dnia 04.07.2011 r. [dostęp 24.05.2013 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Instytuty":
Centrum Badań nad Literaturą i Recepcją Bizancjum | Główny Instytut Górnictwa | Instytut Technik Innowacyjnych EMAG | Regionalny Instytut Kultury im. Wojciecha KorfantegoOceń: Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej