Krystyna Szostek-Radkowa

---

Życie prywatne

Córka Józefa Szostka, znanego śpiewaka oraz współzałożyciela Opery Śląskiej w Bytomiu, a także siostrzenica przedwojennego marszałka Sejmu Śląskiego, Karola Grzesika, rozpoczęła swoją muzyczną przygodę już we wczesnym dzieciństwie. Pod okiem swojego ojca uczyła się sztuki śpiewu, a po raz pierwszy wystąpiła w radiu w wieku zaledwie czterech lat. W 1953 roku ukończyła klasę śpiewu Ireny Faryaszewskiej w katowickim Liceum Muzycznym i kontynuowała edukację w Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, gdzie studiowała pod kierunkiem Adrianny Faryaszewskiej, Ireny Lenczewskiej oraz Wandy Łozińskiej. W 1959 roku zakończyła studia w konserwatorium z najwyższym wyróżnieniem.

W trakcie nauki wyszła za mąż za Ludwika Radka, skrzypka związane z Operą Śląską, a później pracującego w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Po ustaleniu stałego miejsca zamieszkania w Warszawie, Radkowie zawsze pozostawali w bliskim kontakcie z rodzimym Śląskiem, a artystka swoją karierę artystyczną rozwijała, nie zapominając o swoich korzeniach. Ich młodsza córka, Jolanta Radek, kontynuowała rodzinne tradycje muzyczne, obierając drogę zawodową jako sopran.

Rodzina Radków zawsze otaczała się zwierzętami. Ich starsza córka, Gabriela, wybrała karierę w medycynie weterynaryjnej, zważywszy na to, że miłość do psów i muzyki była w tej rodzinie na równi szczególna. W ich otoczeniu znalazły się także koty i jamniki. Krystyna Szostek-Radkowa jest znana z powiedzenia o swoim ulubieńcu Dudusiu: „To nie pies – to jest jamnik.”

Kariera artystyczna

Opera

Krystyna Szostek-Radkowa miała zaszczyt rozpocząć swoją imponującą karierę jako solistka Opery Śląskiej w Bytomiu w 1957 roku. Jej pierwsze kroki na scenie związane były z rolą pokojówki w operze Manon, jednak za swój profesjonalny debiut uznaje rolę Ulryki w Balu maskowym Giuseppe Verdiego.

Rok później, w 1958, zdobyła medal na międzynarodowym konkursie w Tuluzie, a w 1959 otrzymała drugą najwyższą nagrodę na konkursie im. Giovanniego Battisty Viottiego w Vercelli. W 1960 roku natomiast zdobyła III nagrodę na konkursie w Sofii. Te osiągnięcia zwróciły uwagę zagranicznych impresariów, co zaowocowało jej debiutem na scenie Wiedeńskiej, gdzie z ogromnym aplauzem zagrała Eboli w Don Carlosie.

W kolejnych latach artystka występowała gościnnie na renomowanych scenach w Brukseli, Lyonie, Berlinie, Moskwie oraz na Carnegie Hall w Nowym Jorku. Mimo licznych występów w różnych miastach świata, nigdy nie rozstawała się ze sceną Opery Narodowej w Warszawie, gdzie pojawiła się w 1962 roku dzięki zaangażowaniu Bohdana Wodiczki. Przez cztery dekady była tam solistką, występując w takich dziełach jak Jadwiga w Strasznym dworze, Jokasta w Królu Edypie oraz Olga w Eugeniuszu Onieginie.

Potrafiła wykreować niezapomniane postacie, jak Oktawia w Koronacji Poppei, Azucena w Trubadurze czy Amneris w Aidzie. Szczególne emocje wzbudzała w roli Carmeny, za co została wysoko oceniona przez znanego krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa, który wspomniał o jej fenomenalnym występie na scenie, stwierdzając, iż „nie wyobrażam sobie, czy jest dziś lepsza Carmen w Europie”.

Muzyka oratoryjna

W obszarze muzyki oratoryjnej Krystyna Szostek-Radkowa zrealizowała liczne występy, skupiając się na klasycznych dziełach religijnych oraz nowoczesnych utworach XX wieku. Współpracowała z wieloma polskimi kompozytorami, takimi jak Baird, Lutosławski, Górecki oraz Penderecki.

Jej działalność oratoryjna obejmowała całą Europę oraz kontynenty afrykański i amerykański. W 1982 roku wystąpiła z zespołem Kameralistów Filharmonii Narodowej Karola Teutscha w prestiżowej Carnegie Hall, gdzie rzuciła światło na arcydzieła polskich kompozytorów barokowych. W sezonie 1993/1994 odbyła z kolei tournée po Puerto Rico, gdzie pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego prezentowała zarówno jego utwory, jak i klasyczne dzieła.

