Aleksander Mrożek

Kultura i sztuka

Aleksander Maria „Alek” Mrożek, urodzony 27 sierpnia 1950 roku w Katowicach, to znany polski kompozytor, aranżer oraz utalentowany instrumentalista. Jego umiejętności obejmują grę na różnych instrumentach, w tym gitarze klasycznej i elektrycznej, dobro, pedal steel guitar, sitar czy harmonijka. Wywodzi się ze śląskiego środowiska muzycznego, co miało znaczący wpływ na jego twórczość.

W młodym wieku, bo już w wieku dziesięciu lat, zaczynał swoją przygodę z gitarą. Uczył się pod okiem Artura Konwińskiego, co przypieczętowało jego muzyalne początki. W latach sześćdziesiątych Mrożek występował z zespołami Białe Błyskawice oraz Zjawy, a także współpracował z wieloma znanymi bluesmanami Józefem Skrzekiem, Antymosem Apostolisem, Jerzym Piotrowskim oraz Ireneuszem Dudkiem.

W 1968 roku podjął decyzję o dalszym kształceniu się, zaczynając studia we Wrocławiu. Już rok później, na Międzynarodowym Festiwalu Teatru Otwartego organizowanym przez Jerzego Grotowskiego, zetknął się z brytyjskim oraz amerykańskim nurtem muzyki hipisowskiej, który wzbogacił jego artystyczną paletę o elementy psychodelii, fusion i hard rocka. To doświadczenie przyczyniło się do powstania formacji Nurt, niebawem stając się ważnym punktem na polskiej scenie muzycznej.

W ciągu swojej kariery Mrożek brał udział w epizodach w dziesięciu filmach, a jego muzyka była integralną częścią wielu czołowych zespołów rockowych, takich jak Test, Porter Band, Stalowy Bagaż oraz Recydywa. Dodatkowo, jako kompozytor muzyki filmowej oraz teatralnej, współpracował z wieloma artystami, w tym z Grzegorzem Markowskim, Robertem Janowskim i Izabelą Trojanowską.

Oprócz swojej działalności muzycznej, Mrożek pasjonuje się również grafiką oraz dziennikarstwem muzycznym, co dodaje kolejny wymiar jego twórczości. Jego pozytywne podejście i wielki talent sprawiają, że jest jedną z centralnych postaci w polskim środowisku muzycznym.

Działalność muzyczna

Aleksander Mrożek to postać, której działalność w świecie muzyki zasługuje na szczegółowe omówienie. W 1970 roku zdobył nagrodę indywidualną dla instrumentalisty podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Młodzieżowej Muzyki Współczesnej w Chodzieży.

W 1971 roku rozpoczął współpracę z zespołem Nurt, co zaowocowało debiutem kompozytorskim na albumie „Syn strachu”, wydanym przez Polskie Nagrania w 1973. Zespół zyskał uznanie, zdobywając równorzędną pierwszą nagrodę na Ogólnopolskim Festiwalu Awangardy Beatowej w Kaliszu w 1972, a Aleksander został wyróżniony za swoją kompozycję „Syn strachu”.

W 1974 roku zespół otrzymał stypendium im. Krzysztofa Komedy na festiwalu Jazz Jamboree oraz wyróżnienie podczas festiwalu Jazz nad Odrą. W latach 1974-77 Mrożek występował w niemiecko-polskim zespole Katja, Roman & Co, nagrywając dla wytwórni Amiga oraz Berliner Rundfunk. Podczas tego okresu zrealizował wiele projektów, współpracując z wykonawcami takimi jak Veronika Fisher czy Niną Hagen.

W latach 1978-79 rozpoczął współpracę z Grupą T, której liderem był Jerzy Krzemiński. Po powrocie do Polski Mrożek nagrał album z zespołem Dwa Plus Jeden, który przyniósł przebój Opola 1979 „Z popiołu i wosku”. Jego współpraca z Johnem Porterem i Kazimierzem Cwynarem zaowocowała założeniem zespołu Porter Band oraz wydaniem longplaya „Helicopters”, który zyskał status Płyty Roku w 1980.

W 1981 roku Mrożek był współzałożycielem zespołu Stalowy Bagaż, który nagrał album „Stalowy Bagaż”. Niestety, jego wydanie miało miejsce dopiero w 2017 roku z powodu stanu wojennego. Grupa zdobyła uznanie, otrzymując nagrodę publiczności na festiwalu Opole ’81 za piosenkę „Pieśń o cegle”.

