Kompania Węglowa

---

Historia

Historia Kompanii Węglowej sięga 12 lipca 1990 roku, kiedy to na gruzach zlikwidowanej Wspólnoty Węgla Kamiennego (WWK) powstała nowa instytucja – Państwowa Agencja Węgla Kamiennego Spółka Akcyjna. W ciągu następnych lat, organizacja przeszła kilka kluczowych metamorfoz. Już 12 lipca 1996 roku, zmieniła swoją nazwę na Państwową Agencję Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego Spółka Akcyjna. Kolejne znaczące przekształcenie miało miejsce 30 grudnia 2002 roku, kiedy to agencja przyjęła obecną nazwę – Kompania Węglowa Spółka Akcyjna.

Podczas rozwoju tej instytucji, kluczowym zadaniem, które musiało zostać zrealizowane, było stworzenie znaków firmowych oraz identyfikacji wizualnej firmy. W tym celu Rafał Bogusławski podjął współpracę z agencją A.R. Promix, co zaowocowało kompletnym unowocześnieniem wizerunku przedsiębiorstwa.

Warto zauważyć, że od 29 kwietnia 2016 roku, w wyniku dalszej ewolucji w polskim górnictwie, eksploatację węgla w oparciu o zakłady Kompanii Węglowej przejęła Polska Grupa Górnicza. To nowy etap w historii, symbolizujący kontynuację działań w strategicznym sektorze wydobywczym Polski, mającym kluczowe znaczenie dla gospodarki kraju.

Sytuacja finansowa

W 2005 roku Kompania Węglowa odnotowała zysk na poziomie około 200 mln złotych, jednak rok później, w 2006 roku, sytuacja uległa dramatycznej zmianie, przynosząc straty rzędu 50 mln zł. Główne przyczyny tego stanu rzeczy to katastrofy górnicze, w tym tragiczne wydarzenia w kopalni Halemba, zlokalizowanej w Rudzie Śląskiej. Z danych finansowych za 2009 rok wynika, że kapitał własny przedsiębiorstwa wynosił 1,42 miliarda złotych. W tym samym roku zysk netto wyniósł 25 mln zł, a zatrudnienie w spółce wynosiło 66 tysięcy osób.

W 2012 roku Kompania Węglowa osiągnęła imponujące przychody, które przekroczyły 11 730 mln zł, a przychody ze sprzedaży wyniosły ponad 11 720 mln zł, generując zyski netto na poziomie 160 mln zł. Mimo to, wydobycie węgla kamiennego wykazywało tendencję spadkową – w 2012 roku wyniosło 39 mln ton, a w 2013 już tylko 36 mln ton. W tym ostatnim roku spółka zanotowała ogromną stratę netto w wysokości 700 mln zł, co stanowiło poważny sygnał alarmowy dla przyszłości przedsiębiorstwa.

Sytuacja finansowa Kompanii Węglowej w 2014 roku stała się krytyczna, a spółka stanęła na krawędzi bankructwa. Zidentyfikowano kilka kluczowych czynników wpływających na ten stan, w tym rosnącą konkurencję ze strony importowanego węgla, spadki cen surowca na międzynarodowych rynkach, a także zacofanie technologiczne, które wynikało z przeznaczania większości zysków na wypłaty dla pracowników zamiast na inwestycje w nowoczesne technologie. Ponadto, wskazywano na niską efektywność pracy (np. długi czas dojścia do przodków) oraz przerost zatrudnienia w działach administracyjnych.

Jak jednak zauważa Forum Obywatelskiego Rozwoju, importowany węgiel wciąż stanowił tylko 8% krajowego zużycia, szczególnie na północnych terenach Polski, gdzie transport węgla ze Śląska jest znacznie droższy niż ten z portów bałtyckich. Kluczowym problemem, przed którym stawała Kompania Węglowa, była niska efektywność oraz wysokie koszty produkcji.

