Dyskusyjny klub filmowy „Kino-oko”

---

Historia

Dyskusyjny klub filmowy “Kino-oko” rozpoczął swoją działalność w Katowicach w 1961 roku, a jego założycielem byłAntoni Halor, który w tamtym czasie był studentem katowickiej Akademii Sztuk Pięknych. Dołączyła do niego grupka kolegów, co stanowiło fundament pierwszego klubu filmowego w regionie. Nazwa „Kino-oko” nawiązuje do grupy, która powstała w latach dwudziestych pod przewodnictwem jednego z najwybitniejszych dokumentalistów historii kina, Dzigi Wiertowa.

Na początku, klub działal swoją działalność przy Zarządzie Wojewódzkim Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Patrząc na skład członkowski, można było zauważyć, że większość stanowili studenci, co spowodowało, że patronatem stała się również Rada Okręgowa Zrzeszenia Studentów Polskich. Siedziba klubu zlokalizowana była w Katowicach, w Pałacu Goldsteinów, przy Placu Wolności 12a. Projekcje filmowe miały miejsce w czwartkowe wieczory w kinie „Przyjaźń”, a od 1973 roku, po otwarciu studenckiego klubu Puls w wyremontowanych piwnicach, dyskusje po pokazach odbywały się w tamtejszym miejscu.

Na początku działalności klubu, celem było promowanie wiedzy o filmie. Pierwszy cykl prelekcji nosił nazwę „Środki wyrazu sztuki filmowej”, gdzie omawiano głównie początki filmu oraz historię kina niemego. Warto wspomnieć, że wówczas odbył się interesujący pokaz filmu Henriego-Georges’a Clouzota „Tajemnice Picassa”, dla członków ZPAP, architektów oraz studentów szkół artystycznych. Klub nawiązał stałą współpracę ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, co zaowocowało pokazami na dalszych festiwalach, w tym nagradzanym filmem Władysława Nehrebeckiego „Za borem, za lasem”.

W 1966 roku, w wyniku wyjazdu Halora na studia do Szkoły Filmowej w Łodzi, nowym prezesem klubu został Henryk Waniek. W tym czasie Rada klubu zaczęła skupiać się na filmach animowanych oraz tematach związanych ze sztuką, korzystając z zasobów filmowych dostarczonych przez ambasady krajów takich jak Francja, Holandia czy USA. Następnie nowym prezesem został dziennikarz Leszek Faber. W czerwcu 1971 roku klub zawiesił swoją działalność, która wznowiono w marcu 1972 dzięki staraniom studentów Uniwersytetu Śląskiego, w tym Jana Lewandowskiego i Andrzeja Jury.

W połowie lat siedemdziesiątych zorganizowano nowy zarząd klubu, w skład którego wchodzili Edward Kabiesz, Piotr Fuglewicz oraz Grzegorz Grzegorek, który objął funkcję prezesa w 1978 roku i pełnił ją przez dwa lata. W odnowionym klubie regularnie organizowano seminaria poświęcone kinu rosyjskiemu i radzieckiemu, co przyciągało uwagę wielu kinomanów. W programie znalazły się między innymi pierwsze seminaria o twórczości Eisensteina oraz przeglądy polskiego kina reprezentowanego przez Andrzeja Munka oraz Marka Piwowskiego.

Rok 1976 to czas jubileuszu piętnastolecia klubu, który obfitował w duże wydarzenia: zorganizowano m.in. seminarium „Niedokończone rozmowy” dotyczące twórczości Wasilija Szukszyna, które poprowadził Andrzej Drawicz. Zorganizowano także przegląd filmów Kazimierza Kutza, które były projektowane przez pięć dni, a o pracy z Kutzem opowiadali Marian Brandys, Ryszard Kłyś, czy Wojciech Kilar. Trzecią dużą imprezą był przegląd „Nowe kino szwedzkie”, na którym Andrzej Werner omawiał kinematografię szwedzką, przy współpracy z Ambasady Szwecji i Instytutu Filmowego.Swoje projekty umieścił także Witold Leszczyński, prezentując film „Życie po szwedzku”.

Warto zauważyć, iż wielu prelegentów ówczesnych spotkań, takich jak Brandys, Werner czy Drawicz, jawnie wspierało opozycję demokratyczną. Patronat nad klubem sprawował nominalnie socjalistyczny SZSP, chociaż kontrola polityczna przestała być tak efektywna. Emocje wzbudziła prezentacja filmów „Wszystkich ludzi prezydenta” Alana J. Pakuli oraz „Lotu nad kukułczym gniazdem” Miloša Formana, które nie mogły być wyemitowane w Polsce z przyczyn politycznych, a materiały dostarczyła Ambasada Amerykańska. Lewandowski, kierujący klubem, odrzucił propozycję współpracy z Służbą Bezpieczeństwa po tym, jak zorganizowano przegląd filmów Krzysztofa Kieślowskiego, który na przełomie 1977 roku trwał do późnej nocy, kończąc się na dyskusji w kinie Przyjaźń, siedzibie Kino-oka.

Poświadczeniem ewolucji klubu był rok 1982, kiedy to SZSP zostało rozwiązane, a ZSP reaktywowało swoje działania. Klub, w drugiej połowie lat 80., przeniósł się do Klubu Filmowca Śląskiego Towarzystwa Filmowego przy ul. Szafranka 9, w budynku Muzeum Historii Katowic, gdzie kontynuował swoją działalność aż do końca lat osiemdziesiątych.

---

Oceń: Dyskusyjny klub filmowy „Kino-oko”

---