Rok później, w 1982, zrealizował nagranie LP „Układy” dla Izabeli Trojanowskiej oraz w 1984 roku napisał piosenkę dla Grzegorza Markowskiego „Ciągły ból głowy”, która zdobyła tytuł Piosenki Roku na TVP2. Mrożek współpracował również z Bogdanem Olewiczem oraz z Jerzym Rybińskim, biorąc udział w projekcie „Ulica marzeń”.

W 1984 roku był współzałożycielem zespołu Jan Kowalski, który swoje umiejętności zaprezentował na festiwalu Opole w 1985, a efektem działalności był album „Inside outside songs”. Kolejny ważny krok w karierze to założenie zespołu Recydywa Blues Band w 1985 roku, z którym nagrał płytę „Recidive – live in Rura concert”. Po opuszczeniu zespołu w 1987 roku, reaktywacja miała miejsce w 2002 roku, ale zmarły wokalista Andrzej Pluszcz przerwał dalszą pracę nad nowym materiałem.

W 1989 roku Mrożek wydał swoją pierwszą solową płytę „Shagya” w ramach serii Polish New Age Music. Jego kompozycje zyskały uznanie, a w 1993 roku stworzył muzykę do filmu „Pora na czarownice”, której piosenka „W nas i wokół nas” w wykonaniu Roberta Janowskiego zdobyła tytuł Piosenki Roku 1994. W latach 1993-94 był autorem oraz współwykonawcą programu edukacyjnego „Czary z gitary” emitowanego na TVP3 Wrocław, a w 1994 roku nagrał płytę „Motyle i kloszardzi”.

Ostatnie lata XX wieku były równie owocne, a Mrożek brał udział w projektach takich jak „Dwunastu sprawiedliwych” Mieczysława Jureckiego, co tylko potwierdza jego wszechstronność jako artysty. Współkomponowanie rock-opery „Wilgefortis” i praca w dużym studiu Polskiego Radia Wrocław świadczą o jego nieprzerwanej aktywności i zaangażowaniu w tworzenie muzyki.

Muzyka teatralna

W 1975 roku Aleksander Mrożek rozpoczął swoją współpracę z Teatrem Laboratorium Jerzego Grotowskiego, co było dla niego ważnym krokiem w karierze artystycznej. W tym samym roku, zainspirowany muzyką hinduską, połączył siły z Kazimierzem Cwynarem, tworząc zespół Pańcza Tantra. Grupa miała zaszczyt wystąpić na międzynarodowym festiwalu University Of Research, który odbył się we Wrocławiu, również zorganizowanym przez Teatr Laboratorium. W skład zespołu wchodzili utalentowani muzycy, tacy jak Kazimierz Cwynar, grający na tabla, oraz Aleksander Mrożek, który prezentował grę na sitarze.

Nieco później, w tym samym roku, Mrożek był także odpowiedzialny za nagranie muzyki dla Wrocławskiego Teatru Pantomimy, w ramach spektaklu zatytułowanego Przyjeżdżam jutro, reżyserowanego przez Henryka Tomaszewskiego. Jego twórczość nie ograniczała się jednak do jednego teatru.

W 1990 roku, Mrożek skomponował muzykę do spektaklu Die Kiekerikaste, którego reżyserią zajął się Aleksander Berlin, dla Teatru Współczesnego we Wrocławiu. To tylko kolejny dowód na jego wszechstronność oraz umiejętność tworzenia dźwięków zgodnych z wizją reżyserów.

W 1994 roku Mrożek napisał muzykę do spektaklu Madame De Sade, który był emitowany w Telewizji Teatralnej w reżyserii Andrzeja Sapiji. Jego zdolności w komponowaniu muzyki teatralnej zostały docenione także w 1996 roku, kiedy to stworzył utwory dla seriali Bajkowe Biuro Podróży oraz Chichot, w reżyserii Paweł Krupski.

Muzyka filmowa

Aleksander Mrożek, utalentowany artysta i kompozytor, od ponad trzech dekad angażuje się w tworzenie muzyki filmowej, która wzbogaca wizualne dzieła sztuki. Jego kariera rozpoczęła się z solowym występem na sitarze w 1985 roku przy nagraniu muzyki do filmu Kamienne Tablice, wyreżyserowanego przez Czesława Petelskiego. Warto zauważyć, że to przedsięwzięcie odbyło się we współpracy z Orkiestrą Filharmonii Łódzkiej, pod czujnym okiem dyrygenta Jerzego Maksymiuka.