Jej doświadczenie obejmowało wiele kompozycji oratoryjnych, w tym dzieła takich mistrzów jak Vivaldi, Monteverdi, Pergolesi, Bach, Händel, Mozart oraz Verdi, stając się jedną z najwyżej ocenianych mezzosopranistek w wykonaniach Requiem Verdiego.

Prawykonania muzyki współczesnej

Artystka nie tylko w klasyce czuła się doskonale; także w muzyce współczesnej miała szereg znaczących osiągnięć. Była uczestniczką wielu międzynarodowych festiwali muzycznych, w tym montreux, Lyon, Lucerna oraz rzymskiej Warszawskiej Jesieni, przyczyniając się do wykonania takich dzieł, jak Oedipus Rex Strawinskiego czy Requiem Maciejewskiego.

W 1960 roku brała udział w prawykonaniu Pięciu pieśni Tadeusza Bairda, które zadedykowane zostały jej osobie. Jej współpraca z Witoldem Lutosławskim przyniosła jej zaszczyt wykonania jego utworów dwukrotnie.

Na szczególną uwagę zasługuje także jej występ, który miał miejsce na Wawelu w 1970 roku, kiedy to we współpracy z francuskim kompozytorem Jean Guillou miała zaszczyt wziąć udział w prawykonaniu Judith Symphonie pour Mezzo Soprano et orchestre. To wydarzenie otworzyło jej drzwi do międzynarodowej kariery…

Wszystkie te osiągnięcia potwierdzają jej vitalność i wszechstronność jako artystki oraz wokalistki na światowej scenie operowej i muzycznej.

Działalność pedagogiczna

Od 1985 roku Krystyna Szostek-Radkowa pełniła funkcję nauczycielki śpiewu na Wydziale Wokalnym Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1993 roku otrzymała zaszczytny tytuł profesora, przyznany jej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Wśród jej utalentowanych uczniów można wymienić m.in.: Annę Lubańską, Edytę Kulczak, Ae-Ran Kim, Annę Lisiecką oraz Małgorzatę Pańko. Warto również wspomnieć o Katarzynie Rzymskiej, Ewie Thomas, Elżbiecie Wróblewskiej, Agnieszce Dąbrowskiej, Małgorzacie Gałuszce-Armacie, Karolinie Gumos i Jolancie Rzewuskiej, którzy także kształtowali swoją karierę pod jej okiem.

Odznaczenia i nagrody

Wśród licznych osiągnięć Krystyny Szostek-Radkowej znajdują się liczne odznaczenia i nagrody, które potwierdzają jej znaczący wkład w kulturę i społeczność. Oto lista wyróżnień, które otrzymała:

• 1967 – Złoty Krzyż Zasługi,
• 1979 – Krzyż Kawalerski OOP,
• 1983 – Order Sztandaru Pracy I klasy,
• 1988 – Honorowa Odznaka Towarzystwa Polonia,
• 2003 – Ślązaczka Towarzystwa Przyjaciół Śląska,
• 2011 – Złoty Medal Gloria Artis – Zasłużony Kulturze.

Role operowe

Krystyna Szostek-Radkowa to jedna z najważniejszych postaci na polskich scenach operowych, która w swojej karierze wystąpiła w wielu znaczących rolach. Oto zestawienie wybranych oper, w których miała zaszczyt grać, wraz z informacjami o reżyserach i datach premier.

