Lotnisko Katowice-Muchowiec, znane również pod kodem ICAO: EPKM, to cywilne lotnisko sportowe zlokalizowane w Katowicach. Posiada betonową drogę startową, która niestety została częściowo zniszczona przez szkody górnicze, a także dwie drogi trawiaste, które umożliwiają lądowanie oraz start samolotów.
Warto zauważyć, że port lotniczy Katowice-Pyrzowice znajduje się w znacznej odległości od centrum Katowic. To sprawia, że w 2005 roku władzom miasta zaproponowano przystosowanie lotniska na Muchowcu do obsługi mniejszych lotów rejsowych oraz części intensywnego ruchu małych samolotów, co jest określane terminem lotnictwa ogólnego (ang. general aviation).
Wymagana infrastruktura
W związku z poważnymi uszkodzeniami związanymi z działalnością górniczą, które wystąpiły na terenie lotniska, zdecydowano, że najlepszym rozwiązaniem będzie wybudowanie zupełnie nowej, utwardzonej drogi startowej o wymiarach 850 na 25 metrów, usytuowanej wzdłuż ulicy Lotnisko. Dodatkowymi elementami, które należy uwzględnić, są rozbudowana płyta postojowa dla samolotów, nowoczesny terminal pasażerski, zaktualizowane oświetlenie nawigacyjne oraz system ILS albo jego odpowiednik oparty na GPS, umożliwiający precyzyjne lądowanie w warunkach ograniczonej widoczności. Niestety, proces modernizacji portu napotyka na trudności, które są wynikiem sporów dotyczących kwestii własnościowych pomiędzy różnymi aeroklubami.
Lotnisko miejskie (city airport)
Przekształcony port lotniczy Katowice-Muchowiec mógłby zostać sklasyfikowany jako lotnisko miejskie, znane z angielskiego terminu city airports, które zyskały na popularności na całym świecie w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Byłby w stanie obsługiwać rejsowe loty, które wykonują niewielkie samoloty do 18 pasażerów, typu STOL, skierowane głównie na obsługę mniejszych połączeń regionalnych oraz biznesowych. Inicjatywa stworzenia takiego lotniska jest postrzegana przez jego zwolenników jako istotny krok w kierunku dalszego rozwoju Katowic, które pragną umocnić swoją pozycję jako ważnego ośrodka gospodarczego.
Jednakże istnieją także wątpliwości co do rentowności ruchu lotniczego w nowym porcie. Nie ma pewności, czy środki generowane przez ruch lotniczy pokryją koszty utrzymania oraz modernizacji, a także nie jest jasne, czy Komisja Europejska przyzna wsparcie finansowe na ten projekt z funduszy unijnych.
Historia
Lotnisko Katowice-Muchowiec, zajmujące obszar o wielkości 56 ha, zostało zbudowane w 1926 roku przez Śląski Okręg Wojewódzki Ligi Obrony Powietrznej Państwa. Sekwencja działań doprowadziła do wydzierżawienia jego terenów Ministerstwu Komunikacji. W skład infrastruktury wchodziło nie tylko pole wzlotów, które było wyposażone w latarnię o mocy 5000 świec, umożliwiającą loty w nocy, ale także dwa hangary (jeden do komunikacji, a drugi do sportu) oraz budynek administracyjny z stacją meteorologiczną, a także terminal pasażerski.
Na tym historycznym lotnisku funkcjonował ośrodek lotniczego Przysposobienia Wojskowego, zorganizowany przez Aeroklub Śląski. Ośrodek ten zajmował się między innymi organizacją szkolenia szybowcowego, wykorzystując do tego holowanie za samolotem.
Warto zaznaczyć, że 2 stycznia 1929 roku Polskie Linie Lotnicze „LOT” uruchomiły regularne loty pasażerskie do Warszawy. Oferowano jeden rejs dziennie obsługiwany przez ośmioosobowy samolot Fokker F.VIIa/1m; czas lotu wynosił około 1,5 godziny. Ostatni rejs przed wybuchem II wojny światowej miał miejsce 30 sierpnia 1939 roku.
Dodatkowo, w miarę rozwoju lotniska, poza połączeniem do Warszawy, uruchomiono także połączenia do Krakowa, które trwały 30 minut, oraz do Wiednia z przesiadką w Brnie, co zajmowało około 3,5 godziny. W 1932 roku na lotnisku przewieziono 529 pasażerów, 3660 kg bagażu, 1162 kg przesyłek oraz 1900 kg gazet. Natomiast w 1936 roku, w ramach 719 operacji, obsłużono 4000 pasażerów, a łączny tonaż bagaży i towarów przeszedł 45 165 kg.
Terminal pasażerski lotniska Katowice-Muchowiec, z poczekalnią i restauracją, powstał w latach trzydziestych XX wieku, kiedy Katowice, jako stolica województwa śląskiego, przeżywały okres intensywnego rozwoju. Architektura terminalu została zaprojektowana przez Tadeusza Michejdę, znanego katowickiego architekta.
W przeszłości na Katowice-Muchowcu wykonywano regularne loty pasażerskie z Polskich Linii Lotniczych LOT, które były realizowane aż do 1958 roku, a później z rzadszymi rejsami. Przerwy w rozkładzie lotów wynikały m.in. z problemów, jakie lotnisko napotkało przez szkody związane z górnictwem, co wpłynęło na techniczne i finansowe aspekty modernizacji obiektów lotniczych.
Od 2006 roku na lotnisku odbywa się coroczna impreza muzyczno-motoryzacyjna pod nazwą Summer Cars Party, która przypada na wrzesień. Warto również wspomnieć, iż 17 lutego 2015 roku zespół zabudowy lotniska, obejmujący budynek główny, wieżę kontroli lotów, budynek administracyjny aeroklubu oraz restaurację, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
W dniu 23 października 2020 roku miała miejsce inauguracja nowej bazy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, gdzie stacjonuje śmigłowiec HEMS „Ratownik 4”. Od 2020 roku na lotnisku również organizować się zaczęto wydarzenie motoryzacyjno-muzyczne o nazwie Moto Show Katowice, mające miejsce co roku w sierpniu.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 10.09.2022 r.]
- Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r.. s. 18. [dostęp 21.07.2023 r.]
- Tomasz Głogowski: "Warszawa upomina się o śląskie lotnisko", Gazeta.pl, 03.04.2007 r. [sprawdzono 16.09.2007 r.]
- Tomasz Głogowski: "Samoloty z biznesmenami wylądują na Muchowcu?", Gazeta.pl, 21.01.2007 r. [sprawdzono 16.09.2007 r.]
- Berezowski Stanisław: Turystyczno-krajoznawczy przewodnik po województwie śląskim, wyd. Instytut Śląski, Katowice 1937, s. 167-168
- Sprawozdanie Izby Przemysłowo-Handlowej w Katowicach za rok 1937. Izba Przemysłowo-Handlowa w Katowicach, sierpień 1938, s. 316.
- Zarchiwizowana kopia. [dostęp 05.07.2014 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Lotniska i lądowiska":
Lądowisko Katowice-GCZD | Zespół zabudowy lotniska Katowice-Muchowiec | Lądowisko FamurOceń: Lotnisko Katowice-Muchowiec