Rudolf Buchała

---

Życiorys

Rudolf Buchała urodził się jako syn Edmunda oraz Agnieszki z domu Wąsik. W jego edukacji rozpoczęła się przygoda w Liceum św. Jacka, a następnie kontynuował naukę w Liceum im. A. Mickiewicza w Katowicach. W 1951 roku ukończył studia z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku akademickim 1952/1953 miał również okazję studiować na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Doktorat dotyczący Zachodnioniemieckiej doktryny „Recht auf die Heimat” w kontekście prawa międzynarodowego uzyskał pod opieką prof. dr. hab. Mariana Iwanejki, kończąc go na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1966 roku. Natomiast w 1982 roku obronił rozprawę habilitacyjną pt. „Watykan a Europa Środkowa – polityka wschodnia Stolicy Apostolskiej lat siedemdziesiątych”, aczkolwiek musiał zmagać się z cenzurą PRL, która całkowicie skonfiskowała jego pracę.

W latach 1951-1955 Rudolf aktywnie uczestniczył w Kierownictwie Politycznym Stowarzyszenia „Pax” jako Kierownik Kadrowy Sekcji Młodych. W tym czasie pełnił również funkcję kierownika oddziałów dziennika „Słowo Powszechne” w Katowicach i Lublinie, a następnie redaktora naczelnego dodatku „W Młodych Oczach”. W 1955 roku, będąc częścią ośmioosobowej grupy tzw. „Frondy”, zdecydował się wraz z Tadeuszem Mazowieckim, Januszem Zabłockim i innymi odesłać się z „Paxu” z powodów ideologicznych i politycznych, co otworzyło nowy rozdział w jego karierze.

Buchała był również związany z Instytutem Śląskim w Opolu, a także Śląskim Instytutem Naukowym w Katowicach, oraz Polskim Instytutem Spraw Międzynarodowych, gdzie publikował liczne prace dotyczące problematyki niemieckiej, szczególnie na temat kwestii wypędzonych. Wspierał działalność Stowarzyszenia „PAX” od 1951 do 1955 roku, a następnie Polskiego Związku Katolicko-Społecznego. Jako współzałożyciel i członek Kolegium Redakcyjnego tworzył miesięcznik „Więź”, miesięcznik ODISS „Chrześcijanin w Świecie”, Katolicki Tygodnik Społeczny „Ład” oraz dwutygodnik „Czas Górnośląski”. Również przyczynił się do działalności katowickiego oddziału Klubu Inteligencji Katolickiej.

W latach 1973–1981 Rudolf uczestniczył w międzynarodowym forum „Dialog i Współpraca”, które gromadziło przedstawicieli zachodnioeuropejskich kręgów chrześcijańsko-demokratycznych oraz konserwatywnych. Dodatkowo, w latach 1973–1985 był członkiem Europejskiego Ekumenicznego Zespołu ds. Informacji i Komunikacji Społecznej, który zrzeszał wydawców, publicystów oraz dziennikarzy chrześcijańskich z obu stron Żelaznej Kurtyny. W tym czasie Rudolf był również członkiem Międzynarodowego Komitetu Wykonawczego.

W 1980 roku uzyskał mandat posła na Sejm PRL VIII kadencji, reprezentując okręg Dąbrowa Górnicza z ramienia Polskiego Związku Katolicko-Społecznego. Zasiadał w wielu komisjach, w tym: Komunikacji i Łączności, Nauki i Postępu Technicznego, Prac Ustawodawczych, Odpowiedzialności Konstytucyjnej oraz Handlu Zagranicznego (później znanej jako Współpracy Gospodarczej z Zagranicą i Gospodarki Morskiej). Był także gotów rozpatrzyć projekty ustaw dotyczące Rad Narodowych, Samorządu Terytorialnego czy Trybunału Konstytucyjnego.

Jako członek pięcioosobowego Koła Poselskiego PZKS, które składało się z posłów niezwiązanych z żadną partią, Rudolf nie zgodził się na zatwierdzenie stanu wojennego, który został wprowadzony w Polsce w grudniu 1981. W październiku 1982 roku głosując nad wnioskiem rządowym dotyczącym likwidacji NSZZ „Solidarność”, sprzeciwił się jako jeden z ośmiu posłów. Po latach, angażował się w działalność Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego i zasiadał w Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Katowicach w latach 1988-1990.

Jak wynika z materiałów dostępnych w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Rudolf Buchała pełnił funkcję konsultanta Służby Bezpieczeństwa w latach 1986–1989, przyjmując pseudonim „Poseł”. Jednak, nigdy nie został zwerbowany na Tajnego Współpracownika (TW). W okresie III RP Rudolf aktywnie angażował się jako współtwórca Kongresu Liberalno-Demokratycznego z Janem Krzysztofem Bieleckim, Donaldem Tuskiem i innymi jeszcze bardziej wpływowymi postaciami.

Rudolf Buchała prowadził działalność akademicką, wykładając na Uniwersytecie Ekonomicznym oraz we Wyższej Szkole Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach. Ostatecznie, mieszkał w Chorzowie i zmarł 27 grudnia 2010 roku, a jego ciało zostało pochowane 30 grudnia 2010 roku na cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza w Katowicach.

W uznaniu jego działalności społecznej i politycznej, Rudolf Buchała został odznaczony Brązowym (1951) i Złotym Krzyżem Zasługi, jak również Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wybrane publikacje

Rudolf Buchała, znacząca postać w dziedzinie nauk społecznych, ma na swoim koncie szereg wpływowych publikacji. Oto wybrane opracowania, które ukazują jego zaangażowanie w różnorodne tematy:

• Doktryna przeciw prawu czyli Recht auf die Heimat, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1967,
• Polityka obronna państw trwale neutralnych: przykład Austrii (współautorzy: Dariusz Leszczyński, Krystyna Nonckiewicz-Durczak), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1987,
• Polska – NRD – NRF – Watykan a status quo w Europie Środkowej: zarys problemu, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1972,
• Tendencje wielkoniemieckie w Austrii, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1967,
• Spóźnieni…: sytuacja przesiedleńców górnośląskich w Niemieckiej Republice Federalnej, Śląski Instytut Naukowy. Komisja Niemcoznawcza, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1960.

---

Oceń: Rudolf Buchała

---