• Manon, Jules Massenet, postać: pokojowa, reż. Jan Popiel, Opera Śląska, premiera: 1 czerwca 1957.
• Bolesław Śmiały, Ludomir Różycki, postać: Mielisława, reż. Józef Wyszomirski, Opera Śląska, premiera: 30 listopada 1957.
• Bal maskowy, Giuseppe Verdi, postać: Ulrika, reż. Karol Urbanowicz, Opera Śląska, premiera: 30 listopada 1957.
• Wesele Figara, Wolfgang Amadeus Mozart, postać: Marcelina, reż. Józef Wyszomirski, Opera Śląska, premiera: 18 września 1959.
• Marta, Friedrich von Flotow, postać: Nancy, reż. Vladislav Hamsik, Opera Śląska, premiera: 12 lipca 1961.
• Oedipus Rex. Persefona, Igor Strawinski, postać: Jokasta, reż. Konrad Swinarski, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 10 stycznia 1962.
• Juliusz Cezar, Georg Friedrich Händel, postać: Kornelia, reż. Ludwik René, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 28 kwietnia 1962.
• Zamek Sinobrodego, Béla Bartók, postać: Judith, reż. Aleksander Bardini, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 16 lutego 1963.
• Don Carlos, Giuseppe Verdi, postać: Księżniczka Eboli, Opera Wiedeńska, premiera: 6 lutego 1965.
• Straszny dwór, Stanisław Moniuszko, postać: Jadwiga, reż. Jerzy Merunowicz, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 20 listopada 1965.
• Oedipus Rex (wieczór Strawińskiego), Igor Strawinski, postać: Jokasta, reż. Konrad Swinarski, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 11 grudnia 1965.
• Parsifal, Richard Wagner, postać: Kundry, Nouvel Opéra w Lyonie, premiera: brak danych.
• Moc przeznaczenia, Giuseppe Verdi, postać: Cyganka Preziosilla, Nouvel Opéra w Lyonie, premiera: brak danych.
• Samson i Dalila, Camille Saint-Saëns, postać: Dalila, Opera Brukselska La Monnaie, premiera: brak danych.
• Faust, Charles Gounod, postać: Marta, reż. Ladislav Stros, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 6 kwietnia 1966.
• Aida, Giuseppe Verdi, postać: Amneris, reż. Danuta Baduszkowa, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 31 sierpnia 1966.
• Jutro, Tadeusz Baird, postać: Jessica, reż. Aleksander Bardini, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 18 września 1966.
• Carmen, Georges Bizet, postać: Carmen, reż. Erhard Fischer, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 16 lipca 1967.
• Oniegin, Piotr Czajkowski, postać: Olga, reż. Lidia Zamkow, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 16 listopada 1967.
• Trubadur, Giuseppe Verdi, postać: Azucena, reż. Józef Grubowski, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 9 maja 1970.
• Elektra, Richard Strauss, postać: Klitemnestra, reż. Aleksander Bardini, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 5 stycznia 1971.
• Koronacja Poppei, Claudio Monteverdi, postać: Oktawia, reż. Ludwik René, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 16 lipca 1971.
• Straszny dwór, Stanisław Moniuszko, postać: Cześnikowa, reż. Maciej Prus, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 25 czerwca 1972.
• Szarlatan, Karol Kurpiński, postać: Konsyliarzowa (gościnnie), reż. Jan Kulma, Warszawska Opera Kameralna, premiera: 25 września 1972.
• Pieśni truwerów, Tadeusz Baird, wieczór pt. Etiudy baletowe, reż. Witold Gruca, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 21 grudnia 1972.
• Borys Godunow, Modest Musorgski, postaci: Karczmarka, Maryna Mniszchówna, Niania, reż. Jan Świderski, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 30 grudnia 1972.
• Tannhäuser, Richard Wagner, postać: Wenus, reż. Otto Fritz, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 17 lutego 1974.
• Lohengrin, Richard Wagner, postać: Ortruda, reż. Ernst Poettgen, Teatr Królewski La Monnaie w Brukseli, premiera: 10 maja 1975.
• Diabły z Loudun, Krzysztof Penderecki, postać: Matka Joanna od Aniołów, reż. Kazimierz Dejmek, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 8 czerwca 1975.
• Lohengrin, Richard Wagner, postać: Ortruda, reż. muz. Serge Baudo, Theatre Romain de Fourviere / Opéra de Lyon, premiera: 21 czerwca 1976.
• Parsifal, Richard Wagner, postać: Kundry, reż. Louis Erlo, Opéra de Lyon, premiera: 8 kwietnia 1977.
• Rycerskość wieśniacza, Pietro Mascagni, postać: Santuzza, reż. Maria Fołtyn, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 26 czerwca 1977.
• Dama pikowa, Piotr Czajkowski, postać: Hrabina, reż. Lew Michajłow, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 2 marca 1980.
• Bal maskowy, Giuseppe Verdi, postać: Ulrika, reż. Jean Claude Casadesus, Opera Paryska, premiera: 7 marca 1981.
• Salome, Richard Strauss, reż. Maurice Béjart, Grand Théâtre, Genewa, premiera: 21 stycznia 1983.
• Gwiazda, Zygmunt Krauze, postać: Gwiazda, reż. Wojciech Szulczyński, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 21 czerwca 1985.
• Makbet, Giuseppe Verdi, postać: Lady Mackbeth, reż. Marek Grzesiński, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 9 listopada 1985.
• La Dame de Pique, Piotr Czajkowski, postać: La comtesse (Hrabina), reż. Jerome Kaltenbach, Opera – Theatre de Nancy, premiera: 22 listopada 1985.
• Złoto Renu, Richard Wagner, postać: Fryka, reż. August Everding, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 29 kwietnia 1988.
• Walkiria, Richard Wagner, postać: Fryka, reż. August Everding, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 30 kwietnia 1988.
• Zmierzch bogów, Richard Wagner, postać: Waltrauta, reż. August Everding, Teatr Wielki w Warszawie, premiera: 5 marca 1989.
• Straszny dwór, Stanisław Moniuszko, postać: Cześnikowa, reż. Henryk Konwiński, Opera Śląska, premiera: 16 czerwca 1990.
• Faust, Charles Gounod, postać: Marta (gościnnie), reż. Bogdan Hussakowski, Opera Śląska, premiera: 4 kwietnia 1992.

