Pomnik Powstańców Śląskich

---

Lokalizacja

Pomnik Powstańców Śląskich jest usytuowany w bliskim sąsiedztwie katowickiegoronda gen. Jerzego Ziętka. Jego lokalizacja przy alei Wojciecha Korfantego czyni to miejsce szczególnie dostępnym dla spacerowiczów i turystów.

Pomnik znajduje się w obrębie parku Powstańców Śląskich, który stanowi integralną część regionalnego krajobrazu i jest szanowaną przestrzenią do uhonorowania historii.

Historia

Kamień węgielny, symbolicznie rozpoczynający budowę pomnika, został wmurowany 3 maja 1966 roku, w ramach obchodów jubileuszu Tysiąclecia Państwa Polskiego. Po okresie intensywnych prac budowlanych, ceremonia odsłonięcia tej monumentalnej struktury miała miejsce 1 września 1967 roku. Zespół odpowiedzialny za projekt składał się z uznanego rzeźbiarza prof. Gustawa Zemły oraz architekta Wojciecha Zabłockiego. Pomnik został odlany w specjalistycznym zakładzie, jakim są Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych.

Interesującym aspektem historii tego pomnika jest jego lokalizacja. Został on usytuowany w miejscu cmentarza żołnierzy Armii Czerwonej, których mogiły zostały ekshumowane i przeniesione do parku Tadeusza Kościuszki. To ważne dla historii regionu przedsięwzięcie nie tylko upamiętnia powstańców, ale także zachowuje pamięć o tragicznych wydarzeniach z przeszłości.

Opis

Pomnik Powstańców Śląskich przyciąga uwagę swoją unikalną formą, która została zainspirowana trzema orlimi skrzydłami. Te skrzydła reprezentują trzy powstania śląskie, które miały miejsce w latach 1919–1921, symbolizując jednocześnie dążenie do niepodległości i wolności Górnego Śląska. Zbudowanie tego imponującego pomnika wiązało się z wieloma wyzwaniami, w szczególności z wysokimi kosztami jego realizacji.

Gen. Jerzy Ziętek, ówczesny wojewoda, wykazał się niebywałą determinacją i stałym zaangażowaniem w pozyskiwanie funduszy na tę inwestycję. Ostatecznie, fundusze na budowę pomnika pochodziły z darowizny społeczności Warszawy, a konkretne środki były zorganizowane przez Stołeczny Fundusz Odbudowy Stolicy, który przekazał te fundusze jako wsparcie dla mieszkańców Górnego Śląska.

Intrygującym elementem pomnika są jego odlewy z brązu, wykonane przez Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych. Cała konstrukcja waży imponujące 60 ton, co czyni ją nie tylko estetycznym, ale także monumentalnym dziełem. Ponadto, teren w pobliżu pomnika, obejmujący zarówno znicz, jak i skrzydła, został starannie wyłożony granitem, co podkreśla jego wyjątkowy charakter.

Pierototnie, na pionowej skarpie przy katowickim rondzie można było zobaczyć nazwy miejscowości, które były świadkami zmagań wojennych. Niestety, podczas budowy Drogowej Trasy Średnicowej oraz reorganizacji Ronda w latach 2004–2005, te nazwy zostały utracone na skutek kradzieży. Jednak, dzięki energicznym działaniom mieszkańców regionu, nazwy te wróciły na swoje miejsce w 2016 roku, przywracając historyczny kontekst miejscu.

Pomnik Powstańców Śląskich zyskał także status zabytku. 19 lutego 2024 roku, decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, cała konstrukcja została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/1348/24. Składa się na to założenie pomnikowe, na które zwracają uwagę następujące elementy:

• pomnik w formie trzech brązowych skrzydeł,
• płaski znicz u podstawy skrzydeł,
• sztucznie usypana skarpa z bastionowym zakończeniem,
• półkolista ściana bastionu przy rondzie im. gen. J. Ziętka,
• granitem wyłożony, rozległy plac na skarpie,
• mur z napisem „Warszawa Powstańcom Śląskim” od strony południowej.

Pomnik ten stanowi nie tylko atrakcję turystyczną, ale także ważny symbol tożsamości i pamięci regionu.

Park

Obszar drzewostanu zlokalizowany w pobliżu pomnika jest pozostałością historycznego ogrodu, który kiedyś otaczał Zamek Tiele-Wincklerów. Zamek ten mieścił się w miejscu, w którym obecnie znajduje się Hotel Katowice. Warto zaznaczyć, że teren ten jest częścią parku Powstańców Śląskich, który stanowi idealne miejsce do spacerów i relaksu.

Filatelistyka

Poczta Polskawydała znaczek pocztowy 21 lipca 1967 roku, który przedstawia pomnik Powstańców Śląskich z nominalną wartością 60 gr. Warto zaznaczyć, że autorem projektu tego znaczka jest Ryszard Dudzicki. Ten szczególny znaczek był dostępny w obiegu aż do 31 grudnia 1994 roku.

---

Oceń: Pomnik Powstańców Śląskich

---