W 1990 roku, Mrożek zadebiutował jako kompozytor w filmie Dzieci-śmieci, gdzie ponownie podjął współpracę z reżyserem Maciejem Dejczerem. Jego talent zaowocował także muzyką do filmu Kickboxer w 1991 roku, pozostając w tej samej kolaboracji.

Rok 1994 przyniósł nowe wyzwania, w tym stworzenie zarówno muzyki, jak i jej wykonania w filmie muzycznym Na wodzie, wyreżyserowanym przez Wojciecha Jankowiaka i emitowanym przez TVP Wrocław, a także prezentowanym na stacji TELE 5 w Monachium. W tym samym roku Mrożek komponował muzykę do filmów Drogi do Europy oraz Tarcza, a także do programu Telewizyjne Wiadomości Literackie, reżyserowanego przez Stanisława Beresia.

W 1995 roku jego twórczość została wyróżniona nagrodą na festiwalu w Splicie za muzykę do filmu Pora na czarownice. Mrożek wziął również udział w telewizyjnym filmie muzycznym Na drodze, ponownie w reżyserii Piotra Łazarkiewicza.

W 2005 roku artysta dostarczył fragment muzyki do serialu Die Stunde des Offiziers, realizowanego przez WFV w Hamburgu. Tego samego roku jego twórczość zagościła w filmie Bezmiar sprawiedliwości, w którym napisał piosenkę zatytułowaną Piosenka Parku Południowego (A. Mrożek, B. Łuszczyńska), wykonanej przez Katarzynę Mirowską.

Dyskografia

Oto szczegółowa dyskografia związana z twórczością Aleksandra Mrożka, która obejmuje różne okresy jego działalności artystycznej.

  • 1973 – Nurt, Nurt (LP, Polskie Nagrania),
  • 1979 – Dwa Plus Jeden, Irlandzki tancerz (LP, Wifon),
  • 1980 – Porter Band, Helicopters (LP, Pronit),
  • 1982 – Porter Band, Mobilization (LP, Wifon),
  • 1982 – Izabela Trojanowska, Układy (LP, Tonpress),
  • 1985 – Jan Kowalski, Inside Outside Songs (LP, Polskie Nagrania),
  • 1986 – Recydywa, Recidive In Concert (LP, PolJazz),
  • 1989 – Aleksander Mrożek, Shagya (LP, Polskie Nagrania),
  • 1994 – Nurt, Motyle i kloszardzi (CD, Digiton),
  • 1995 – Aleksander Mrożek, Pora na czarownice – soundtrack (CD, Digiton),
  • 1996 – Recydywa, Recidive In Concert (CD, Second Battle, Berlin),
  • 2006 – Recydywa, Recydywa (komplet nagrań na jednym CD) (LP, Metal Mind Productions),
  • 2013 – Alek Mrożek & Gienek Loska, Lepiej niż wczoraj (CD, B&J Music),
  • 2013 – Nurt The Complete Radio Sessions 1972/1974 (CD, Kameleon Records).

Dzięki tej dyskografii można zobaczyć bogaty dorobek artystyczny Mrożka, który miał znaczący wpływ na polską scenę muzyczną.

Przypisy

  1. Bogusław Klimsa: Rock we Wrocławiu 1959-2000. Wrocław: Wydawnictwo c2, 2016, s. 94. ISBN 978-83-63037-19-2.
  2. Sebastian Chosiński: Tu miejsce na labirynt…: Awangardowe wykopki. esensja.stopklatka.pl. [dostęp 26.09.2012 r.]
  3. Sebastian Chosiński: Tu miejsce na labirynt…: Lektura obowiązkowa polskiej psychodelii. esensja.stopklatka.pl. [dostęp 26.09.2012 r.]
  4. Jan Kawecki, Wojciech Zajac: Encyklopedia Polskiej Muzyki Rockowej - Rock 'n' roll 1959-1973. Kraków: Rock Serwis, 1995. ISBN 83-85335-25-0.
  5. GAD Records: Stalowy Bagaż - Ciężki Rok.
  6. Stalowy Bagaż - Ciężki Rok w bazie Discogs.com.
  7. Jerzy Rybiński – Ulica Marzeń w bazie Discogs.com.

Oceń: Aleksander Mrożek

★★★★★
Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:21