Dyskografia

Albumy solowe

Do albumów solowych artystki należy Pocztówka, zawierający jeden utwór i wydany przez Krystynę Szostek-Radkową samodzielnie w AW Ruch R0113. Mamy także album z arii operowych, gdzie pojawia się Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego w Warszawie, wydany na płycie Muza SX2380. Kolejny istotny album to kolekcja arii operowych, w której towarzyszy Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej i dyrygent Kazimierz Kord, oznaczony jako Muza SXL0498.

Album Stabat Mater z 1965 roku nosi symbol Muza SXL0508. W 1973 roku artystka wydała Karol Szymanowski – Pieśni, oznaczone jako Muza SXL0980. Istnieje również Recital operowy, wydany w 1994 roku, przyporządkowany do Muza PNCD256. Kolejną ważną pozycją jest kolekcja Krystyna Szostek-Radkowa. Mezzosopran, wydana przez Polskie Radio, złożona z pięciu płyt i oznaczona jako PRCD075 w 2006 roku.

Albumy sesyjne

Na uwagę zasługuje również repertuar sesyjny, w którym znajdują się takie tytuły jak Verdi – Trubadur, pod dyrekcją Górzyńskiego, z reedycji PNCD228. Cennym dodatkiem w dyskografii jest też Nieszpory Ziedlera, wykonane przez Musicae Antiquae Collegium Varsoviense pod dyrekcją Chwedczuka. Nie można pominąć albumu Pieśni truwerów, w interpretacji dyr. Rowickiego.

W repertuarze znaleźć można również utwory Vivaldiego i Bacha, należące do kolekcji Muzyka chorałowa pod dyrekcją Wodiczki. Lista albumów zawiera także dzieła Szarzyńskiego, jak Musicae Antiquae Collegium Varsoviense, i Requiem, które wykonała Musica Antiqua Polonica. W repertuarze pojawiają się także utwory Elsnera, Brahmsa oraz Moniuszki.

Kompilacje różnych solistów

W ramach kompilacji różnych artystów warto zwrócić uwagę na zbiór Musica Polonica Nova: 1944-1974. Kolejną interesującą pozycją są Arie słowiańskie, w tym dzieła kompozytorów takich jak Borodin czy Czajkowski, a także Najpiękniejsze pieśni polskie.

Album Piękne głosy – Piękne arie to kolejne istotne wydanie, obok utworów Szymanowskiego. Warto również wspomnieć o Ave Maria w muzyce i albumie Tobie Ojczyzno, dedykowanym poległym w służbie Polsce.

Wśród innych ważnych kompilacji znajdują się utwory Zaślubinowy Pierścień oraz Arie słowiańskie. Pozycja Niezapomniane arie operowe vol.1 ukazuje się razem z Słynnymi ariami operowymi, co czyni tę dyskografię wyjątkową.

Kolędy

W kategorię kolęd wpisują się takie albumy jak Popularne kolędy polskie w wykonaniu Krystyny Szostek-Radkowej i Andrzeja Hiolskiego. Dodatkowo dostępny jest album 20 kolęd autorstwa Witolda Lutosławskiego, a także 40 Najpiękniejszych Kolęd Polskich.

Warto zwrócić uwagę na Kolędy klasycznie oraz inne wydania związane z tradycjami Bożego Narodzenia. Pomocną pozycją jest też Krystyna Szostek-Radkowa – Dama Pikowa, dramatycznie eksplorująca dzieła Czajkowskiego.

---

Oceń: Krystyna Szostek-Radkowa

---