Paweł Chrószcz

---

Życiorys

Paweł Chrószcz przyszedł na świat 8 lutego 1900 roku w Załężu, który dziś stanowi część Katowic. Już w styczniu 1919 roku złączył siły z innymi, stając się jednym z współorganizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W tym samym roku po raz pierwszy uczestniczył w zmaganiach orężnych podczas I powstania śląskiego, choć jego działania były krótkie, co zmusiło go do ucieczki i schronienia się w Sosnowcu. Po ogłoszeniu amnestii zdecydował się wrócić na Górny Śląsk. Podczas II powstania walczył intensywnie pomiędzy Załężem a Dębem, a w czasach plebiscytu zapewniał bezpieczeństwo polskim wiecom w Koźlu oraz Katowicach, angażując się również w działalność komisariatu plebiscytowego w rejonie Załęże-Dwór.

W trakcie III powstania śląskiego przeszedł cały szlak bojowy załęskiej kompanii, mając w składzie takie miejscowości jak Wyrki, Sławięcice, Kędzierzyn oraz Koźle. Brał także udział w ważnej bitwie pod Górą Świętej Anny. W latach 1911–1939 był aktywnym członkiem załęskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, gdzie przyczynił się do reformy gimnastyki sokolej. Warto podkreślić, że był również trenerem kadry gimnastyczek podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1936 roku.

Gdy wybuchła II wojna światowa, znajdował się na ćwiczeniach wojskowych w Warszawie. Po powrocie do Górnego Śląska, 20 października 1939 roku, wziął udział w działalności konspiracyjnej organizacji „Ku Wolności”, będącej pierwszą podziemną grupą na tym terenie, której celem była pomoc ofiarom wojny. Na ulicy M. Drzymały w Katowicach jego praca obejmowała m.in. powielanie konspiracyjnej gazety. Od grudnia 1939 roku stał na czele tej organizacji, a po jej zjednoczeniu z Polskim Związkiem Wolności w 1942 roku, przejął rolę szefa Oddziału Dywersyjno-Wywiadowczego, wchodząc w skład sztabu Obwodu Śląskiego.

W okresie okupacji niemieckiej oraz po jej zakończeniu, Chrószcz aktywnie działał w Armii Krajowej. W trakcie swojej działalności został wezwany przez katowickie Gestapo w celu naprawy awarii sieci telefonicznej. Wykorzystał tę sytuację do nieustannego wynoszenia najważniejszych dokumentów sprzed wojny, w tym zdjęć powstańców śląskich, przed którymi Niemcy rozpoczęli polowanie. Wiosna 1942 roku była czasem, w którym wspólnie z 13 innymi członkami Polskiej Organizacji Wojskowej przeprowadził atak na katowickie lotnisko, gdzie zniszczono hangary oraz spalono samoloty. W obliczu zagrożenia ze strony Gestapo, we wrześniu 1944 roku udał się w ucieczkę, znajdując schronienie w oddziałach partyzanckich w Beskidach.

Po zakończeniu niemieckiej okupacji współorganizował Milicję Obywatelską w Załężu oraz brał aktywny udział w odbudowie tej dzielnicy. W sferze zawodowej związał się z kopalnią „Kleofas”. W latach 1958–1961 pełnił funkcję przewodniczącego komisji sportowej Polskiego Związku Gimnastycznego oraz przewodniczącego do spraw sędziowskich. W 1960 roku miał zaszczyt być prezesem Okręgowego Związku Gimnastycznego w Katowicach, a w 1967 roku wstąpił do Zarządu Głównego. Był też sędzią sportowym klasy międzynarodowej, co pozwoliło mu na udział w wielu Igrzyskach Olimpijskich. Wśród jego wychowanków w gimnastyce wymienia się m.in: Paweł Świętek, Paweł Gaca oraz Alfred Kucharczyk. W okresie jego prezydencji Okręgowy Związek Gimnastyczny w Katowicach mógł się poszczycić osiągnięciami medalowymi, w tym m.in. Natalii Kot oraz Doroty Jokiel.

Paweł Chrószcz był również aktywnym członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, gdzie zasiadał w Prezydium krajowej Komisji Weteranów Powstań Śląskich. Zmarł 12 stycznia 1983 roku w Katowicach, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz przy ulicy P. Pośpiecha.

Życie prywatne

Pochodził z rodziny górniczej z Załęża. Był żonaty z Marią, której panieńskie nazwisko brzmiało Mrowiec. Maria była zaangażowaną członkinią Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a także uczestniczką III powstania śląskiego oraz działaczką ruchu oporu podczas II wojny światowej.

Para doczekała się syna Alojzego, który odniósł sukcesy jako **pedagog** oraz działacz sportowy. Alojzy był nie tylko członkiem, lecz także trenerem AZS-AWF Warszawa w piłce nożnej i piłce ręcznej. Co więcej, pełnił rolę trenera kadry narodowej w piłce ręcznej kobiet.

Odznaczenia

Paweł Chrószcz jest uhonorowany wieloma ważnymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w rozwój kultury fizycznej oraz społeczeństwa. Oto lista jego medali i odznaczeń:

• krzyż grunwaldu III klasy, przyznany w 1947 roku,
• brązowy krzyż zasługi, otrzymany w 1951 roku,
• medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany w 1956 roku,
• odznaka „zasłużony działacz kultury fizycznej”, przyznana w 1960 roku.

---

Oceń: Paweł Chrószcz

---