W tym samym roku rząd podjął decyzję o odroczeniu spłaty zobowiązań wobec urzędów skarbowych oraz ZUS na kwotę ponad 280 mln zł, argumentując to „ochroną tysięcy miejsc pracy w regionie śląskim”. Z danych finansowych za pierwsze półrocze 2014 roku wynikało, że z 15 kopalni włączonych w struktury spółki, aż 12 przynosiło straty. Jedynie trzy z nich przynosiły zyski: Marcel (74 zł zysku na tonę wydobytego węgla), Piast (16 zł/t.), oraz Ziemowit (9 zł/t.). W pozostałych kopalniach strata na każdej tonie oscylowała od 12 zł (Chwałowice) do 247 zł (Brzeszcze). W I półroczu 2014 roku przedsiębiorstwo zatrudniało 53 127 pracowników, co podkreślało skalę problemu.

Wysokie koszty wydobycia oraz brak konkurencyjności Kompanii Węglowej były głównie rezultatem przestarzałego parku maszynowego. Ta trudna sytuacja została potęgowana przez presję ze strony związków zawodowych, które w przeszłości nakłaniały zarząd do przeznaczania zysków na podwyżki wynagrodzeń zamiast inwestycji w nowoczesny sprzęt.

Restrukturyzacja

7 stycznia 2015 roku Rada Ministrów zatwierdziła plan restrukturyzacji Kompanii Węglowej, który zakładał przeniesienie czterech kopalń do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. W skład tych kopalń weszły Pokój, Piekary, Sośnica-Makoszowy oraz Brzeszcze. W pierwszej kolejności powierzone zostały cztery kopalnie, do których zaliczały się Jankowice, Chwałowice, Marcel oraz Rydułtowy-Anna. Następnie plan dotyczył pięciu kolejnych kopalń: Bielszowice, Bobrek-Centrum, Halemba-Wirek, Bolesław Śmiały oraz Piast, które miały być włączone do nowo utworzonej spółki celowej, powołanej przez Węglokoks SA. Dodatkowo, zdecydowano się również na sprzedaż KWK Piekary bezpośrednio do Węglokoksu.

W maju 2015 roku Kompania Węglowa przekazała bezpłatnie trzy kopalnie – Brzeszcze, Makoszowy oraz Centrum – do wspomnianej wcześniej Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Ponadto, sprzedała spółce Węglokoks Kraj kopalnie Bobrek oraz Piekary. Kolejnym ważnym krokiem miało być powstanie Nowej Kompanii Węglowej. We wrześniu 2015 roku Ministerstwo Skarbu Państwa opublikowało oficjalne stanowisko, w którym odroczyło jej utworzenie. Struktura kapitałowa NKW miała składać się z trzech udziałowców – Węglokoksu, Funduszu Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw (zarządzanego przez Polskie Inwestycje Rozwojowe) oraz Towarzystwa Finansowego Silesia.

Decyzja o opóźnieniu powstania nowej spółki była częściowo wynikiem wysokiego ryzyka, które zasygnalizowała Komisja Europejska, zwracając uwagę na możliwość wszczęcia postępowania przeciwko Polsce z powodu stosowania niedozwolonej pomocy publicznej. Ostatecznie, 30 września 2015 roku, podjęta została decyzja o wniesieniu do 100% akcji Kompanii Węglowej do spółki Towarzystwo Finansowe Silesia.

Kulminacją tych zdarzeń miało miejsce w kwietniu 2016 roku, kiedy to większość kopalń oraz zakładów Kompanii Węglowej zostało przejętych przez Polską Grupę Górniczą.

Skład Kompanii Węglowej

Kompania Węglowa, jako jeden z kluczowych graczy w polskim sektorze węglowym, składa się z licznych kopalń, z których każda odgrywa niezmiernie istotną rolę. Poniżej przedstawiamy główne zakłady wchodzące w skład tej organizacji.

