Wojciech Czech

---

Życiorys

Wojciech Czech to wybitna postać, syn Jana i Wandy, który swoje edukacyjne podstawy zdobywał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Powstańców Śląskich w Rybniku, które ukończył w 1962 roku. Z lwotych lat młodzieńczych wyróżniał się wykształceniem architektonicznym i wiedzą z zakresu historii sztuki, zdobył te umiejętności, kończąc studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej w latach 1962–1968. Konfliktując swoje pasje, równocześnie jako wolny słuchacz uczęszczał do Instytutu Historii na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Jego kariera zawodowa była zróżnicowana; pracował w Instytucie Urbanistyki i Architektury w Warszawie (1968–1974), a także w Instytucie Kształtowania Środowiska w Warszawie, gdzie pełnił swe obowiązki od 1974 do 1986 roku. Po drodze był zaangażowany w działalność Wojewódzkiego Biura Projektowania w Warszawie oraz Politechniki Śląskiej w Gliwicach w latach 1986-1992. Jego dalsze doświadczenia obejmowały m.in. Ośrodek Dokumentacji Zabytków (1994–1996) oraz Wydawnictwo „Polskie Mapy” w 1997 roku.

Ważnej części jego życia zawodowego dotyczyło funkcjonowanie w administracji państwowej oraz lokalnej. Pełnił różne funkcje, m.in. był pełnomocnikiem ds. budowy Drogowej Trasy Średnicowej w Urzędzie Miasta w Zabrzu między 2002 a 2005 rokiem. Po zakończeniu pracy w Zabrzu, przeszedł do kancelarii Prezydenta Rudy Śląskiej, a następnie przez wiele lat był nauczycielem akademickim w Wyższej Szkole Ekonomii i Administracji w Bytomiu.

W 2010 roku, od kwietnia do sierpnia, pełnił rolę dyrektora biura Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Jego zaangażowanie w działalność opozycyjną w PRL-u doprowadziło do internowania go w 1981 roku, co bardzo wpłynęło na jego dalsze życie i karierę. W latach 1990-1994 był pierwszym wojewodą katowickim po przemianach ustrojowych, reprezentując Solidarność, a w 1997 roku ubiegał się o mandat senatora w województwie katowickim.

Czech był również aktywnym członkiem Sejmiku Województwa Śląskiego w latach 1998-2002, zajmując ważne stanowisko przewodniczącego Komisji Zagospodarowania Przestrzennego. Wiele wartościowych inicjatyw zawdzięcza się także jego działaniom w ramach organizacji i grup naukowych. Wspierał wiele instytucji, takich jak Związek Górnośląski, Polskie Towarzystwo Nautologiczne oraz Stowarzyszenie Historyków Sztuki.

Był także prezesem założonego przez siebie stowarzyszenia Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris od 1992 do 2017 roku. Oprócz działalności organizacyjnej, posiadał znaczącą dorobek naukowy jako autor 65 prac naukowych, 94 prac studialnych oraz 9 popularyzacyjnych. W 1991 roku jego osiągnięcia zostały docenione, a on sam został Honorowym Obywatelem Bierunia za aktywność w usamodzielnianiu się tego miasta od Tychów.

Górnośląskie instytucje i stowarzyszenia regionalne założone z inicjatywy i przez Wojciecha Czecha

Wojciech Czech zainicjował szeroki wachlarz działań organizacyjnych oraz promocyjnych, których celem było stworzenie potężnego euroregionu, nazywanego Wielkim Górnym Śląskiem. Ten ambitny projekt miał objąć obszar obecnych województw: śląskiego, opolskiego, a także części województwa małopolskiego i kraju morawsko-śląskiego w Czechach. Niestety, pomysły te nie spotkały się z akceptacją ani wsparciem władz centralnych w Warszawie. W roli Wojewody Katowickiego Czech nie tylko dążył do realizacji tej wizji, ale także zdołał powołać niezależne instytucje wojewódzkie oraz regionalne stowarzyszenia.

Jednym z jego kluczowych celów było organizowanie, wspieranie i prowadzenie badań mających na celu dokumentację oraz ochronę dziejów, a także promowanie walorów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w regionie. Działania te miały również na celu wspieranie międzypaństwowej współpracy samorządów terytorialnych Górnego Śląska.

Instytucje wojewódzkie

• Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska (zał. 1992, od 2003 r. noszące nazwę Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, w latach 2016–2020 działało w ramach Regionalnego Instytutu Kultury w Katowicach, a od 2020 r. funkcjonuje jako Centrum Dziedzictwa Kulturowego w strukturze Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego),
• Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska (zał. 1992, zlikwidowane w 2022 r.),
• Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich (zał. 1993, od 2000 r. funkcjonujący jako część Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego i pozbawiony samodzielności).

Stowarzyszenia

• Związek Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw (zał. 1992, od 1999 r. funkcjonujący jako Śląski Związek Gmin i Powiatów, którego członkami są wyłącznie polskie samorządy),
• Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Towarzystwo Tych, Którzy Sprzyjają Naukom na Górnym Śląsku (zał. 1992, rozwiązane w 2015 r., a w latach 2015–2017 w procesie likwidacji).

---

Oceń: Wojciech Czech

---