Gmach Banku Spółek Zarobkowych w Katowicach

---

Lokalizacja

Budynek Banku Spółek Zarobkowych zajmuje dużą parcelę, która znajduje się w rogu ulicy Warszawskiej oraz Andrzeja Mielęckiego. Warto dodać, że pierwotnie lokalizacja ta była narożnikiem Friedrichstraße oraz Sedanstraße.

Historia

Początek historii terenu, na którym dzisiaj znajdują się budynki, sięga 1876 roku, kiedy to wzniesiono okazały, jednopiętrowy dom mieszkalny, znany jako willa Sachsa. Budynek ten zyskał swoją nazwę od Eliasza Sachsa, przemysłowca, który był jednocześnie założycielem pierwszego banku w Katowicach oraz katowickim radnym. W późniejszych latach willa przeszła w ręce Ludwiga Katza, właściciela lokalnej wytwórni papy dachowej.

W 1913 roku Deutsche Volksbank, czyli Niemiecki Bank Ludowy, dokonał zakupu tej nieruchomości, przekształcając ją w filię swojego banku. W czasie plebiscytu budynek stał się siedzibą pułkownika Blancharda, który pełnił funkcję powiatowego kontrolera Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej w Katowicach. W 1920 roku obiekt został nabyty przez Bank Związku Spółek Zarobkowych z Poznania, który przeprowadził istotne przebudowy i rozbudowy budynku według projektu architekta Hansa Jaretzkiego z Bytomia. Uroczyste otwarcie katowickiej filii poznańskiego banku miało miejsce 30 września 1924 roku.

W okresie lat 1927–1937 w obiekcie ulokowane były biura Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska, która zajmowała się rozpatrywaniem skarg mniejszości niemieckiej w regionie. Na jej czele stał szwajcarski polityk Felix Calonder, były prezydent Szwajcarskiej Rady Związkowej. Od 1927 roku w bocznym skrzydle budynku, z wejściem od ul. Mielęckiego 1, znajdowała się pierwsza siedziba Polskiego Radia Katowice.

Po zakończeniu II wojny światowej, gmach stał się siedzibą Narodowego Banku Polskiego, gdzie funkcjonował I Oddział Miejski NBP w Katowicach. Następnie przeniósł się tam bank PKO BP, który otworzył II Oddział tego instytucji w Katowicach. W 2017 roku, bank PKO wystawił nieruchomość na sprzedaż, ustalając cenę wywoławczą na poziomie 7,48 miliona złotych.

Architektura

Obiekt, który obecnie możemy podziwiać, został zbudowany w latach 1922-1924, jako efekt przebudowy wcześniej istniejącej willi Sachsa, datowanej na 1876 rok. W rezultacie tej rekonstrukcji, willa została wkomponowana w nowy, znacznie większy gmach, który zyskał jedną dodatkową kondygnację.

Po stronie ulicy Mielęckiego dobudowano nowe skrzydło, charakteryzujące się wysokim, narożnym pawilonem. Front budynku został wyróżniony monumentalnym pseudoryzalitem, który jest podpierany przez cztery eleganckie kolumny, a całość wieńczy efektowny trójkątny fronton.

Styl architektoniczny tej przebudowy odnosi się do neoklasycyzmu, jednocześnie ukazując wyraźne wpływy palladianizmu. Ciekawostką jest to, że w obiekcie zachowało się wiele oryginalnych detali architektonicznych, które wciąż możemy podziwiać, takich jak kraty koszowe oraz balustrady dachowe zdobione wazonami.

Warto również zaznaczyć, że gmach został wpisany do rejestru zabytków 10 października 1989 roku, a jego numer w rejestrze to A/1386/89.

---

Oceń: Gmach Banku Spółek Zarobkowych w Katowicach

---