• KWK Sośnica (Gliwice),
• KWK Bielszowice (Ruda Śląska),
• KWK Halemba-Wirek (Ruda Śląska),
• KWK Pokój (Ruda Śląska),
• KWK Bolesław Śmiały (Łaziska Górne),
• KWK Piast (Bieruń),
• KWK Ziemowit (Lędziny),
• KWK Chwałowice (Rybnik),
• KWK Jankowice (Rybnik),
• KWK Marcel (Radlin),
• KWK Rydułtowy-Anna (Rydułtowy).

Zakłady

• Zakład Remontowo-Produkcyjny (Bieruń),
• Zakład Zagospodarowania Mienia (Bieruń),
• Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych (Bieruń),
• Zakład Elektrociepłownie (Rybnik),
• Ciepłownia „1 Maja” (Wodzisław Śląski),
• Ciepłownia „Anna” (Pszów),
• Elektrociepłownia „Chwałowice” (Rybnik),
• Elektrociepłownia „Jankowice” (Rybnik),
• Elektrociepłownia „Marklowice” (Marklowice),
• Ciepłownia „Rymer” (Rybnik),
• Zakład Informatyki i Telekomunikacji (Rybnik).

Zakład Informatyki i Telekomunikacji, znany również jako ZIT, funkcjonuje jako wyspecjalizowana jednostka organizacyjna, która pełni rolę operatora telekomunikacyjnego. Co więcej, koordynuje ona wszystkie zadania operatorskie oraz telekomunikacyjne dla głównych siedzib i oddziałów Kompanii Węglowej, w tym kopalń oraz pozostałych jednostek.

W Polsce, ZIT dysponuje odpowiednimi zezwoleniami, które umożliwiają:

• dostarczanie sieci telekomunikacyjnej,
• świadczenie usług telekomunikacyjnych,
• oferowanie udogodnień towarzyszących.

Dodatkowo, zakład ten posiada własną numerację dla telefonii stacjonarnej w katowickiej strefie numeracyjnej o prefiksach, które obejmują:

• SPQ=71(6,7),
• SPQM=718(1-5),
• SPQM=729(1-4),
• PQM=739(2-5,7,8).

Struktura grupy kapitałowej Kompanii Węglowej

Grupa Kapitałowa, która wchodzi w skład Kompanii Węglowej, podejmuje różnorodne działania oparte na działalności wielu spółek. Do kluczowych jednostek tej struktury zaliczają się:

• GSU,
• HALDEX (uwzględniając, że od 11 lutego 2020 roku połączono go z KZR „REMASZ”, obecnie operuje pod wspólną nazwą HALDEX S.A.),
• TRAKT,
• Gliwicki Zakład Usług Górniczych,
• Kompanijny Ośrodek Szkolenia,
• Konsorcjum Ochrony Kopalń,
• Nadwiślańska Agencja Turystyczna,
• Wydawnictwo Górnicze,
• Zakłady Odsalania Dębieńsko.

Rada nadzorcza

W skład rady nadzorczej wchodzi pięć kluczowych osób, które odgrywają istotną rolę w zarządzaniu i nadzorowaniu działalności firmy.

• Małgorzata Niezgoda (przewodnicząca),
• Marian Turek,
• Janusz Michalski,
• Mariusz Kowalski,
• Joanna Tołłoczko-Kulikowska.

Prezesi

Oto lista osób, które pełniły funkcję prezesa Kompanii Węglowej na przestrzeni lat:

• Andrzej Karbownik (1997–2000),
• Jarosław Klima (2003),
• Maksymilian Klank (2003–2006),
• Grzegorz Pawłaszek (2006–2008),
• Mirosław Kugiel (2008–2010),
• Jacek Korski, p.o. (2010–2011),
• Joanna Strzelec-Łobodzińska (2011–2013),
• Marek Uszko, p.o. (2013–2014),
• Mirosław Taras (2014),
• Piotr Rykala, p.o. (2014),
• Krzysztof Sędzikowski, p.o. (2014),
• Krzysztof Sędzikowski (2014–2016),
• Tomasz Rogala, p.o. (2016),
• Leszek Słaboń (od 2016).

---

Oceń: Kompania Węglowa

---